Ps. Prob. cath. 2, 69 - 2, 78
269Nunc ad syllabas consonantium veniamus. Quae consonantes
si sint ante novissimam litteram ‘‑o’, aut primae coniugationis
facient verbum aut | tertiae correptae. Nam secunda coniugatio
vel tertia producta, id est quarta, consonantem ante ‘‑o’ litteram
10numquam habent, sicut frequenter docui: secunda quidem ‘e’
solam, ut ‘doceo doces’, tertia vero producta, id est quarta, duas, ‘e’
et ‘i’, ut ‘redeo redis redii, munio munis munii’.
70‘‑Bo’ terminata,
primae si sint, ‘‑bavi’ facient specie perfecta, ut ‘libo libas libavi’;
tertiae vero correptae ‘‑psi’, ut ‘nubo nubis nupsi’, aut ‘‑bui’, ut ‘sorbo
15sorbis sorbui’, quamvis et ‘sorpsi’ lectum sit.
7115‘‑Co’ primae si sint,
‘‑cavi’ facient perfectam speciem, ut ‘sicco siccas siccavi, dico dicas
dicavi’: Vergilius ‘propriamque dicabo’; aut ‘‑cui’, ut ‘mico micas
micui’. Tertiae vero correptae aut ‘‑ci’, ut ‘vinco vincis vici’; aut ‘‑xi’, ut
‘dico dicis dixi, duco ducis duxi’; aut ‘‑vi’, ut ‘cresco crescis crevi’; aut
20‘‑nui’, ‘senesco senescis senui’; aut ‘‑vi’, ‘pasco pascis pavi’.
7220‘‑Do’
primae si sint, aut ‘‑di’ facient in specie perfecta, ut ‘do das dedi’, aut
‘‑davi’, ut ‘laudo laudas laudavi’. Tertiae vero correptae aut ‘‑didi’
facit, ‘addo addis addidi, credo credis credidi’; aut ‘‑si’, ‹ut› ‘cedo
cedis cessi’; aut ‘‑cidi’, ut ‘cado cadis cecidi’. Nam ‘c{a}edo’, quod
significat da, sine verbi totius substantia solum re{p}peritur
numero singulari; ‘cedo’, numero plurali cette – sic Plautus et
antiqui comoediographi –, sicut et ‘‹salve› salvete salvere’. Nam
5quod Plautus in Truculento ‘non salveo’, inridenter posuit pro
persona rustici.
73‘Fo’ non inveni.
74‘‑Go’ primae ‘‑gavi’ facit, ut
‘rogo rogas rogavi’. Tertiae vero correptae aut ‘‑xi’ reddit, ut ‘pingo
pingis pinxi, sugo sugis suxi’; aut ‘‑si’, ut ‘tergo tergis tersi’ – lectum
est et ‘terg‹e›o’, unde in Vergilio utramque declinationem indifferenter
10inveni{a}mus, ‘et spicula lucida tergunt’ a{ut} ‘tergo tergis’,
et ‘tergent’ a ‘tergeo terges’ – et ‘vergo’ ‘versi’ facit; aut ‘‑gi’ (ut ‘tango
tetigi’) et in principio syllabam adiecit, ut ‘pungo pupugi, ‹pango
pepigi’. Quidam ‘pepigi’› defectivum tempore putant esse, ut ‘odi,
novi, memini’ (alii praesentis, alii praeteriti aestimant).
75‘‑Ho’
15primae est, ‘‑havi’ facit, ut incoho incohas incohavi. Quidam
putant inchoo debere dici, imperitissime. Nam neque post ‘c’
litteram ‘h’ Latina verba regunt, exceptis nominibus tribus, quae
supra posui, ‘pulcher, Orchus, lurcho’; neque ‘o’ littera ante ‘‑o’ alteram
in Latinorum verborum prima persona reperitur; sed illae
tres vocales, quas ante docui, ‘e, i, u’, {nam} nec ‘a’ nec ‘o’. Igitur quod
5Plautus posuit ‘reboo’, non Latine sed Graece posuit: ‘βοῶ βοᾷς’,
unde derivativum ‘reboo reboas’. Nam Latinum verbum ‘o’ ante ‘‑o’
habens numquam reperitur. Tertiae vero coniugationis correptae
verba ‘‑ho’ terminata ‘‑xi’ faciunt speciem perfectam, ‘traho traxi,
veho vexi’.
76‘‑Ko’: non invenitur | verbum hac syllaba terminatum,
10rationabiliter. Nam ‘k’ littera non scribitur nisi ‹ante› ‘‑a’
littera‹m› in principiis nominum vel verborum, cum sequentis
syllabae {et} consonans principium sit, sicut ‹in› institutis
artium, hoc est in primo libro, monstravi, ‘Kamenae kaleo’.
