Latin Grammarians Collection
ERC

Prisc. ars

Prisc. ars 18, 129, 2 - 18, 134, 1

129210Sunt tamen tam ex his quaedam quam ex activis quae cum 11accusativo etiam dativo adiunguntur, quae sunt acquisitiva, de 12quibus mox dicetur, ut ‘do tibi aurum, dono illi servum’; 130113dicitur tamen et in eodem sensu ‘dono illum servo’ more 14Attico – Vergilius in V: ‘Sergestum Aeneas promisso munere 15donat’; similiter ‘praebeo, praesto, exhibeo, mando, polliceor, 16muneror, indico, exprobro tibi illam rem’; similiter dicimus 17‘praepono tibi illum’ et ‘praefero’ et ‘praeficio’. 218Pauca sunt quae activa voce transitive soli dativo adiunguntur, 19ut ‘noceo tibi, invideo, maledico, benedico, praeniteo’ – 20Horatius in I carminum: ‘cur tibi iunior / laesa praeniteat fide’; 21‘dissideo tibi’ – Horatius in II carminum: ‘redditum Cyri solio 22Phraatem / dissidens plebi numero beatorum / eximit Virtus’; 131123quamvis, si quis attente haec quoque inspiciat, inter acquisitiva 24vel aequiperantia sunt ponenda: ‘noceo tibi’ est ‘nocens tibi fio’; 25‘invideo tibi’, | quasi ‘non videns tibi fio’, hoc est ‘non ferens te 26bene agentem videre’; ‘maledico tibi, contra te dico male’. 227Inveniuntur tamen pauca quorum quamvis actus transeat in 28aliam personam non habent tamen passiva, ut ‘facio’ et ex eo 18, 1cum infinitis verbis composita, ut ‘calefacio, tepefacio, obstupefacio’; 18, 2pro passivo quoque eorum ‘fio’ et ex eo similiter 18, 3composita accipiuntur, ut ‘calefio, tepefio, obstupefio’ et 18, 4similia; cum praepositionibus enim compositum ‘facio’ 18, 5plerumque habet passivum, ut ‘perficio perficior; afficio 6afficior; inficio inficior; efficio efficior’ et similia. 13217Illa quoque verba activorum vocem habentia quorum actus 8ad res carentes loquella pertinent primas quidem et secundas 9voces non possunt naturaliter passivas habere, quippe cum 10ne‹c› de se loqui ipsae quid patiuntur possint, quod est primae 11personae, nec ad eas, cum careant auditu, qui proprie pertinet 12ad secundam personam, loqui possimus; 212tertiam vero habent 13personam, de qua inter primam et secundam loquella recte 14fieri potest, ut ‘laboratur vestis’, unde Vergilius in I Aeneidos: 15‘arte laboratae vestes’; ‘potatur fluvius’, Iuvenalis in II‹II›: 16‘epotaque flumina Medo / prandente’. Similiter dicimus ‘cenatur 17piscis, prandetur holus, decurritur spatium’, unde Terentius 18in adelphis: ‘decurso iam spatio’. 133119DE PASSIVIS 20Passiva ablativo vel dativo transitive adiunguntur, ut 21‘doceor a te’ et ‘tibi, videor ab illo’ et ‘illi’; similiter passivam 22vim habentia neutralia vel deponentia, ut ‘vapulo a te’ et ‘tibi, 23exulo, nascor, patior’. 223Licet tamen etiam accusativum addere 24his quibus per diversas res fieri solet passio, ut ‘doceor a te 1litteras, pascor carnem, vituperor insipientiam’ – Vergi|lius in 2IIII Aeneidos: ‘testor, cara, deos et te, germana, tuumque / 3dulce caput, magicas invitam accingier artes’; et docemur enim 4et pascimur et vituperamur et accingimur diversis rebus; nasci 5enim et exulare ad unam rem pertinet ipsius natus et exilii. 13416DE COMMUNIBUS 7Communia, quando actum significant, activorum constructionem, 8quando passionem, passivorum sequuntur, ut ‘criminor 9te’ et ‘criminor a te, veneror te’ et ‘veneror a te’.

Quotation layer

Verg. Aen. 5, 282

Hor. carm. 1, 33, 3-4Hor. carm. 2, 2, 17-19 Phraatem] Phrahatem Hor. carm. 2, 2, 17 (λ; -ten cett.)

Iuv. 10, 177-178 Prisc. ars 8, 10, 3 et 9, 49, 4 Ter. Ad. 860 Prisc. ars 18, 53, 2 Verg. Aen. 1, 639 Prisc. ars 11, 21, 1

Verg. Aen. 4, 492-493 Prisc. ars 17, 102, 2 Arus. 6, 12-13

Critical apparatus

Phraatem] Phraaten docte D O Wne‹c›] ne β ψ M; nec post corr. R T Z cett.; re corr. in ne Lpossint] possunt E L M O Alcuin. exc. Prisc. 2, 27, 52II‹II›] II cf. 8, 10, 3; 9, 49, 4 ω corr. tacite KrehlDE PASSIVIS] om. sp. vac. relicto O Q; DE PASSIVIS ET NEUTRALIBUS PASSIVAM VIM HABENTIBUS ET DE DEPONENTIBUS Winsipientiam e lectione codicis Langer. (Guelferb. 85.7) Krehl: insipientem ω Alcuin. exc. Prisc. 2, 28, 7; incipientem van PutschenDE COMMUNIBUS] om. Oet ‘criminor a te] om. Z