Prisc. part.

21-97221Cuius est generis? Communis trium generum; quomodo enim 22apud Graecos ‘ἐγώ σύ οὗ’ trium sunt communia generum, sic apud 23nos ‘ego tu, mei tui sui’: numeri singularis, figurae simplicis, personae 24secundae, casus nominativi et vocativi. Hic autem magis nominativus 25est cum per apostrophen dicitur, quae exigit nominativum et 96, 1cum quoque coniunctum quod ad alios nominativos relatum est, id 96, 2est ut Misenus et Palinurus ‘tu quoque’. 973-796, 3‘Quoque’ quae pars orationis? Coniunctio. Accipitur enim pro 96, 4‘et’ ‘tu’. Est tamen etiam loco adverbii invenire hanc dictionem positam 96, 5ut in primo Aeneidos || 6‘multa quoque et bello passus dum conderet urbem’ 7Hic enim pro similiter necesse est id accipi cum sequitur ‘et’. 8-158Quid est coniunctio? Pars orationis adnectens ordinansque sententiam. 9Quot accidunt coniunctioni? Tria potestas ordo figura. Cuius 10est potestatis ‘quoque’? Copulativae ordinis postpositivi (vetustissimi 11tamen solebant etiam praeponere eam), figurae compositae ex 12corrupto et integro: ‘quo’ enim corripitur; quod si produceretur 13esset integra pars. Quem accentum habet? Paenultimum acutum: 14omnes enim fere coniunctiones postpositae generalem servant accentuum 15regulam. 16-2116‘Litoribus’ quae pars orationis? Nomen. Quale? Appellativum 17generis neutri numeri pluralis figurae simplicis casus dativi declinationis 18tertiae. Cur? Quia omnia in ‘‑us’ desinentia neutra tertiae 19sunt et in ‘‑ris’ faciunt genetivum; excipitur ‘pus’ indeclinabile et ‘virus’ 20quod Lucretius secundae posuit declinationis 21‘diri primordia viri’. 22-981222‘Pelagus’ vero Graecum est, ‘hoc pelagus pelagi’, et ‘vulgus vulgi’ 23tam masculinum quam neutrum. Quot differentias habet paenultima 24syllaba genetivi in ‘‑ris’ terminantium supra dictorum neutrorum? 25Si verbis adiaceant, quae ‘‑e‑’ correptam paenultimam habuerint, 26servant ‘‑e‑’ ante ‘‑ris’ genetivi ut ‘munero munus muneris, vulnero vulnus 27vulneris, sidero sidus sideris’ (ex quo componitur ‘considero’ et ‘desidero’) 97, 1‘latero latus lateris, opero opus operis’. Si vero monosyllaba 97, 2sint et producuntur in nominativo et servant ‘‑u‑’ ante ‘‑ris’ genetivi 97, 3quoque productam ut ‘ius iuris, tus turis, rus ruris, plus pluris’. Si vero 97, 4sint comparativa masculinorum eorumdemque femininorum sequuntur 97, 5genetivum, id est ‘‑o‑’ paenultimam servant ante ‘‑ris’, ut ‘minus 6minoris, maius maioris’ quia ‘minor minoris, maior maioris’. Alia vero 7omnia ‘‑o‑’ correptam habent ante ‘‑ris’, ut ‘corpus corporis, pectus 8pectoris, litus litoris, pignus pignoris’ et ‘pigneris, fenus fenoris’ et 9‘feneris’, quamvis verba eorum magis ‘‑e‑’ habent paenultimam ‘pignero’ 10et ‘fenero’. Fac ab eo quod est ‘litus’ derivativum. ‘Litoreus’ et ‘litoralis’. 11Quidam autem ‘litus’ ‘ἀπὸ τῶν λιτῶν’ volunt esse quia proficiscentes 12et revertentes solent ibi vota concipere. 