Ps. Aug. reg. 3, 45 - 3, 54
14Tractavimus item communia et exposuimus unde communia
15dicuntur, quia et actionem in se tenent et passionem.
16Tractavimus deponentia et exposuimus quare deponentia
17dicuntur, quia deponunt futuri temporis participium a significatione
18passiva, quod exit in ‘dus’, quia ‘moriendus’, ‘gloriandus’,
19‘blandiendus’ et alia, quae veniunt a deponentibus verbis,
20non dicimus.
1Sane artium scriptores adiecerunt aliam verbi speciem,
2quam vocaverunt neutropassivam, sed hoc novellum genus euphonia
3invenit et in paucis est verbis, ut ‘gaudeo’. Quoniam durum
4erat ut diceremus praeterito tem|pore ‘gausi’, mutaverunt
3, 5illi sonum de praterito tempore passivi verbi: ‘gaudeo gavisus
6sum’, sic ‘audeo ausus sum’, sic ‘soleo solitus sum’, sic ‘fido fisus
7sum’. Sed huius novi generis perpauca sunt verba.
3Sunt et alia quaedam pauca verba, quae impersonalia dicuntur
4et exeunt per has syllabas, ‘et’ et ‘tur’, ut ‘pudet’, ‘taedet’,
3, 5‘decet’, ‘libet’, ‘piget’, ‘miseret’, ‘paenitet’, ‘paret’, ‘liquet’, et inde
6dicuntur impersonalia, quia carent personis duabus, prima et
7secunda, et solam habent tertiam personam, ut ‘pudet’. Nam
8nec ‘pudeo pudes’ dicimus, nec ‘deceo deces’, nec ‘libeo libes’,
9nec ‘pigeo piges’, nec ‘misereo miseres’, nec ‘paeniteo paenites’,
10nec ‘pareo pares’, nec ‘liqueo liques’.
11Scias autem ‘paret’ et ‘liquet’ hoc significare quod dicimus
12‘manifestum est’, ut si dicas ‘et si paret hoc te dixisse, iniuriam
13fecisti’; hoc significat et ‘liquet’, id est ‘manifestum est’.
14‘Taedet’ autem ‘taedio est’ significat, quomodo ‘piget’ quasi pigritiam
15significat; nam, cum dicimus ‘piget me fecisse’, hoc est
16dicere ‘non surgit meus animus probare quod feci’.
17Haec autem omnia verba sic declinantur: ‘pudet me’, ‘piget me’,
18‘miseret me’, ‘paenitet me’, praeter haec, ‘libet’, ‘licet’,
19‘liquet’, ‘paret’: his enim dativum iungimus casum, ut ‘libet
20mihi’, ‘licet mihi’, ‘paret mihi’, ‘liquet mihi’.
21Altera vero species, quae in ‘tur’ exit et ipsa impersonalium
22verborum est, ut ‘itur’, ‘curritur’, ‘pugnatur’, ‘certatur’. Primam
23et secundam personam non habent: nam nec ‘eor iris’, nec
24‘curror curreris’, nec ‘pugnor pugnaris’, nec ‘certor certaris’ ‹dicitur›.
1Et declinantur haec verba ‘itur a me a te ab illo’, ‹‘curritur
2a me a te ab illo’›, ‘pugnatur a me a te ab illo’, ‘certatur a
3me a te ab illo’; sic in praeterito imperfecto ‘ibatur a me a te ab
4illo’, ‘currebatur a me a te ab illo’, ‘certabatur a me a te ab illo’,
3, 5‘pugnabatur a me a te ab illo’; sic in praeterito perfecto ‘itum
6est a me a te ab illo’, ‘cursum est a me a te ab illo’, ‘certatum est
7a me a te ab illo’, ‘pugnatum est a me a te ab illo’; sic in praeterito
8plusquamperfecto ‘itum erat a me a te ab illo’, ‘cursum
9erat a me a te ab illo’, ‘certatum erat a me a te ab illo’, ‘pugnatum
10erat a me a te ab illo’; sic in futuro tempore ‘ibitur a me a
11te ab illo’, ‘curretur a me a te ab illo’, ‘certabitur a me a te ab
12illo’, ‘pugnabitur a me a te ab illo’; sic plurali ‘a nobis a vobis ab
13illis’.
14Imperativo modo ‘eatur a me a te ab illo a nobis a vobis
15ab illis’.
16Modo optativo ‹tempore praesenti› ‘utinam iretur a me
17a te ab illo a nobis a vobis ab illis’; praeterito perfecto vel plus
18quamperfecto ‘utinam itum esset a me a te ab illo a nobis a vobis
19ab illis’; futuro tempore ‘utinam eatur a me a te ab illo a
20nobis a vobis ab illis’.
Critical apparatus
item communia ~ tractavimus (Ps. Aug. reg. 3, 46) E F O: item communia ~ tractavimus (Ps. Aug. reg. 3, 46) om. Vet E F: om. Odicuntur α: consensus codd. βF: dicantur Oet E O: om. F Keildicuntur ω: consensus codd. Oα: alia ω: consensus codd. Oα: an talia? Martorelligausi mutaverunt O: gausim ut habuerunt V; gausim utaverunt E; gavisi mutaverunt F Keil; an gausi mutaverunt? Martorellisic soleo O: soleo α: consensus codd. βFfisus F O P: fidus β: consensus codd. EVverba O: om. α: consensus codd. βFper has V: pro has E; per F Keil; per as Opiget miseret paenitet paret O: paenitet paret piget miseret α: consensus codd. βFut pudet O: om. α: consensus codd. βFnec ‘pudeo pudes’ dicimus] nec taedeo taedes; fort. suppl. est: vd. comm. Martorelliet si α: consensus codd. βF: si Otaedio est β: consensus codd. EV O: taedium esse F Keilsurgit E O ς: consensus edd. UKAGRH: surget V F‘pudet me’] taedet me fort. suppl. est: vd. comm. Martorellilicet O: et β: consensus codd. EV; et licet F Keil; an decet? Martorelliliquet paret β: consensus codd. EV O: paret et liquet F Keillicet O: an decet? Martorellitur α: consensus codd. βF: ur Oprimam et secundam α: consensus codd. βF: prima et secunda Oeor iris R H: curris V; eor eris E O; eor nec eris Fnec curror α: consensus codd. βF: curror Odicitur A G R H: om. ω: consensus codd. Oαpugnatur a me a te ab illo certatur a me a te ab illo V F: om. E; om. Ocertabatur a me a te ab illo β: consensus codd. EV O: om. F Keilcertatum erat a me a te ab illo pugnatum erat a me a te ab illo Martorelli: certatum erat a me a te ab illo ω: consensus codd. Oα; pugnatum erat a me a te ab illo certatum erat a me a te ab illo ς: consensus edd. UKAGRH Keilab illis α: consensus codd. βF: