Latin Grammarians Collection
ERC

Ter. Mavr.

Ter. Mavr. 279-285 - 360-369

Syllabas quae rite metro congruunt heroico, 280captus ut meus ferebat disputatas, attuli versibus, sane modorum quo sonora levitas addita stili levaret siccioris taedium. Haec prius, Bassine fili et tu gener Novate mi, perpolite quam potestis crebriore limula, 285non pater tamquam socerque, sed velut sim extrarius. Intueri vos oportet an satis sit litteris singulis discreta recte quae cui[que] est nativitas; syllabarum, quas duabus iungimus vocalibus, num minus sit scrupulose vis reperta et prodita; 290consonans si praelocatur una quantum differat, una vocalis duabus praedita est si consonis; ne parum vel diligenter lucideve expresserim quanta sit quae comparatur pedibus hinc diversitas. Sermo si planus pedestri se tenet modestia, 295disputandi quem tenorem doctiores imperant; verba si non appetita nec remota plurimis, sed fere communis usus et tamen non obvia, carminis servant honorem, non iacentis cantici quo supersidens trapeto signa gyris temperat. 300Sufficit vitare labes et carere sordibus, pro statu rerum domare lineam fandi parem, liberam scholae nitore, vatis exutam stola, | quae tropos omnes relinquat et superba schemata, neglegens ut semet ipsa laudem ab incultu ferat, 305dum tamen rebus minutis, quas pedum liber quoque vix queat proferre sermo noster offensa sine, labili versu ministret inretusos exitus, regulam servans ubique finis ut quarti pedis nominis verbive fine comma primum terminet; 310hac enim tome probatur metron hoc trochaicum. Hunc modum si competenti pertulit ductu stilus, sive proviso tenore cessit effectus labor, acrius vos pendite ista quam malignis moris est. Hoc domi clausum manebit, nec sinam nosci prius 315scrupulum quam vestra demat hunc mihi sententia, opera nobis haec inanis, an‹ne› in usum impensa sit. Sed labor vobis ferendus in legendo est maximus: non enim cursim aut remisse tam minuta acumina adsequi quicumque poterit, sed morosa intentio 320tam legenti[s] debet esse, quam fuit nobis quoque, qui laborem provocando, perdomando taedium, forsitan neglecta multis e latebris scalpsimus, ardui laudem expetentes, non favorem ex obviis. Corrigenda siqua sane visa vobis hinc erunt, 325non ero stulte repugnans, aut amans prave mea, quin statim culpanda delens praebeam rectis locum. Litteris autem Latinis, Graeca quibus est formula, quo statim discriminentur, ne sit haesitatio, indices supra locavi nominum primas notas: 330quando Graece, ‘γάμμα’ supra; sua Latinis littera est, ‘ε’ vel ‘ο’ Graecum putetur ne Latin‹or›um ‘e’ vel ‘o’, neu vicissim quae Latina proferas Graeco sono. Haec erunt utrimque bina quae parent caliginem, quia pari forma notantur et soni sunt simplicis, 335ceterum [‘ἦτα’ et] ‘υ’ et ‘ω’ Latinis a figuris discrepant. ‘A’ Latine saepe ut ‘ἄλφα’, saepe ‘λάβδα’ scribitur, ‘i’ similiter ‘ἰῶτα’ credi et ‘c’ potest quod ‘σίγμα’ sit; versibus sed cum loquamur, quando Graeca ponimus ‘ἄλφα, ἰῶτα, λάβδα, σίγμα’ lege metri cogimur | 340syllabis perscriptitare, non figuris singulis: nequis hoc culpet, Latina si notata non erunt. Artium parens et altrix Graeca diligentia est: litterarum porro curam nulla gens attentius repperit, polivit usque finem ad unguis extimum. 345Quod Latinus aemulando nec satis fidens sui (exitus nam nostra lingua non capit tam plurimos), attamen fandi paravit non secundam copiam. Congruens idcirco duxi in hoc opus, de syllabis quod recepi nunc loquendum, litterarum origines 350inde deductas locare, quo probarem planius, et simul quam multa Graecis nostra non respondeant, quaeque respondent ab ipsis esse nobis tradita. Artis inde origo manat, lingua non tantum patet. Ergo Graecis esse septem scimus e vocalibus 355‘ἦ‹τα›’ et ‘ω’ quae bina pedibus subministrant tempora, ‘ε’ et ‘ο’ breves vocari singularis temporis. Ceteras tres quae supersunt διχρόνους cognominant, corripi quod saepe eaedem, saepe produci valent: ‘ἄλφα’ primum est, inde ‘ἰῶτα’, tertium quod ‘υ’ vocant. 360Porro cunctas nostra lingua quinque vocales suas corripit quod nunc easdem, nunc easdem protrahit, utitur longis et isdem brevibus aeque fungitur, nec brevem semper requirit, semper aut quae longa sit, omnibus sed quinque semper utitur ceu dichronis; 365inde multa syllabarum nascitur diversitas, quia nec illae δίχρονοι tres Graeca quas vox nuncupat litteris nostris eosdem semper exhibent sonos. ‘Ἄλφα’ nos ‘a’ nominamus, ‘ἰῶτα’ sic ‘i’ dicimus, tertiam Romana lingua, quam vocant ‘υ’, non habet.