9813-1913‘Nostris’ quae pars orationis? Pronomen. Quale? Derivativum 14possessivum. Ex quo casu solent derivari? Ex genetivo ut ‘nos, 15vostrum’ vel ‘nostri noster’; idque sine dubio ex singulari numero 16ostenditur, ‘ego mei meus, tu tui tuus, sui suus’; unde et paenultimae 17corripiuntur. Cuius est generis? Hic neutri; sciendum tamen quod 18omnis dativus et ablativus pluralis tam in nominibus mobilibus 19quam in pronominibus et participiis communis est trium generum. 20-99220Cuius est numeri? Pluralis figurae simplicis casus hic dativi. Omnis 21autem dativus et ablativus pluralis similes sunt ut || dictum est. 22Et unde possumus scire differentiam? A iunctura et ordinatione, 23id est ‘ἀπὸ τῆς συντάξεως’, quod facile potest sciri ex singularium 24iunctura quae non habent similes dativum et ablativum ut in omnibus 25primae declinationis nominibus et tertiae in ‘‑e’ terminantibus 26ablativum et quartae et quintae. In his enim manifesto ostendit 27casus differentiam. Cum igitur verbum dedisti dativum exigit, si 98, 1quid supra dictarum declinationum nomen ordines, necesse est 98, 2dativum adiungere, dedisti ‘poetae’ vel ‘homini’ vel ‘senatui’ vel ‘rei’. 993-1298, 3Non licet enim nisi dativum huic verbo adiungere. Et nota quod 98, 4quattuor habent declinationum differentias pronomina. Sunt enim 98, 5quae tam genetivum quam dativum in ‘‑i’ terminant, quae sunt tria et 6communia trium generum ut ‘ego mei mihi, tu tui tibi, sui sibi’. Sunt 7quae genetivum in ‘‑ius’ dativum vero in ‘‑i’ proferunt qui casus communes 8sunt trium generum ut ‘ille illius illi, ipse ipsius ipsi, iste istius 9isti, hic huius huic, is eius ei’. Sunt alia quae sequuntur secundae 10declinationis mobilium regulam qualia sunt possessiva haec ‘meus, 11tuus, suus, noster, vester’. Sunt alia tertiae declinationis nominum 12declinationem servantia ut ‘nostras vestras, nostratis vestratis’. 13-2013‘Aeneia’ quae pars orationis? Nomen. Quale? Appellativum; 14quamvis enim possessoris proprium nomen significet tamen omnis 15possessio eius commune hoc nomen potest habere, ut ‘Aeneia mater, 16Aeneia mensa, Aeneia facies, Aeneia manus, Aeneia nutrix, Aeneius 17ager, Aeneius filius, Aeneius ensis, Aeneium lumen, Aeneium munus, 18Aeneium regnum’. Generis feminini numeri singularis figurae simplicis 19declinationis primae. Ex quo nomine derivatur? Ab ‘Aenea’ 20de quo in superioribus latius tractavimus. 21-102121‘Nutrix’ quae pars orationis? Nomen. Quale? Appellativum vel 22derivativum. Cuius speciei derivativorum? Verbalis. Ex quo verbo 23masculinum eius nascitur? A ‘nutrio’. Solent autem in ‘‑tor’ verbalia 24in ‘‑trix’ facere. Feminina mutata ‘‑or’ in ‘‑rix’, ut ‘lector lectrix, amator 25amatrix, accusator accusatrix’. In supra dicto vero euphoniae causa 26vel alternitatis, id est ‘παραλληλότητος’, ‘‑tri‑’ syllaba subtracta est 99, 1contra regulam. Cum ‘nutritor’ enim sit masculinum debuit femininum 99, 2‘nutritrix’ esse sed absurditas. Soni minuit syllabam. A quo 99, 3verbo derivatur? A ‘nutrio nutris nutrit’. Declina verbum. ‘Nutrio’ 99, 4verbum activum indicativo modo dictum temporis praesentis numeri 99, 5singularis figurae simplicis coniugationis quartae personae 6primae quod declinabitur sic: ‘nutrio nutris nutrit’ et pluraliter 