Ps. Prob. cath.

1603‘Mer’ correpta terminatum repperi nomen tertiae declinationis 4‘‑ris’ faciens genetivo, ‘hic vomer huius vomeris’, ‘‑er’ ubique 5correpta; dicitur et ‘vomis’, sic et faciens genetivum. ‘Mor’ tertiae 6sunt declinationis, ‘‑ris’ faciunt genetivo, ‘‑o‑’ in nominativo semper 7correpta, in genetivo, si appellativa fuerint, producta, ut ‘amor 8amōris’; exceptis duobus, quae, quamvis sint appellativa, tamen in 9genetivo corripiuntur, ‘marmor marmoris, memor memoris’, sicut 10supra docui: ‘‑or’ terminata nomina, si fuerint appellativa, in genetivo 11producuntur exceptis quattuor, ‘arbor arboris, marmor 12marmoris, aequor aequoris, memor memoris’. Propria ubique 13corripientur semper, nullo excepto. Unum contra omnium 14rationem ‘‑or’ terminatorum et aliqua consonanti praeposita 15genetivo ‘‑ris’ non facit, sed ‘‑dis’, ‘{dis}cor {dis}cordis’. ‘Mur’ et ipsa 16tertiae sunt declinationis, ‘‑ris’ faciunt genetivo casu, ‘murmur 17murmuris’ numero semper singulari. 613‘Nar’ tertiae sunt declinationis, ‘‑ris’ facient genetivum, ‘Nar 4Naris’, nomen fluminis: Vergilius ‘sulphurea Nar albus aqua’, 5numero semper singulari. Nam ‘hae nares’ numero semper plurali: 1Vergilius cum genere ‘Et truncas inhonesto vulnere nares’. ‘Ner, 2nir, nur’: his syllabis nomen nullum repperi terminatum. (Unum 3repperi ‘‑ner’ correpta terminatum generis omnis declinationis 4tertiae ‘‑ris’ faciens genetivo, ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc degener huius 5degeneris’: Vergilius ‘degeneres animos’, | Lucanus ‘degener o 6populus’; et {aliud} unum ‹masculino› gener‹e› secundae 7declinationis, ‘gener generi’). ‘Nor’ tertiae sunt declinationis, ‘‹ris›’ 8faciunt genetivo, ‘‑o‑’ in nominativo semper correpta, in genetivo 9vero in appellativis producta, ut ‘hic honor huius honoris, minor 10minoris’; et ‘honos’, ‘hic pietatis honos’. Propria corripiunt ‘‑o‑’ 11etiam in genetivo, ‘Antenor Antenoris, Agenor Agenoris, Helenor 12Helenoris’. 6213‘Par’ tertiae sunt declinationis, ‘‑ris’ faciunt genetivo, ‘hic’ et 14‘haec’ et ‘hoc par’ vel ‘impar’, ‘paris’ vel ‘imparis’, ‘dispar disparis, compar 15comparis’. ‘Per’ terminata corripiuntur et sunt secundae: nam 16‘pri’ faciunt genetivo, ‘caper capri, aper apri’, excepto uno generis 17omnis declinationis tertiae, ‘‑e‑’ correptam in genetivo ante ‘‑ris’ 1habente, ‘hic pauper pauperis, haec pauper’ – ‘quam honeste in 2patria pauper vivere’ et ‘paupere terra’ – dicitur et ‘haec paupera’: 3Plautus ‘paupera haec res est’; ‹et› ‘hoc pauper’, Vergilius ‘pauperis 4et tuguri’. Et ‘hoc piper piperis’: Persius ‘rugosum piper’. ‘Pir, 5pur’: his syllabis nullum nomen terminatur. ‘Por’ tertiae sunt 6declinationis, corripiuntur in nominativo, in genetivo appellativa 7producuntur, ‘vapor vaporis, sapor saporis’. Legi unum novo modo 8figuratum apud Sallustium, ‘Publipor Publiporis’: nam quasi 9proprium est. 6310‘Quar, quer, quir, quur’: non reperiuntur his syllabis 11nomina terminata. ‘Quor’: hac syllaba terminata nomina tertiae 12sunt declinationis, ‘‑ris’ faciunt genetivo, ‘‑o‑’ in genetivo appellativorum 13producta, ‘hic liquor liquoris’, excepto uno et in genetivo 14correpto, ‘aequor aequoris’, sicut ‘marmor marmoris’, quae, sicut 15saepius docui, de appellativorum ratione excepta sunt ‘‑or’ syllaba 16terminatorum ‘‑o‑’ in genetivo productam habentium. 641‘Rar, rer, rir, rur’: his syllabis nulla nomina terminata 2inveni. ‘Ror’ tertiae sunt, ‘‑ris’ faciunt genetivo, {in ‘‑e}o‑’ producta in 3appellativis, ‘maeroris, terroris, sororis’. 