Latin Grammarians Collection
ERC

Sacerd.

Sacerd. 1, 14, 84 - 1, 14, 93

DE HYPERBATO{N} Hyperbaton est oratio non servans ordinem mox sed postea. Huius species sunt IIII: parenthesis, hysterologia, synchysis, ‹tmesis›. DE PARENTHESI Parenthesis est, cum dictionis ordo 5interposita sententia di‹du›citur, ut est ‘at regina dolos (quis fallere possit amantem?) praesensit’. DE HYSTEROLOGIA Hysterologia vel hysteronproteron est, cum id quod primum esse debet postea ponitur, ut est ‘scuta 10latentia condunt’, id est condunt et latentia faciunt. Inter anastrophen ergo et hysterologian hoc est, quod anastrophe duorum verborum perversus ordo ponitur, ut ‘Thestylis et’ ‹pro ‘et› Thestylis’; hysterologia vero sensu‹u›m habet cum verbis praeposterum ordinem, ut est 15‘postera Phoebea lustrabat lampade terras humentemque Aurora polo dimoverat umbram’: primo enim noctis umbra discedit et sic sol oritur. DE SYNCHYSI Synchysis est multis hyperbatis unius orationis ordo factus perversus, ut est 20‘tris Notus abreptas in saxa latentia torquet, saxa vocant Itali mediis quae in fluctibus Aras’: ordo e‹s›t: ‘tris Notus abreptas in sax‹a torquet› mediis {quae} latentia fluctibus, quae saxa Itali aras vocant’. DE TMESI Tmesis est, cum una pars orationis secatur, alia interposita, ut est ‘septem conpacta triones’, id est ‘septemtriones’. DE METAPHORA Metaphora est oratio a propria significatione 1, 5ad non propriam translata, fit autem modis IIII: ab animali ad {in}animale, ‘atque gubernator magna contorsit equos vi’: pro auriga animal‹i animale› posuit gubernatorem; ab inanimali ad inanimale, ut est ‘qua sequar fastigia rerum’: nam et tectorum fastigia | inanimalia sunt, et res inanimales; 10ab animali ad inanimale, ‘vertice montis’; ab inanimali ad animale, ‘pectore ‹robur concipis›’, pro animo. DE METALEMPSI Metalempsis est dictio per gradus interpretationis descende‹n›s ad propriam significationem, ut est 15‘speluncis abdidit atris’, nigris, tenebricosis. DE METONYMIA Metonymia est oratio ab aliqua propria significatione ad propriam, proximitatis interpretatione, descendens. Haec fit modis sex: per id quod continetur, illud quod continet: ut est ‘et vina 1, 5coronant’, pro crateris; per id quod continet, illud quod continetur: ut est, ‘caelo gratissimus amnis’, pro dis, qui continentur a caelo; per inventorem, id quod inventum est: ‹ut est› ‘sine Cerere et Libero friget Venus’: inventores enim posuit pro inventis: pro 10tritico, Cererem, pro vino, Liberum. ‹...› per efficientem, id quod efficitur: ut ‘melior remis’: pro velocitate remigum remos posuit, qui efficiunt navibus celeritatem; per id quod efficitur, illud quod efficit: ‘pallidus ‹...›’, effectus positum pro effectore. 5DE ONOMATOPOEIA Onomatopoeia est verborum figuratio ad imitandas voces expressa, ut dicimus equum ‘‹h›innire’ ab eo quod vox equi sic sonet. DE PERIPHRASI Periphrasis est res longiore oratione extenta, quam necessitas postulat. Ea fit modis tribus: 1, 10aut ornandae rei gratia, ut est ‘postera Phoebea lustrabat lampade terras humentemque Aurora polo dimoverat umbram’, pro ‘lucebat’ vel ‘dies incipiebat’; fit et caelandae turpitudinis causa, ut est 15‘placidumque petivit coniugis infusus gremio per membra soporem’: vult enim coitum dicere; fit sine hac utraque significatione, cum pro ipsa re ponenda quasi pertinens res ad eam rem quam nolumus ponere dicatur, ut 20est ‘aut duri miles Ulixi’, id est ipse Ulixes, quasi militem ad Ulixem pertinentem pro ipso Ulixe posuit. |

Critical apparatus

de hyperbato{n} Eichenfeld-Endlicher: de hyperbaton BIIII] III Eichenfeld-Endlichertmesis suppl. Keildiducitur Keil: dicitur B in app. coni. deducitur Eichenfeld-Endlichervel hysteronproteron est Keil: est vel ysteronproteron B; est vel hysteronproteron Eichenfeld-Endlicherest revera B Bramanti: om. edd.Thestylis] om. del. Eichenfeld-Endlicherpro et suppl. coni. in app. Eichenfeld-Endlicher Keilsensuum Keil: sensum B Eichenfeld-Endlicherpraeposterum revera B Keil: praeposteris Eichenfeld-Endlicherumbram cf. Sacerd. 1, 14, 93 Eichenfeld-Endlicher: umbras Bordo B1est P Keil: et B Eichenfeld-Endlichersaxa suppl. P Eichenfeld-Endlicher Keil: post torquet fort. etiam in supplendum est Bramanti{in}animale Eichenfeld-Endlicheranimali animale suppl. Keilinanimale] ut est Keilanimale] ut est Keilpectore Keil: pectori B Eichenfeld-Endlicherrobur concipis suppl. Keilanimo Keil: animae B Eichenfeld-EndlicherDE METALEMPSI] de metalemspi Bdescendens P Eichenfeld-Endlicherut est suppl. KeilLiberum] post Liberum exspectes pro coito vel concubito Venerem sed cf. adn. ad loc. Bramantilac. Keilefficit] ut est Keil‘pallidus ‹...›’, effectus positum pro effectore] pallidus orcus Eichenfeld-Endlicher coll. Verg. georg. 1, 277; fort. pallidus Orcus, quia faciat pallidos, effectum posuit pro effectore KeilDE ONOMATOPOEIA Onomatopoeia] de onomatopyia onomatopyia B‘‹h›innire’] innire Blustrabat] lustrab. Bhumentemque] umentemq. B; humentemq. Bconiugis] coniugis coniugis B

Quotation layer

Verg. Aen. 4, 296-297

Verg. Aen. 3, 237Verg. ecl. 2, 10Verg. Aen. 4, 6-7

Verg. Aen. 1, 108-109

Verg. georg. 3, 381 conpacta triones] subiecta trioni

Verg. Aen. 1, 342 qua sequar] sed summa sequar
Verg. Aen. 5, 35Verg. Aen. 11, 368Enn. frg. inc. 465 atque gubernator] quomque gubernator

Verg. Aen. 1, 60

Verg. Aen. 7, 147Verg. Aen. 8, 64Ter. Eun. 732Verg. Aen. 5, 153

Verg. Aen. 4, 6-7Verg. Aen. 8, 405-406Verg. Aen. 2, 7