Ars Ambian. rec. A 4, 21 - 4, 30
421Ita declinantur masculina in ‘‑er’, ut ‘hic pater, huius patris’,
et ‹per› omnes cassus declinatur. Ita ‘frater, imber, luter, [cancer,]
uenter, carcer, crater, celer, pauper’. Feminina, ut ‘haec mater, huius matris’,
per omnes ‹casus› declinatur. Ita ‘mulier’. Promiscua, ut ‘passer, anser,
4, 425ancipiter’. Ita declinantur neutra, ‘hoc cadauer, huius cadaueris’, per
omnes cassus. Ita alia neutra, ut ‘hoc papauer, iter’ – alii ‘itiner’
dicunt – ‘ruder, ulcer’.
In ‘‑er’ producta, ut ‘hoc uer, huius ueris’, per omnes cassus;
non habet pluralem numerum. Duo masculina in ‘‑er’ producta
430greca, ‘aer, ether’; et ‘ethera’ et ‘aera’ faciunt accusatiuo singulari
secundum regulam Grecorum. Communia III generum, ut
‘uber’, II uero generum, ut ‘pauper’.
Et alia de his obseruant ‘‑e’ in oblicis cassibus, ut ‘cadauer, uber’
et reliqua; alia uero non obseruant, ut ‘pater’ et reliqua.
22435Ita declinantur masculina in ‘‑ir’, ut ‘hic martyr, huius
martyris’, per omnes cassus; et alii dicunt hoc nomen communis
generis esse inter masculinum et femininum, ut ‘hic’ et ‘haec
martyr’ et reliqua. Ita declinantur propria neutra, ut ‘hoc Gradir,
huius Gradiris’, et non habet pluralem quia proprium est; et ‘hoc
440ir’, indeclinabile.
23Item masculina in ‘‑or’, ut ‘hic praetor, huius praetoris’, per
omnes cassus. Ita declinantur alia masculina, ut ‘amor, rumor, color,
uiror’ et alia multa. Ita feminina, trea tantum, ut ‘uxor, soror, arbor’
et per omnes cassus declinantur. Ita declinatur ‘hoc marmor, huius
445marmoris’ per omnes casus; et ita alia neutra, ut ‘rubor, robor, aequor’;
alii ‘iecor’ producta ‘‑o’, ‘fulgor’ – quod accusatiuum aliquando
‘fulgorem’ et ‘fulgora’ uidetur facere. Communia II generum, ut ‘hic’
et ‘hoc memor’. In ‘‑or’ masculino producunt et feminino in oblicis
cassibus, exceptis quinque ‘memor, inmemor, decor, indecor, arbor’.
24450Ita declinatur ‘hic fur, huius furis’ per omnes cassus. Ita
feminina, ut ‘haec turtur, huius turturis’ per omnes cassus. Alii
dicunt ‘fur’ commune genus esse [dicunt]. Ita neutra, ‘hoc marmur,
huius marmoris’, per omnes| cassus. Ita ‘solfur, augur, ebur, femur’.
Alii de his ‘‑u’ motant in ‘‑o’, ut ‘femur femoris’: ita ‘robur, iecur, solfur’
455et ‘augur’. Alia de ipsis non habent plurale numerum.
25Ita propria greca masculina in ‘‑as,’ ut ‘Micenas, huius
Micenatis’, non habet pluralem numerum quia proprium est.
Ita ‘Pallas, Thoas, A‹t›las’. Appellatiua, ut ‘hic as, uas, gigas, mas’,
aliquando genetiuum faci‹un›t in ‘‑ris’ – ut ‘mas maris’, et in ‘‑sis’,
5ut ‘as assis’, et in ‘‑tis’, ut ‘abbas abbatis’. Ita declinatur femininum
in ‘‑as’, ut ‘haec uoluntas, huius uoluntatis’, per omnes cassus
declinatur. Ita declinantur ‘libertas, trinitas, bonitas, sanctitas,
pietas, dignitas, uoratitas, ueracitas’ et reliqua. Alia de ipsis non
habent pluralem numerum. Ita declinantur communia II
10generum, ut ‘hic’ et ‘haec nostras, huius nostratis’. Ita ‘uestras’, per
omnes cassus; et ‘nostratae uestratae’ neutrum faciunt pluralem
‘nostratia, uestratia’ et reliqua. Ita declinantur similiter ‘prignas’ et
‘obtimas’. Trium generum ut ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc nugas’, quia in una
forma omnes casus habet; et alii dicunt ‘obtimas’ III generum
15esse, facit enim plurali ‘haec obtimatia’. Ita declinantur neutra,
ut ‘hoc uas, huius uasis’ – fuit enim apud ueteres ‘uassum uassi’ et
reliqua; neutra indeclinabilia, ut ‘fas, nefas’.
26Ita declinantur masculina in ‘‑es’ propria, ut ‘hic
Ercules, huius Erculis’, non habet pluralem numerum. Ita
475apellatiua masculina, ut ‘hic miles, huius militis’, per omnes
cassus declinantur. Ita declinantur ‘palmes, antestes, gurges, trames,
hospes, praeses, reses, deses, obsess’. In ‘‑es’ producta, ut ‘hic pes, huius
pedis’, per omnes cassus; et ex eo composita, ut ‘bipes, tripes,
quadripes’. Item ‘hic aries, huius arietis’. Ita feminina, ‘haec seges,
480huius segetis’, per omnes cassus. Ita ‘merces, labes, lues, nubes,
funes, trabes, rupes’ et ‘uates’. Item ‘quies, paries, abies’ et reliqua.