654‘Sar’ tertiae sunt declinationis, ‘‑ris’ faciunt genetivo, ‘Caesar 5Caesaris’, et si qua talia. ‘Ser’ terminata omnia corripiuntur et sunt 6tertiae declinationis, id est ‘‑ris’ faciunt genetivo, si aliud genus ex 7se non fecerint, ut ‘anser passer, anseris passeris’. Si fecerint aliud 8genus, secundae erunt declinationis, ‘‑ri’ facient genetivo, ‘hic miser 9huius miseri’. ‘Sir, sur’: his syllabis nulla nomina terminantur. ‘Sor’ 10tertiae sunt declinationis, ‘‑ris’ faciunt genetivo, ‘‹‑o‑›’ producto in 11appellativis, ‘messor messoris, fossor fossoris, caesor caesoris’ et si 12qua talia. 6613‘Tar’ pura non inveni nomen aliquod terminatum. ‘S’ littera 14vel alia | consonanti antecedente iuncta facit nomen tertiae 15declinationis, ‘‑ris’ faciens genetivo, ‘instar instaris, nectar nectaris’. 16‘Ter’ pura, si non fecerint aliud genus ex se, tertiae erunt, ‘mater 17pater, matris patris, {linter lintris}’, unum in genetivo ‘‑e‑’ correptam 18ante ‘‑ris’ habet, ‘hic later lateris’: Terentius ‘laterem lavem’. Si 19fecerint aliud ex se genus, secundae erunt declinationis, ‘‑i’ genetivo 1facientia, ‘dexter dextri’; facit ‘dextra dextrum’. Excipitur unum, 2quod nominativo solum casu et vocativo declinatur, ‘hic Iuppiter 3‹o Iuppiter’. Nam qui declinant ‘hic Iuppiter› huius Iovis’, declinent 4‘hic Phoebus huius Apollinis’. ‘Ster’ secundae sunt declinationis, 5‘‹‑s›tri’ faciunt genetivo, ‘magister magistri, Auster Austri, 6noster nostri’. Quidam excipiunt duo ‘‑ris’ facientia genetivo, non ‘‑i‑’, 7‘equester equestris, pedester pedestris’; sed ‘hic equestris hic pedestris’ 8melius dicitur. ‘Tor’ sive pura sive aliqua consonante praecedente 9iuncta tertiae sunt declinationis, ‘‑ris’ faciunt genetivo, ‘orator 10oratoris, quaestor quaestoris, Castor Hector, ‹Castoris Hectoris’. 11‘‑O‑’› in genetivo, sicut saepissime docui in appellativis, producta 12‹est›, exceptis illis quattuor supra positis, ‘arbor arboris, 13aequor aequoris, marmor, memor’; in propriis vero semper correpta, 14numquam producta {sunt}, sive pura sive aliqua consonante 15praecedente et iuncta. ‘‹Tur›’ terminata nomina tertiae declinationis 16‘‑ris’ faciunt genetivo, ‘turtur Astur, turturis Asturis’. 6717‘Var’: hac syllaba nomen nullum reperies terminatum. ‘Ver’ 18sive producta sive correpta terminatum nomen tertiae declinationis, 1‘‑ris’ facit genetivo, ‘ver veris, cadaver cadaveris’. ‘Vir’ terminata 2nomina secundae sunt declinationis, ‘‑ri’ faciunt genetivo, ‘vir viri, 3Trevir Treviri’. ‘Vor’ tertiae sunt declinationis, ‘‑ris’ faciunt genetivo, 4‘livor livoris’, ‘‑o‑’ in nominativo correpta, in genetivo producta, 5ratione quam saepe docui. ‘Vur, xar, xer, xir’: his syllabis nulla 6nomina repperi terminata. ‘‑Xor’ tertiae sunt declinationis, ‘‑ris’ 7faciunt genetivo, ‘‑o‑’ ante eam in appellativis producta, ‘uxor uxoris’. 8‘Xur, zar, zer, zir, zor, zur’: his syllabis si quis nomen aliquod 9invenerit, doceat rationem declinationis. ‘Xyr’ inveni Graecum 10tertiae declinationis ‘‑ris’ faciens genetivo, ‘Anxyr Anxyris’, ‘Anxyris 11ense sinistram’. 6812‘S’ littera terminata nomina omnibus declinationibus 13reguntur, id est quinque. Nam et ‘‑ae’ diphthongo faciunt genetivum, 14ut ‘Aeneas Aeneae’, et ‘‑i’, ut ‘magnus magni’, ‹et ‘‑is’›, ut ‘Venus 15Veneris’, et ‘‑us’, ut ‘fructus ‹fructus›’, et ‘‑ei’, ut ‘dies diei, fides fidei’. 16Ergo per syllabas nominativi doceamus, qualis eveniat genetivus, 17unde declinationes singulae declarantur. 6918‘As’ pura termi|nata paene tota Graeca sunt. Ergo si fecerint 19apud Graecos genetivum ‘‑ου’, erunt apud nos primae declinationis, 20id est genetivum ‘‑ae’ diphthongo terminabunt, ‘Lysias Λυσίου 1huius Lysiae, Ἀινείας Ἀινείου huius Aeneae’. Si apud Graecos 2fecerint genetivo ‘‑τος’, apud nos erunt tertiae declinationis: ‘‑is’ 3syllaba terminant genetivum, ut ‘Θόας Θόαντος huius Thoantis’. 