Latin Grammarians Collection
ERC

Sacerd.

Sacerd. 2, 1 tit. - 2, 1, 27

‹DE NOMINIBVS› ‘A’ littera terminatus nominativus singularis, sive pura sive aliqua consonanti praeiuncta, generis masculini vel feminini tantummodo Latinorum nominum reperitur, qui, genetivum ‘‑ae’ diphthongo terminans, docebit nos quo modo totos casus utriusque 2, 5numeri declinemus secundum rationem primae declinationis, quam paulo ante monstravi. Inveniuntur etiam generis neutri nomina ‘a’ littera terminata, sed peregrina, quae declinabuntur ratione tertiae declinationis, quae, sic uti docui, genetivo ‘‑is’ syllaba termina{n}tur, ut ‘hoc toreuma huius toreumatis, hoc schema 10schematis’. Nam quod Plautus in Amphitryone posuit, ‘in servili schema’, non neutri generis declinationem subervertit, sed genus nominis: ‘haec’ enim ‘schema’ declinavit ‘ab hac schema’, sicut ‘haec fortuna’ ‘ab hac fortuna’, primae declinationis, non tertiae – ‘hoc schema’ genere neutro: nam ‘ab hoc schemate’ posuisset. ‘‑A’ enim 15terminata nomina generis neutri solius Latinitas non habet praeter ‘hoc Thuria’, nomen fluminis lectum in Sallustio, et trium generum ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc verna’. Pronomina vero ‘‑a’ littera terminata solius generis feminini reperiuntur, ‘‑us’ genetivo facientia vel ‘‑ae’ diphthongo, ut ‘ipsa ipsius, ista istius, mea meae, tua tuae, sua 20suae’. Participium ‘‑a’ terminatum generis tantummodo erit feminini et ‘‑ae’ diphthongo faciet genetivo, ut ‘haec docta huius doctae’. ‘B’ littera nullum nomen repperi terminatum; qui invenerit et declinationem demonstret. Nec pronomen nec participium. ‘C’ littera unum nomen repperi terminatum generis neutri declinationis tertiae ‘‑is’ faciens genetivo, ‘hoc lac huius lactis’. Plautus ‘hoc lacte’ posuit, | ‘sicut lacte lactis’. Quidam putant ‘hoc lact’ debere dici, sed errant: duabus enim mutis nullum nomen terminari 2, 5potest. Vergilius ‘lac mihi non aestate novum, non frigore defit’ et declinatur numero tantummodo singulari. Nam quod Plautus ‘lactes’ posuit genere masculino numero plurali, non a nominativo ‘hoc lac’ vel ‘hoc lacte’, sed ‘hi lactes’ numero semper plurali: sunt autem lactes partes corporis in intestinis pinguissimae. 10Sane pronomina generis omnis invenies, ‘hic haec hoc’ genetivo ‹singulari› ‘‑ius’ facientia, ‘huius’, genetivo plurali ‘‑rum’, ‘horum’, dativo ‘his’ et ‘ab his’ ablativo. ‘D’ littera nullum nomen repperi terminatum: doceat 2, 5declinationem qui invenerit. Sane pronomina generis neutri ‹invenies genetivo singulari› ‘‑ius’ facientia, ‘illud illius, istud istius’ – nam ipsum dicitur, non ipsud, Vergilius ‘atque ipsum corpus amici’ et ‘hoc ipsum ut strueret’. ‹Genetivo› plurali ‘‑rum’, ‘illorum, istorum’, dativo ‹et ablativo› ‘‑is’, ‘illis, istis’ ‹et ab illis 10istis›. ‘E’ littera terminata nomina generis masculini et feminini non inveni Latina, sed Graeca ‘‑e’ producto terminata, quae aut Graeca ratione declinabuntur – nulla ratione Latinitatis –, ut ‘haec Danae huius Danaes’, qua syllaba nullus genetivus Latinus 2, 5terminatur; aut ‘‑e’ in ‘‑a’ mutans in nominativo, declinabitur ratione primae declinationis, ‘‑ae’ diphthongo faciens genetivum, ‘Danaa Danaae, Helena Helenae’. Generis neutri Latina nomina reperies ‘‑e’ terminata, sed correpto, quae ‘‑is’ facientia genetivo declinabuntur secundum rationem tertiae declinationis, ‹et› venientia a 10communi genere ‘‑is’ terminato cum aliqua consonanti praeposita et iuncta, ‘hoc suave huius suavis, hoc monile huius monilis’. ‘Hoc praesepe huius praesepis’ hoc genere declinatur: nam quod Plautus ‘haec praesepes mea est’ genere feminino, sicut apud Graecos, auctoritas est, non ratio – sed ‘‑pes’ terminata nomina sive correpta 15sive producta aut ‘‑tis’ facient genetivo aut ‘‑dis’ (aut ‘‑pis’), ut ‘praepes praepetis, pes pedis, (satrapes satrapis)’. Nam ‘dapes’ numero semper plurali declinantur, dapem tantummodo legi numero singulari; multorum nominum aliqui casus inveniuntur, ut ‘sponte, tabes tabo tabe, | Iuppiter o Iuppiter’. Nam qui declinat ‘hic Iuppiter 20huius Iovis’, potest et ‘hic Phoebus huius Apollinis’ declinare. Pronomina vero ‘‑e’ correpta terminata generis quidem masculini ‘‹‑i›us’ facient genetivo ‹singulari›, plurali genetivo ‘‑rum’, dativo et ablativo ‘‑is’, ‘ille ipse, illius ipsius, illlorum ipsorum’; generis vero neutri genetivo singulari ‘‑is’ facient, genetivo plurali ‘‑um’, dativo et 25ablativo ‘‑bus’, ut ‘tale quale, talis qualis, talium qualium, talibus qualibus’. Nam ‘‑e’ correpta vel producta terminatus nominativus participiorum nullius generis invenitur. ‘F, g, h’: his litteris terminata nomina non potui reperire, nec pronomina nec participia. ‘I’ littera terminata nomina quattuor tantummodo repperi sine aliqua declinatione. Nam monoptota sunt duo generis omnis, ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc nihili’, ‘‹hic›’ et ‘haec’ et ‘hoc frugi’, et duo generis neutri numeri tantummodo singularis, ‘hoc gummi hoc sinapi’; 2, 5quamvis Plautus in Pseudulo ‘haec sinapis’ declinaverit. In‹veni› et duo in numero plurali masculina, in singulari neutra, ‘hi Argi hoc Argos, hoc porrum hi porri’. ‘K’: hac littera nullum nomen terminatur ratione in primo libro monstrata. 10‘L’ littera terminata nomina Latina generis masculini vel feminini, exceptis quattuor, nulla reperies: ‘hic sol, haec Tanaquil, hic consul’, ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc exul’. Generis vero neutri plurima, quae, si erunt monosyllaba, in genetivo ‘l’ litteram duplicabunt, ‘mel mellis, fel fellis’; excipitur unum ‘sal salis’, unde quidam ‘hoc 15sale’ declinant. Omnia tamen ratione tertiae declinationis flectuntur: nam ‘‑is’ syllaba genetivum proferunt. Si qua alia inventa fuerint, exceptis supra positis generis masculini vel feminini, barbara sunt, ut ‘Hannibal, Hasdrubal’. Inveniuntur et generis neutri barbara ‘l’ littera terminata, ‘hoc Muthul, hoc Suthul’, oppidorum 20nomina. {Sunt item generis masculini ‘l’ littera nomina terminata, ‘Samuel Daniel ‹Isdrahel›, huius Samuelis Danielis Isdrahelis’}.

