Sacerd.

1‘Ias’ terminata nomina Graeca sunt, ‘‑dis’ faciunt genetivo 2declinationis tertiae, ‘Thyias Thyiadis’. ‘Ies, iis’: hi{i}s iunctis nullum 3nomen repperi terminatum. ‘Ios’ terminatum nomen unum 4productum inveni, sed numero plurali, ‘Veios’, †producta civitatis†, 5sicut etiam ‘Tharrhos’. ‘Ius’ unum monosyllabum nomen 6inveni, quod ‘‑u‑’ ante ‘‑ris’ habebit, ‘ius iuris’; disyllaba comparativa et 7ipsa ‘‑ris’ faciunt genetivo, sed ante eam ‘‑o‑’ productam habent, 8‘maius maioris, peius peioris’. 9‘Kas, kes, kis, kos, kus’: his syllabis nullum nomen repperi 10terminatum ratione ‘‑k’ litterae, quam supra docui, quod ‘‑k‑’ numquam 11nisi ‘‑a‑’ solam post se habet, nulla altera secum iuncta littera. 1‘Las’: si vocalem ante se habuerint hac syllaba terminata 2nomina vel aliam consonantem praeter ‘‑l‑’ litteram, primae erunt 3declinationis, ‘Hylas Hylae, Asilas Asilae, Amyclas Amyclae’; si ‘‑l‑’ 4habuerint, tertiae erunt declinationis, nam aut ‘‑dis’ aut ‘‑tis’ facient, 2, 5ut ‘Pallas Palladis, Pallas Pallantis’ (differentia ab accentu venit). 6Excipitur unum, quod quamvis ‘‑l‑’ habeat ante ‘‑las’ in nominativo 7tamen primae est declinationis, ‘hic Achillas [huius Achillae’, 8nomen lectum in Luca]no et si qua talia. ‘Les’ finita [................ 9‘‑tis’ faciunt] genetivo, ‘miles militis’, [‘‑e‑’ in ‘‑i‑’, mu|tata; excipitur 10unum, quod in genet]ịṿo ‘‑e‑’ producit{ur}, ‘locuples [locupletis’. 11Producta Latina ‘‑lis’ faciunt, ‘Hercules Achill]es, Herculis Achillis’; 12[unum legi ‘‑les’ terminatum generis neutri sine a]liqua ratione 13de[clinationis, ‘Cales,’ no]men ọ[ppidi. Graeca ‘‑les’ fi]nita omnia 14[producuntur et aut] ‘‑lis’ faciunt gen[etivo aut ‘‑tis’, ut ‘Thal]es 15Thalis’ [vel ‘Thaletis’, ‘Eteocles Eteocl]is’. ‘Lis’ terminata o[mnia 16tertiae sun]t declina[tionis .......... ‘hi]c facilis huius facilis, h[ic 17mollis huius m]ollis’; [excipitur ‘‑tis’ genetivo f]aciens, ‘lis litis’. 18Graeca u[................] ‘‑dis’, [ut ‘Damalis huius Damalis’ vel ‘D]amalidis’, 19nomen meret[ricis Horatianae. Hoc tamen scire debemus,] 20quod omnia nomina La[tina ‘‑lis’ terminata communia sunt gener]um 21duorum, ut ‘hic’ et ‘ha[ec facilis, difficilis, mollis’ – excipitur 22unum, ‘‑lis’ –,] ‘hic’ et ‘haec gracilis’ ‘hic’ et [‘haec imbecillis’. Sed Terentius 23nove ‘ut gracilae] sient’, a nominativo sin[gulari ‘haec gracila’: 24nam si a nominativ]ọ ‘‑lis’ terminato posuisset [nominativum 25pluralem, ‘‑les’ terminabat, ‘gracil]es’. Tale est illud Sallust[ianum 26‘imbecilla aetas’, non ‘imbecillis’. Hoc] tamen scire debemus, 27q[uod omnia ‘‑lis’ terminata Latina communia sunt] generum 28duum, ‘‑e‑’ corr[epto neutrum facientia, excepto ‘lis litis’. ‘Los’ producta] 29unum nomen repp[eri terminatum, et correpta unum 30ap]ud Lucanum lectum, [‘haec Mallos huius Malli’ secundae 31declina]tionis, nomen civitatis; n[am producta ‘colos coloris’: 32Sallustius ‘igitu]r colos exsanguis’. ‘Lus’ [............................... secunda]e 33sunt declinationis,| [‘‑Li’ facient genetivo, ‘malus mali, 34populus popu]li, Romulus Romuli’, ẹx̣[ceptis neutris, quae, sicut 35frequentissi]me docui, ‘‑ris’ faciun[t genetivo, ‘vellus velleris’, ratione 36neutror]um ‘‑us’ terminatoru[m, et uno feminino ‘‑ris’ faciente 37genetivo ‘‑u‑’ et in] nominativo et in gen[etivo producta. Nam ‘‑u‑’ 38in genetivo a]nte novissimam s[yllabam habentem .................... cons]ọnantem 39co[ntinentia producuntur, ut ‘tellus telluris, virtus 40v]irtutis, [senectus senectutis, ........... iuventus iu]ṿẹṇ[tutis; anus 41anuis, sus suis’ ideo corripiuntur quoniam] n[ovi]ssima syllaba 42sine cons[onante est. Haec colus secundae est declinationis,] ‘‑li’ 43faciet genetivo, ‘huius coli’: n[am Vergilius ‘cui tolerare colo 44vitam’, qui dativus] a genetivo ‘‑i’ terminato [venit; et quartae 45declinationis, ‘‑us’ terminans ge]netivo, sicut Statius Tḥ[ebaidos 46libro III ‘nigraeque sororum / iuravere colus’,] qui nominativus 47[pluralis ........................................] similibus. 