4Feminini generis si erunt, et ipsa tertiae sunt declinationis, sed ‘‑dis’ 5terminabunt genetivum, ut ‘Θυιάς Θυιάδος Thyias Thyiadis’, 6et omnia talia, quae contra rationem Latinitatis secundum Graecos 7ultima syllaba acuuntur, ut ‘Thaumantias Thaumantiadis’ – nam si 8‘‑ti’ acuerimus, erit nomen generis masculini et faciet genetivum ‘‑ae’ 9diphthongo terminatum primae declinationis, ut ‘Pelias Peliae’ et 10‘Thaumantias Thaumantiae’. ‘Es’ pura inventa nomina Latina, si 11producta fuerint, quintae erunt declinationis: nam genetivo ‘‑ei’ 12facient separatis, ut ‘species speciei, dies diei’, et omnia talia; excepto 13uno tertiae declinationis ‘‑tis’ faciente in genetivo, ‘quies 14quietis’. Ex hoc compositum producta ‘‹‑es›’ ‘‑ei’ facit in genetivo, 15quintae scilicet declinationis, ‘requies requiei’; correpta vero ‘‑es’ 16tertiae sunt declinationis, genetivo ‘‑tis’ faciunt, ‘{miles militis}, 17inquies inquietis’. Omnia tamen in genetivo ante ‘‑tis‑’ vel ante ‘‑ei‑’ 18producuntur. Graeca vero ‘‑es’ pura terminata omnia producuntur 1et tertiae sunt declinationis: nam ‘‑is’ faciunt genetivum, ut ‘Gobryes 2Gobryis’, et si qua talia. ‘‑Es’ correpta terminata tertiae sunt 3declinationis, ‘‑tis’ faciunt genetivo, ut ‘aries arietis’, et si qua talia. 4‘‑Aes’ terminata Latina sunt omnia tertiae declinationis, ‘‑ris’ vel ‘‑dis’ 5facientia genetivo, ut ‘aes aeris, praes praedis’; quidam ‘hi praedes’ 6numero semper plurali putant, sed errant: nam Cicero ‘pro 7praede litis vindiciarum’. ‘Is’ pura terminata et Graeca sunt et ‘dis’ 8faciunt genetivo, ‘Lais Laidis, Thais Thaidis, Nais Naidis’. Vergilius 9poetice ‘Naias Naiadis’ posuit, ‘Aegle Naiadum pulcherrima’ non 10‘Naidum’. Excipiuntur duo, quae ‘‑is’ vel ‘‑tis’ faciunt genetivo, ‘Calais’ 11et nominativo et genetivo, ‘hic Simois huius Simois’ vel ‘Simoentis’. 12Omnia tamen tertiae sunt declinationis. ‘Os’ pura terminata Latina 13duo inveniuntur monosyllaba, unum productum ‘‑ris’ faciens 14genetivo, ‘os oris’, et alterum correptum ‘‑sis’ faciens genetivum, ‘os 15ossis’. Quidam hoc ossum dicunt, sed errant. Nam omnia ‘‑um’ 16terminata dativo et ablativo pluralibus ‘‑is’ faciunt; hoc autem ‘‑bus’, 17‘ossibus’, secundum rationem tertiae declinationis ‘‑is’ genetivo 18singulari terminatae. Graeca se|cundae erunt declinationis, ‘lageos 1lagei’, Vergilius ‘tenuisque lageos’; Vergilius, ‘Androgeos Androgei’, 2hoc producitur, nam illa corripiuntur: omnia haec in genetivo 3‘‹‑o›’ ante novissimam litteram aut corripient aut eam in ‘‑i’ mutabunt. 4‘‑Us’ pura terminata, si ‘‑i’ ante se habuerint, genetivo facient 5duas ‘‑i’, secundae scilicet declinationis, ‘Vergilius Vergilii, Terentius 6Terentii’; sin alteram vocalem, una ‘‑i’, ut ‘arduus ardui, carduus 7cardui’. ‘I’ ergo ante ‘us’ habentia, si propria fuerint, vocativo ‘‑i’ 8terminabuntur, ut ‘o Vergili, o Terenti’; sin appellativa, ‘‑e’ correpto, 9ut ‘o egregie’; exceptis comparativis, quae tertiae sunt declinationis, 10‘‑ris’ genetivo facientia, ut ‘hoc carius huius carioris, hoc melius 11melioris’. Omnia tamen comparativa ‘‑us’ syllaba terminata generis 12sint neutri necesse est. ‘‑Aus’ terminata tertiae erunt declinationis, 13‘‑dis’ faciunt genetivo, ‘laus laudis, fraus fraudis’. ‘‑Eus’ secundae sunt 14declinationis, ‘‑i’ faciunt genetivo, ‘Tydeus Tydei, Peleus Pelei’. ‘‑Vos’ 15vel ‘‑vus’ secundae sunt declinationis, ‘‑i’ faciunt genetivo, ‘hic cervos’ 16vel ‘cervus’ ‘huius cervi’, ‘nervos’ vel ‘nervus’ ‘huius nervi’, et si qua talia.