Latin Grammarians Collection
ERC

Ter. Mavr.

Ter. Mavr. 1783-1800 - 1920-1939

Nam[que] referre nihil sit qualis syllaba fini, commataque hoc ipsum iuris habere volunt; 1785idcirco et verbo numquam uno cola ligari, ut constet parti finis utrique suus. Nam vitiosus erit sic pentameter generatus: ‘inter nostros gentilis oberrat equus’. Spondii duo sunt, quos dixi commate primo 1790posse dari, verum syllaba quae sequitur nec penthemimerin verbi cum fine relinquit, quae data pentametris regula prima sonis, | nec post dactylico debet quae commate iungi esse caput versus dactylici patitur. 1795Hoc ipsum melius mutata parte coibit: ‘gentilis nostros inter oberrat equus’. Tantam nostra nequit mensura absolvere litem, malo tamen longa cludere comma prius. Hos elegos dixere, solet quod clausula talis 1800tristibus, ut tradunt, aptior esse modis. Nec tantum hexametris geminam subiungere partem dactylicam mos est: saepe semel posita praemisso hexametro dulcem subnectit epodum. Talis epodus erit, 1805‘tibia docta, precor, tandem mihi dicere versus desine Maenalios’. Hoc doctum Archilochum tradunt genuisse magistri; tu mihi, Flacce, sat es: ‘diffugere nives redeunt iam gramina campis 1810arboribusque comae’. Cetera pars superest: ‘mea tibia dicere versus’; haec iuncta frequentius ede[n]t anapaestica dulcia metra; cuicumque libebit, ut istos, 1815triplices dare sic anapaestos. Atque ille poeta Faliscus, cum ludicra carmina pangit: ‘uva, uva sum, et uva Falerna, et ter feror et quater anno’; 1820libro quoque dixit eodem: ‘unde, unde colonus Eoae? A flumine venit Oronti’. | Erit ultima syllaba post tres catalectica quae perhibetur; 1825nec non alias quoque binas et tres superare solere, pes sit licet integer ipse, si non hunc regula poscet, catalecticon hoc genus omne 1830et semipedem vocitari supra quoque iam meministi. Mirum tibi nec videatur spondeon inesse anapaestis: rex et dominus prior ipse est, 1835hic advena sumptus et hospes de foedere temporis aequi; quotiens locus expetet, ultro reddet sua iura priori. Alias tamen haec eadem pars, 1840quotiens ithyphallicon addit metrum sibi, tale fit unum: ‘mea tibia dicere versus destitit Latinos’, ‘iamdudum saucia cura deserit pudorem’, ‘Priamique evertere gentem fata iam parabant’. 1845Ithyphallica porro [di]c[t]itarunt musici poetae, qui ludicra carmina Baccho versibus petulcis Graio cum cortice, phello, tres dabant trochaeos, ut nomine fit sonus ipso: ‘Bacche Bacche Bacche’. Hexametrum quotiens ita totum dactylus explet, 1850ut nusquam in medio, sed sit spondeus in imo, sive trochaeus erit, cum dempta est syllaba prima, quae demi poterit, reliqui fient anapaesti, ultimaque ex illis catalectica, quae remanebit. Dactylico tali facile est hoc noscere versu: 1855‘at tuba terribilem sonitum procul aere recurvo’. ‘At’ coniunctio, quae solida est, cum demitur inde, ea formula fiet, ut est anapaesticus iste: | ‘tuba terribilem sonitum procul aere recurvo’. Ultima ‘‑vo’ remanet, quia dempta est syllaba prima, 1860dactylon in primo reddens, spondeon in imo. Nec non dactylico qui commate constat utroque, pentameter, metrum quod erit choriambicon edet. Exemplum ponam, tunc fiat quatenus addam: ‘nulla meo sedeat turba profana loco’. 1865Dactylicum colis esse vides geminis: primum et semipedem post detur syllaba longa, sive est natura seu fit ab adpositis, et quae nunc brevis est, fiat paenultima longa, tempore producto; cetera permaneant. 