77‘‑Lo’
primae si sint, ‘‑lavi’ facient ut ‘caelo caelavi’; tertiae vero correptae
aut ‘‑lui’, ut ‘excello excellis excellui’, aut ‘‑li’, ‘tollo tuli, sustollo sustuli
{tuli}’ (‘sustuli’ de utroque verbo: nam tuli ab eo venit, quod est
5‘fero, tuli’).
785‘‑Mo’ primae aut ‘‑mavi’ facit, ut ‘amo amavi, clamo
clamavi’, aut ‘‑mui’, ut ‘domo domui’; tertiae vero correptae aut ‘‑psi’,
ut ‘sumo sumis sumpsi’, aut ‘‑mui’, ut ‘tremo tremis tremui’.
Critical apparatus
veniamus Parrhasius n Parrhasius ex g: deveniamus ed. princ.habent] habet Soncinus Ascensius Putschiuse et i N: e et ii i N1redii] redi Putschius; et n ed. princ. edd.munii] muni Putschiusnupsi N1: nubsi Nsorbo sorbis Keil: sorbeo sorbes N ed. princ. Lindemannussorpsi N ed. princ. Putschius: sorbsi edd.speciem perfectam Parrhasius: specie perfecta n ed. princ.mico N1vici N1: vinci Ncrevi’; aut ‘‑nui’, ‘senesco senescis senui’; aut ‘‑vi’, ‘pasco pascis pavi’] crevi et pasco pascis pavi aut nui ut senesco senescis senui Parrhasius ed. princ.tertiae vero correptae revera N ed. princ.: tertia vero correpta Lindemannusfacit Parrhasius ex g: om. n ed. princ.ut suppl. n ed. princ. edd.ut] at perperam Ncedo n ed. princ. edd.: caedo Nsolum] solum no N no del. N1reperitur n ed. princ. Keil: repperitur N Lindemannussicut et salve salvete salvere Parrhasius n ed. princ. Keil: sicut et salvete salvere N; sicut et salve salvete Lindemannuspinxi N1: pingi Ntergeo n g2 ed. princ. edd.: tergo Ninvenimus n ed. princ. edd.: inveniamus revera Na Parrhasius n ed. princ. edd.: aut Ntergo tergis et tergent a tergeo terges et vergo Keil: tergo tergis et tergent ergo terges et vergo N Lindemannus; tergo tergis a tergeo terges tergent et vergo ed. princ.; et tergent a tergeo terges coni. in app. Lindemannuspango pepigi quidam pepigi suppl. ed. princ. edd.: om. N; pungo pango pupugi pepigi Parrhasius ex Pincoho incohas incohavi g2 Parrhasius n ed. princ. edd.: inchoo inchoas inchoavi Nquidam putant inchoo debere dici Parrhasius n Keil coll. Sac.: [...]dam putaṇ[...]choo debere dici N; quidam putant inchoere dici Na; quidam putant inchoare dici ed. princ.; quidam putant inchoare debere dici Lindemannuslitteram ‘h’ Latina verba regunt] [...]teram h latina verba regunt N; litteram h latina verba regunt Na; regit Keil coll. Sac.nominibus] nominimus perperam Nsupra Na: [...]pra Norchus N2: horcus Nalteram in Latinorum verborum Keil: in alterum [...]ṭinorum verborum N; alteram [...]ṭinorum verborum N2; in latinum in activorum vebrorum Na; alterum latinorum verborum ed. princ. Lindemannusillae N2: illas revera N ed. princ. Keil Lindemannusvocales, quas ante] voca[...]as ante N; les quas ante Na om. del. coll. ut videtur Sac. Keilreboo Na: po[...]ḅoo Nnon Latine N2‘reboo reboas’] βoω reβoas N; reβoω reβoas N2nam Naante o N2: ante eo Nnumquam n g ed. princ. Keil: non inquam N Lindemannus; no inquam N1tertiae Na: [...]ae Nspẹciem perfectam N Parrhasius: specie perfecta ed. princ.traho] veho vexi his N2; traho trahis traxi veho vehis vexi ed. princ.verbum N in mg. Nanisi ante a litteram suppl. Parrhasius ex P ed. princ.: nisi a littera N Parrhasius ex g edd.cum sequentis Bramanti coll. Sac.: consequentis N ed. princ. edd. om. del. Bramantiin suppl. Putschius edd.‘Kamenae kaleo’] kareo et si qua talia ed. princ. Lindemannus; kamenae kalendae kaleo kareo et si qua talia Parrhasius ex P; caleo Ntollo tuli sustollo sustuli N Parrhasius Keil: ut n g ed. princ. edd.; tollo sustollo sustuli ed. princ. Lindemannussustuli de utroque verbo nam tuli ab eo venit quod est fero tuli N: om. del. Keil; de utroque verbo nam tuli ab eo venit quod est fero tuli Parrhasius n ed. princ. Lindemannus; gero Nclamo N1: clami Nclamavi N1: clamiavi N