7‘nutrimus nutritis nutriunt’. Eodem modo tempore praeterito imperfecto 8‘nutriebam nutriebas nutriebat nutriebamus nutriebatis 9nutriebant’, tempore praeterito perfecto ‘nutrivi nutrivisti nutrivit 10nutrivimus nutrivistis nutriverunt’ vel ‘nutrivere’, tempore praeterito 11plusquamperfecto ‘nutriveram nutriveras nutriverat nutriveramus 12nutriveratis || nutriverant’, tempore futuro ‘nutriam nutries nutriet 13nutriemus nutrietis nutrient’; imperativo modo tempore praesenti 14ad secundam et tertiam personam ‘nutri nutriat, nutriamus nutrite 15nutriant’, tempore futuro ‘nutrito tu nutrito ille nutritote nutriant’ 16vel ‘nutriunto’; optativo modo tempore praesenti et praeterito imperfecto 17‘utinam nutrirem nutrires nutriret nutriremus nutriretis 18nutrirent’, tempore praeterito perfecto et plusquamperfecto ‘utinam 19nutrivissem nutrivisses nutrivisset nutrivissemus nutrivissetis nutrivissent’; 20tempore futuro ‘utinam nutriant nutrias nutriat nutriamus 21nutrialis nutriant’; subiunctivo modo tempore praesenti ‘cum 22nutriam nutrias nutriat nutriamus nutriatis nutriant’; eodem modo 23tempore praeterito imperfecto ‘cum nutrirem nutrires nutriret nutriremus 24nutriretis nutrirent’; eodem modo tempore praeterito perfecto 25‘cum nutriverim nutriveris nutriverit nutriverimus nutriveritis 1nutriverint’; eodem modo tempore praeterito plusquamperfecto 2‘cum nutrivissem nutrivisses nutrivisset nutrivissemus nutrivissetis 3nutrivissent’; eodem modo tempore futuro cum ‘nutrivero nutriveris 4nutriverit nutriverimus nutriveritis nutriverint’; infinitivo modo 5numeris et personis tempore praesenti ‘nutrire’, praeterito ‘nutrivisse’, 6futuro ‘nutritum ire’. Impersonalia ‘nutritur nutriebatur nutritum 7est’ vel ‘fuit nutritum erat’ vel ‘fuerat nutrietur’; imperativo ‘nutriatur 8nutritor’; optativo ‘utinam nutriretur nutritum esset’ vel ‘fuisset 9nutriatur’; subiunctivo ‘cum nutriatur nutriretur nutritum sit’ vel ‘fuerit 10nutritum esset’ vel ‘fuisset nutritum erit’ vel ‘fuerit’; infinitivo ‘nutriri 11nutritum esse’ vel ‘fuisse nutritum iri’; gerundia vel participialia 12‘nutriendi nutriendo nutriendum nutritum nutritu’. Participia veniunt 13a verbo activo duo praesens ‘nutriens’ futurum ‘nutriturus 14nutritura nutriturum’. Eius passivum indicativo modo ‘nutrior nutriebar 15nutritus sum’ vel ‘fui nutritus eram’ vel ‘fueram nutriar’, imperativo 16modo ‘nutrire nutriatur nutriamur nutrimini nutriantur’, 17futuro ‘nutritor tu nutritor ille nutriminor nutriantur’ vel ‘nutriuntor’, 18optativo modo ‘utinam nutrirer nutritus essem’ vel ‘fuissem 19nutriar’, subiunctivo modo ‘cum nutriar nutrirer nutritus sim’ vel 20‘fuerim nutritus essem’ vel ‘fuissem nutritus ero’ vel ‘fuero’, infinitivo 21modo ‘nutriri nutritum esse’ vel ‘fuisse nutritum iri’. Participia veniunt 22a verbo passivo: praeteritum ‘nutritus nutrita nutritum’ futurum 23‘nutriendus nutrienda nutriendum’. Nomen verbale ‘nutritor 24nutrix’, ipsa res ‘nutritio’. Fac ab eo derivativum. ‘Nutricula’ quod est 25diminutivum, ut Iuvenalis 1‘Gallia vel potius nutricula causidicorum’.||