Quotation layer

Plaut. Amph. 117Sall. hist. frg. 2, 54

Plaut. Bacch. 7Verg. ecl. 2, 22Plaut. Curc. 319 lactes] lactibus
 Plaut. Pseud. 319 lactes] lactibus

Verg. Aen. 1, 486 atque] utque
Verg. Aen. 2, 60

Plaut. Pseud. 817

Critical apparatus

quo modo] quod modo revera Btermina{n}tur Keil: terminantur B Eichenfeld-EndlicherAmphitryone] amphtryone Bdeclinavit P Eichenfeld-Endlicher: declinabit BThuria] turia Keilunum B1: nullum Bhoc Parrhasius P Eichenfeld-Endlicher: haec Bpartes Keil ex Cath.: partis B Eichenfeld-Endlichersingulari suppl. Keildativo ‘his’ et ‘ab his’ ablativo] dativo et ablativo is his et ab his Keilinvenies genetivo singulari suppl. Keil: invenies genetivo Eichenfeld-Endlicherius Eichenfeld-Endlicher: us Bgenetivo suppl. edd.: om. revera Bplurali B edd.dativo et ablativo is illis istis et ab illis istis suppl. Keil: dativo is illis istis B; dativo ab illis istis Eichenfeld-Endlicheret edd.: om. revera Bproducto B Eichenfeld-Endlicher: producta Keilcorrepto B Eichenfeld-Endlicher: correpta Keilet suppl. Bramantihoc genere B Keil: hoc enim genere Lindemannus Eichenfeld-Endlicherpraesepes Keil: preasepis B Eichenfeld-Endlicherdeclinantur revera B: declinatur edd.generis P edd.: generas revera mendose Bius suppl. Eichenfeld-Endlicher: us Bsingulari suppl. Keilipse P Eichenfeld-Endlicher: ipsius Bparticipia B1: partipia Bhic B Eichenfeld-Endlicher Keilhic suppl. P edd.: om. Bin Pseudulo] in speudulo Binveni suppl. Eichenfeld-Endlicher: in Bhoc porrum hi porri B Eichenfeld-Endlicher: hi porri hoc porrum Keilexul B1: exusul Bvero P edd.: vevo Bl revera B Keil: om. Eichenfeld-Endlicherfeminini] femini errore typographico KeilIsdrahel suppl. Eichenfeld-Endlicher Keil: om. del. Bramanti