Latin Grammarians Collection
ERC

Prisc. ars

Prisc. ars 18, 125, 1 - 18, 129, 1

12513Homerus: ‘αἴ κέ[ν] μοι ὣς μεμαυῖα παρασταίης, 4γλαυκῶπι’; ‘αἴ κέν μοι δώῃ Ζεὺς αἰγίοχος καὶ Ἀθήνη’; interrogative 5quoque ‘ἄν’ ponentes cum optativis proferunt – Plato in I 6Alcibiade: ‘πότερ᾽ἂν δέξαιό σοι ε‹ἶ›ναι, ἀγαθὰ ἢ κακά’; 27Quod autem Latini quoque omnibus temporibus subiunctivi 8modi etiam in optativo utuntur ostendit tam usus quam 9antiquiores Donato artium scriptores – Vergilius in VI: ‘Hac 10Troiana tenus fuerit Fortuna secuta’; 126110ecce hic ‘fuerit’ optative 11posuit in precatione Aeneae, hoc verbum quod tam praeteriti 12perfecti quam futuri potest esse, quod Donatus et quidam alii 13subiunctivi tantummodo putant esse, cum aliae omnes voces 14optativi communes sint etiam subiunctivo; ergo non immerito, 15in supra dicta Attica constructione qua illi optativis utuntur, 16hoc quoque tempore indifferenter nostri sunt usi. 217Inveniuntur tamen etiam nostri poetae saepe metri causa | 18indicativis pro subiunctivis usi, ut Horatius in II carminum: ‘Me 19truncus illapsus cerebro / sustulerat, nisi Faunus ictum / dextra 20levasset’, ‘sustulerat’ pro ‘sustulisset’ posuit propter metrum. 127118, 1QUAE GENERA VEL SIGNIFICATIONES VERBORUM 18, 2QUIBUS CONSTRUUNTUR CASIBUS 18, 3Quoniam igitur de constructione modorum verbi dictum 18, 4est, qui omnes eundem casum sequuntur quem genus sive 18, 5signifIcatio verbi exigit, quam διάθεσιν Graeci vocant, de hac 6quoque diligentissime est quaerendum. 27Sciendum itaque quod omnia activa apud Latinos, quae 8faciunt a se passiva, quae et transitiva sunt in homines, sine 9dubio accusativo adiunguntur, ut ‘oro te’, quia habet etiam 10passivum ‘oror a te’. Similiter ‘accuso te, accusor a te; curo te, 11curor a te; audio te, audior a te; patro te, patror a te; impetro 12te, impetror a te; temno te, temnor a te; neglego te, neglegor a 13te; despicio te, despicior a te; sentio te, sentior a te; impedio te, 14impedior a te; inchoo te, inchoor a te; incipio te, incipior a te’. 128115Similiter etiam neutra vel deponentia actum significantia cum 16transitione in quodcumque accusativum sequuntur, ut ‘facio 17doctum, eo iter, navigo pontum, ardeo uxorem’ quando pro 18‘amo’ accipitur – Vergilius in bucolico: ‘formosum pastor 19Corydon ardebat Alexin’; 219‘dedisco illam rem’ – Lucanus in I: 20dedi‹di›cit iam pace ducem (Cicero tamen simplicis eius 21passivum protulit de praetura urbana: ‘dum est unde ius civile 1discatur’); 31Terentius in adelphis: | ‘nisi, dum hae silescunt 2turbae, interea in angulum / aliquo abeam atque edormiscam 3hoc villi’ (pro ‘hoc villum’, quod est diminutivum ‘vini’); Vergilius 4in II Aeneidos: ‘pars stupet innuptae donum exitiale 5Minervae’; Horatius in I carminum: ‘nec muliebriter / expavit 6enses’. 12916Similiter dicimus ‘doleo pedem, ferveo pectus, ambulo 7spatium’. Sic etiam deponentia transitiva actum significantia: 8‘sequor hominem, loquor fabulam, expiscor socium, experior 9rem, arbitror iustitiam, reor veritatem, suspicor inimicum’.

Critical apparatus

Homerus: ‘αἴ κέ[ν] μοι ὣς μεμαυῖα παρασταίης, γλαυκῶπι’; ‘αἴ κέν μοι δώῃ Ζεὺς αἰγίοχος καὶ Ἀθήνη’] om. O; om. Q; κεν vel α χ‘πότερ᾽ἂν δέξαιό σοι ε‹ἶ›ναι, ἀγαθὰ ἢ κακά’;] om. D Q; εNAI vel α χQuod] Quod ab hoc verbo rursus inc. Pergo non immerito, in supra dicta Attica constructione qua illi optativis utuntur, hoc quoque tempore indifferenter nostri sunt usi.] om. P; u/si fort. erat visi Zmetri ψ E Q ante corr. U X Alcuin. exc. Prisc. 2, 23, 17: metrica fort. α D F corr. J L M O R T post corr. U V W Y; metricas corr. in metrica Iin II carminum] om. Ppropter metrum] om. Pconstruuntur casibus D W Z: om. spatio relicto O; XI add. Q; f. 23 v P; casibus construuntur P cett.; om. R; casibus suppl. s. l. RQuoniam igitur de constructione modorum verbi dictum est, qui omnes eundem casum sequuntur quem genus sive signifIcatio verbi exigit, quam διάθεσιν Graeci vocant, de hac quoque diligentissime est quaerendum.] om. P; ΔΙΑΤεCHN Zdoctum] domum codd. codd. AC tantum exstant Alcuin. exc. Prisc. 2, 27, 17 correxit cl. 18, 155, 1 Rosellini 2023dedidicit e Lucan. D M O R post corr. T V W X fort. ante corr. J: dedicit ω ψ corr. E F post corr. J L corr. Q; didicit I U; dedididicit corr. in dedicit Y

Quotation layer

Hom. Od. 13, 389Hom. Il. 8, 287 Ζεὺς αἰγίοχος] Ζεύς τ᾽αἰγίοχος
Plat. Alc. 1 115c

Verg. Aen. 6, 62

Hor. carm. 2, 17, 27-29

Verg. ecl. 2, 1 Porph. Hor. epod. 14, 9 Arus. 1, 515 et 6, 1-2 Schol. Hor. epod. 14, 9 Schol. Hor. carm. 4, 9, 13 Prisc. ars 8, 13, 4; 18, 154, 2 et 18, 192, 2

Cic. Verr. II 1, 115 Prisc. ars 18, 115, 3 Lucan. 1, 131

Hor. carm. 1, 37, 22-23 enses] ensem
Ter. Ad. 785-786 hae] haec
 hoc villi] hoc vini Arus. 37, 14
 Arus. 37, 14 Verg. Aen. 2, 31