Ita declinantur communia II generum, ‘hic’ et ‘haec comes,
huius comitis’, per omnes cassus. Ita ‘interpres, sospes’ et alii dicunt
‘uates, hospes’. Ita trium generum, ut ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc teres, huius
485teretis’, per omnes cassus;| pluraliter ‘hi’ et ‘hae terites’, neutro ‘haec
teritia’ et reliqua.
27Ita declinantur masculina in ‘‑is’ ut ‘hic hostis, huius hostis’,
per omnes cassus. Ita ‘ignis, panis, ensis, scrobis, canis, mensis, cinis,
piscis, lapis, crinis, sanguis’ – ut alii dicunt non habet pluralem
490numerum –, ‘orbis, amnis, axis, bassis, laris’ et ‘lar, fascis, postis,
uermis, splenis, ciuis, samnis, [examen apium,] fustis, sudis, iuuenis’;
alii ‘funis’. Ita declinantur feminina, ‘haec auis, huius auis’ per
omnes cassus. Ita ‘ouis, semis, pellis, cuspis, febris, uestis, molis, cutis,
uitis, nauis, restis, clauis, pupis, turris, sitis, sepis, uis, lis, glis, ratis’.
495Ita declinantur communia II generum, ut ‘hic’ et ‘haec utilis, huius
utilis’ per omnes cassus. Ita ‘agilis, lenis, disamabilis, insignis, fortis,
omnis, inermis, suauis, sublimis’; et alia de ipsis neutra faciunt in
‘‑e’, et aduerbia in ‘‑er’, ut ‘fortiter, leniter’; et genetiuum pluralem
in ‘‑ium’ – nisi pauca, ut ‘canum, iuuenum’ – faciunt.
28500Ita declinantur nomina masculina in ‘‑os’, ‘hic nepos,
huius nepotis’ per omnes cassus. Ita ‘conpos, pronepos, honos, lepos,
mos, flos, ros’. Ita feminina, ‘haec dos, huius dotis’; ita ‘cos, arbos, os’.
Ita neutra in ‘‑os’ correpta, ‘hoc os, huius oris’ et reliqua; pluraliter
tres casus tantum: ‘ora, ora, ora’. Ita declinantur communia II
505generum, ut ‘hic’ et ‘haec sacerdos, huius sacerdotis’ per omnes casus;
alii dicunt ‘nepos, custos’ communia II generum esse.
29Ita declinantur masculina in ‘‑us’, ‘hic lepus, huius
leporis’ per omnes casus. Ita ‘hic stercus’, licet sepe ‘stercora’
inuenimus. Ita ‹feminina, ut› ‘haec uirtus, senectus, iuuentus,
510salus, palus, seruitus, fraus, laus, tellus’ (sed ‘hae tellures’ et ‘haec
tellura’ pluralem numerum facit). Ita declinatio neutri, ‘hoc
tempus, huius temporis’; per omnes cassus declinantur. Sic ‘opus,
corpus, nemus, genus, uulnus, foedus, pondus, munus, pectus, frigus,
litus, pecus, tergus, onus, olus, ulcus, latus, funus’. Item monosyllaba
515‘rus ruris, crus cruris, ius iuris, plus pluris’. Ita declinantur communia
II generum, ‘sus suis, grus gruis’ per omnes casus; III generum,
‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc uetus, huius ueteris’ per omnes casus. Ita ‘ligus’.
Promiscuum, ut ‘mus, muris’, per omnes casus. Item incerti
generis et secundae et tertiae et quartae declina‹n›tur, ut ‘penus
520penoris, specus specoris’.
30Ita propria declinantur in ‘‑ax’ ut ‘hic Aiax, huius Aiacis’
et reliqua; non habet pluralem numerum. Item appellatiua,
‘hic| torax, huius toracis’ et reliqua. Item feminina, ‘haec fax, huius
faccis’, per omnes casus; sic ‘pilax’. Alii ‘climax, pax’, sed ‘pax’ non
525habet pluralem numerum. Ita declinantur communia III
generum, ut ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc audax, huius audacis’ per omnes
casus. Ita ‘uorax, edax, rapax, procax, sagax, efficax, uiuax, uerax,
capax, contumax, mordax, pertinax, loquax’ et reliqua.
Critical apparatus
per suppl. Giammona 2016: om. Aluter A[cancer,]] om. Giammonacasus suppl. Giammona: om. Acassus A1: casus A A2quinque Giammona: quoque AIta declinatur] masculina in ‘‑ur’ desideratur Giammona 2016dicunt] secl. GiammonaAtlas Giammona: Ahlas A1; alhlas Afaciunt Giammona: facit Ahuius Giammona: his A‘prignas’] prignas scil. praegnas hospes A1: ospes Atrabes sed cf. Char. 47, 18 trames Ahae scripsit Giammona: haec alibi hae numquam adbreviatur A secl. ut glossam Giammonanepos nepotis Giammona: nepos istis (fort. ex desinentiae iteratione: is tis?) Aora ora ora A1: ora ara ara Afeminina ut suppl. Giammona: om. Adeclinatio scripsit Giammona: declintī Acassus scripsit Giammona: cas ̄sus Apondus A1: pandus Aincerti Giammona: incerte Adeclinantur Giammona: declinatur A‘pilax’] fort. aut ex φύλαξ aut ex pinax perperam hoc loco scriptum Aclimax (cf. Serv. Aen. 11, 487; Ars Bern. GL Suppl. 118, 35) Giammona 2016: dimax A