Latin Grammarians Collection
ERC

Sacerd.

Sacerd. 1, 14, 54 - 1, 14, 63

DE PARONOMASIA Paronomasia est, cum iteratur dictio 15litteris vel syllabis demutatis: litteris, ut ‘nam inceptio est amentium, haud amantium’; syllabis, ut Cicero ‘nam qui nunc es‹t› locus disertissimus, erit locus desertissimus’. Syllabis quidem sic: nam quod supra fuit ‘est’, posuit postea ‘erit’: mutavit syllabas; litteris vero sic: nam quod supra ‹‘disertissimus’ fuit, postea› 20desertissimus posuit: litteras commutavit. DE SCHESI ‹ONOMATON› Sc‹h›esis onomaton est, cum singulis nominibus epitheta iunguntur, ut ‘et malesuada Fames et turpis Egestas pallentesque habitant Morbi tristisque Senectus’. DE PAROMOEOSI Par{h}omoeon est, cum multorum verborum diver|sorum initia similibus litteris proferuntur, ut ‘casus Cassandra canebat’ et illud, ‘Clitipho consilia consequi 1, 5consimilia’. DE HOMOEOTELEVTO Homoeoteleuton, quod contrarium parhomoeo est, fit hoc modo: cum diversae orationis fines isdem litteris terminantur, ut ‘caesa iungebant foedera porca’. DE HOMOEOPTOTO Homoeoptoton est oratio excurrens 10per eosdem casus, ut ‘hoc Ripheus, hoc ipse Dymas omnisque iuventus laeta facit’ et ‘Acamasque Thoasque’ et ‘fores effregit atque in aedes inruit 15alienas’: omnes enim casus similes sunt. Homoeoptoton quidam hirmo simile esse putant, errantes. Nam hirmos ab homoeoptoto hoc distat, quod hirmos cum similibus casibus struatur, tam‹en› etiam ordinis necessaria‹m› 20continet rationem; homoeoptoton vero similes tantum exigit casus. DE ISO Ison est res pares in diversa qualitate eodem fine laudis vel detractionis iungendae, ut ‘latro’ et ‘gladiator’ pares sunt detractione, ‘beneficus’ et ‘integer’ pares sunt laude. Sic Sallustius ‘magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii: Caesar beneficiis 1, 5ac munificentia magnus habebatur, integritate vitae Cato; ille mansuetudine et misericordia clarus factus, huic severitas dignitatem addiderat’. DE HOMOEO Homoeon est res similis in eadem qualitate eandem laudem vel detractionem habens, ut ‘fur’ et ‘fur’ similes 1, 5sunt, et ‘orator’ et ‘orator’ similes sunt, ut est ‘illum indignanti similem similemque minanti aspiceres’ Inter ‘par’ ergo et ‘simile’ hoc est, quod ‘par’ de diversis venit, ‘simile’ de isdem. DE DIAERESI Diaeresis est quam latine divisionem dicimus. Haec est unius rei separatio, ut puta vinum vel unus taurus dividitur, sic Vergilius, ‘vina bonus quae deinde cadis onerarat Acestes | 1, 5litore Trinacrio dederatque abeuntibus heros, dividit’: non partitur, quoniam unum corpus est vini. DE MERISMO Merismos, quam nos partitionem vocamus, fit hoc modo: cum multae res separantur, ut puta pecora multa partiuntur, ‘quam septem ingentia victor 1, 5corpora fundat humo et numerum cum navibus aequet; et socios partitur in omnis’: non dividit, qui‹a› septem sunt, non unum corpus. Hac ratione poetae quidem indifferenter utuntur: nam Vergilius ‘mecum partire laborem’ pro ‘divide’; et Lucanus, ‘Divisere 10deos’ pro ‘partiti sunt’. Oratores vero certe ponunt, ut Cicero in Verrinis ‘Quid? cum accusationis tuae dividere membra coeperit’ – non partiri, quia una accusatio est – ‘et in digitis singulas partes constituerit’; non divisiones, quoniam multae res partiendae sunt post accusationem 15divisam. Sic ipse in rhetoricis, ‘partitur apud Terentium optime senex’ – non dividit, quia intulit diversas res, non unam – ‘“eo pacto et gnati vitam et consilium meum cognosces et quid facere in hac re te velim”’. Tropi{s} similes sunt metaplasmi‹s› non, ut quidam putant, dissimiles, dicentes quia metaplasmi vitia habent, tropi vero virtutes. Nam in ambobus utraque reperimus: ergo potestate 1, 10pares nomine separantur.

Quotation layer

Ter. Andr. 218

Verg. Aen. 6, 275-276

Verg. Aen. 3, 183Ter. Haut. 209

Verg. Aen. 8, 641

Verg. Aen. 2, 394-395Verg. Aen. 2, 262Ter. Ad. 88-89

Sall. Catil. 54, 1

Verg. Aen. 8, 649-650

Verg. Aen. 1, 195-197

Verg. Aen. 1, 192-194Verg. Aen. 11, 510Lucan. 2, 35Cic. div. in Caec. 45 Quid? cum accusationis tuae dividere membra coeperit] quid? cum accusationis tuae membra dividere coeperit
Cic. div. in Caec. 45 et in digitis singulas partes constituerit] et in digitis suis singulas partis causae constituere
Cic. inv. 1, 33 Terentium optime senex] Terentium breviter et commode senex
Ter. Andr. 49

Critical apparatus

Paronomasia est] paronomalisia est paronomasia est Bhaud Eichenfeld-Endlicher: aut Best suppl. Eichenfeld-Endlicher: es Bdesertissimus Parrhasius P Eichenfeld-Endlicher: disertissimus Bmutavit] mutabit Bdisertissimus fuit postea suppl. B Keildesertissimus Keil: disertissimus B Eichenfeld-Endlicherposuit B1: potuit Bonomaton suppl. KeilSc‹h›esis] scesis Bsenectus B1: secectus Bde paromoeosi par{h}omoeon Eichenfeld-Endlicher: de paromoeosi parhomoeon B; de parhomoeo parhomoeon Keilut B1fines Keil: finis B Eichenfeld-Endlicherhirmo] heirmo Eichenfeld-Endlicherhirmos B Keil: heirmos Eichenfeld-Endlicherhirmos B Keil: heirmo Eichenfeld-Endlichertamen suppl. Parrhasius P: tam revera B; tum edd.etiam] om. del. Parrhasius Pordinis necessariam continet rationem Parrhasius P: ordines necessaria continet rationem B; ordines necessario continet et rationem Eichenfeld-Endlicher; ordinem necessaria continet ratione Keilsimiles Keil: similis B Eichenfeld-Endlicheriungendae B Keil: iungens Eichenfeld-EndlicherDE HOMOEO] de homoeon Bres similis] res similes Keilhabens] habentes Keilet Eichenfeld-Endlicher: et Bquia septem P edd. ut e codice: quiseptem revera B; quiaseptem B1ratione B Eichenfeld-Endlicher: dictione Keildivisere B1: dedisere Boratores B1: oratore Bcoeperit B1: qoeperit Bdivisiones Keil: divisionis B Eichenfeld-Endlichertropi{s} similes sunt metaplasmis suppl. coni. in app. Eichenfeld-Endlicher Keil: de tropis Keil; strofis similes sunt metaplasmi B; tropis similes sunt metaplasmi Eichenfeld-Endlicherquidam B1: qui Btropi] strofi B