1870Insere ‘nulla meo iam’, produc paene supremam, qui ‘locus’ ante fuit, ‘lucus’ ut esse queat, efficies metrum, nomen cui dant choriambo: ‘nulla meo iam sedeat turba profana luco’. Praemonui chorion dici quem saepe trochaeum 1875dicimus: hic prior est, alter iambon habet. ‘Nulla meo’ pes efficitur geminatus utroque; ‘iam sedeat’ choriambos item; mox ‘turba profa‑’ pes tertius accedit similis. Pars illa, ‘‑na luco’, bacchio adversus fiet pes, nam brevis ante est 1880et geminae longae. Fiet catalexis in istum, quia non eiusdem generis deprensus in imo est, ut docui, nec enim cludit choriambus honeste. Hoc Cereri metro cantasse Phalaecius hymnos dicitur: hinc metron dixere phalaecion istud. 1885Nec non et memini pedibus quater his repetitis hymnum Battiaden Phoebo cantasse Iovique, pastorem Branchum cum, captus amore pudico, fatidicas sortes docuit depromere Paean. Qui multos legere negant hoc corpore metri | 1890Romanos aliquid veteres scripsisse poetas. Dulcia Septim‹i›us qui scripsit ‘Opuscula’ nuper ancipitem tali cantavit carmine Ianum: ‘Iane pater, Iane tuens, dive biceps biformis, o cate rerum sator, o principium deorum, 1895stridula cui limina, cui cardinei tumultus, cui reserata mugiunt aurea claustra mundi’. Ecce vides ‘‑ta mugiunt’ esse duos iambos, temporibus namque pares, saepe sibi vicissim cedere vel tribrachyn admittere saepe possunt: 1900‘tibi vetus ara caluit Aborigineo sacello’. Hic quoque succedere sic tribrachyn adnotabis, longa quod est in geminas prima breves soluta, ‘tibi’, similis nec minus altera pede consequenti, ‘‑ra ca‑’; monui iam satis has saepe solere solvi: 1905pro chorio tribrachys hic bis datus invenitur. Nec minus hoc, ‘‑ra caluit Aborigineo sacello’, et chorius solvitur et tribrachys est iambus. Anapaestus item quater editus hexametro ita clauditur, ut choriambicus, antibaccho. 1910Faciet tibi perspicuum cito versus idem dactylicus, modo qui potuit dare quinque anapaestos: ‘at tuba terribilem sonitum dedit aere recurvo’, ‹‘tuba terribilem sonitum dedit aere curvo’›; anapaestus inest quater, ultimus antibacchos. 1915Similem dabo versiculum, magis ut probetur: ‘tibi nascitur omne pecus, tibi crescit haedus’. Prima reponatur, redeat quoque tertia fini: dactylicus tibi, qui fuerat modo, iam referetur, ‘nam tibi nascitur omne pecus, tibi crescit et haedus’. 1920Generi datur auctor huic vetus Archebulus. 1920Dactylici finem versus si cludat iambus, | hoc est pro longa brevis ut paenultima fiat, auribus acciderit novitas inopina meleos, versus ut hic resonare potest, ita si cecineris: ‘ite domum saturae, venit Hesperus, ite saturae’, 1925‘Nile pater propera, sitiunt sata, Nile propera’, ‘heus puer, ut mea sint tibi vilia carmina vides’. Si nusquam hoc aliquis lectum putat, ecce dabitur versus Homericus Ausonio resonans ita modo, quemque miuron Achaica gens vocitare solita est: 1930‘attoniti Troes viso serpente pavitant’. Livius ille vetus Graio cognomine suae inserit ‘Inoni’ versus, puto, tale docimen; praemisso heroo subiungit namque miuron, hymnum quando chorus festo canit ore Triviae: 1935‘et iam purpureo suras include cothurno, balteus et revocet volucres in pectore sinus, pressaque iam gravida crepitent tibi terga pharetra: derige odorisequos ad certa cubilia canes’; dactylicum tamen hoc melius resonare poterit.

Quotation layer

Verg. ecl. 8, 21Hor. carm. 4, 7, 1-2

cf. Verg. ecl. 8, 21Annian. carm. frg. 1Annian. carm. frg. 2

cf. Verg. ecl. 8, 21Verg. Aen. 4, 1; cf. Verg. Aen. 4, 55Verg. Aen. 3, 1; cf. Verg. Aen. 3, 121

Verg. Aen. 9, 503; cf. Verg. Aen. 7, 513

Sept. Ser. carm. frg. 23, 1-4Sept. Ser. carm. frg. 23, 5

cf. Verg. Aen. 9, 503; Verg. Aen. 11, 799Bass. frg. VI 256, 13

cf. Verg. ecl. 10, 77Laev. carm. frg. 11a