1‘Mas’: h[ac syllaba terminatum Latinum unum ...............] 2monosyllab[um repperi terti]ae declinati[onis ‘‑ris’ faciens genetivo, 3‘mas] maris’; [Vergilius accusativum] pluralem ‘solve mares’. 4Grae[ca indifferenter declinabun]tur ẹ[t primae declina]tionis ‘‑ae’ 2, 5diphthongon f[acientia genetivo et tertiae ‘‑tis’, ‘Gyas Gyae’ vel 6‘Gya]ṇtis’, ‘Athamas Athamae’ ve[l ‘Athamantis’, ‘Mimas Mimae’ vel 7‘Mimantis’; in n]ominativo | sine ‘‑n‑’ litterạ, [in ceteris casibus cum 8ea, sicut ‘Pallas Pallan]tis’. Nam mimas in ‘‑mạ[s’ acutum dis facit 9genetivo, ‘mimas mimadi]s’, sed melius pereunte ‘‑s’ l[ittera de nominativo 10fit nomen Latinum p]ṛimae declinationis, ‘ha[ec mima 11huius mimae’ ..................]. ‘Ṃes’: hac syllaba correpta f̣[aciunt genetivo 12‘‑tis’ ........ ‘limes tram]es, limitis tramitis’, pr[oducta semper ‘‑mis’, 13‘fames famis’. Graeca sem]per p[ro]ducuntur; nam ạ[ut ‘‑mis’ faciunt 14genetivo aut ‘‑tis’, ‘hic Chremes huius Chremi]ṣ’ ‹et› ‘Chremetis’. 15‘Mis’: omnia n[omina hac syllaba terminata communia quidem 16d]uum generum ‘‑mis’ fac[iunt genetivo, ‘unanimis exanimis, huius 17una]nimis exanimis’; dicimụ[s et ‘hic exanimus’ et ‘unanimus’; unius 18ergo generis n]omịṇa ‘‑mis’ syllaba ter[minata ‘‑ris’ faciunt genetivo, 19‘hic vomis huius vo]meris, hic cucumis huius c[ucumeris’. Martialis 20cum genere ‘cucumerem rectu]m’. Ergo omnia ‘‑mis’ syllab[a 21terminata tertiae sunt declinationis. ‘Mos’:] ḥạc syllaba producta 22te[rminatum unum monosyllabum Latinum te]ṛṭịạẹ declinationis 23leg[i ‘‑ris’ faciens genetivo, ‘hic mos huius moris’; corre]p̣ṭ[a n]u[lla] 24hac syllaba fi[nita legi. ‘Mus’: hac syllaba fi]ni[ta] noṃi[n]ạ paene 25om[nia secundae sunt declinationis ‘‑mi’ faci]entịạ ge[n]etivo, ‘limus 26li[mi, almus almi’; neutra vero tertiae sunt ‘‑r]is’ facientia genetivo, 27‘neṃ[us nemoris’. Unum masculini generis legi tertiae] declinationis, 28‘hi[c] ṃus hu[ius muris’, et unum secundae declinationis et 29quar]ṭae ‘‑us’ fa|ciens genet[ivum ...................................., gen]ẹtivo, 30‘ḥaec d[omus huius domus’ et ‘huius domi’. Terentius ‘domi focique 31fac vicis]ṣịṃ ‹m›emi[neris’. Memini illius rei: ‘nec meminisse 32viae media Palinurus in unda’.] 1‘Nas’ syllaba terminata Latina indifferenter declinabuntur, 2aut primae declinationis ‘‑nae’ genetivo, ‘Maecenas Maecenae’, aut 3tertiae ‘‑tis’, ‘Maecenatis’, ‘Asprenas Asprenae Asprenatis’. Graeca 4tertiae sunt declinationis acuta novissima syllaba contra rationem 2, 5Latinitatis, sed ‘‑dis’ facientia genetivo, ‘Maenas Maenadis’, nomen 6Bacchae: sic Persius et Horatius. ‘Nes’ correpta syllaba nomen 7terminatum non legi; producta vero, si Latina fuerint, indifferenter 8primae vel tertiae declinationis ratione flectentur, ‘Nolanes 9Nolanae’ vel ‘Nolanis’. Graeca vero tunc primae erunt declinationis 10apud nos, si apud Graecos ‘‑ου’ fecerint ‹genetivo, tunc tertiae, si 11apud Graecos ‘‑ουσ’ fecerint›: ‘Ὀστάνης Ὀστάνου hic Hostanes 12huius Hostanae, Δημοσθένης ‹Δημοσθένους› hic ‹Demosthenes› 13huius Demosthenis’. ‘Nis’: hac syllaba finita nomina tertiae sunt 14declinationis similem genetivum nominativo facientia, ut ‘canis 15inanis’, excepto uno, quod ‘‑ris’ facit genetivo, ‘cinis cineris’. Sed haec 16Latina sunt: nam Graeca ‘‑nis’ terminata aut ‘‑nis’ faciunt genetivo 17aut ‘‑dis’, ‘Philenis huius Philenis’ vel ‘Philenidis’, ‘Dardanis huius 18Dardanidis’ vel ‘Dardanis’. ‘Nos’ terminata nomina tertiae sunt 19declinationis ‘‑is’ pura facientia genetivo, ‘‑o‑’ correpta, ‘Minos Minois’. 20‘Nus’: hac syllaba omnia nomina terminata secundae sunt 21declinationis, ‘‑ni’ faciunt genetivo, ‘Linus Lini, canus cani, sanus 22sani, Ianus Iani, annus anni’, exceptis duobus tertiae declinationis, 23‹uno ‘‑ris’ faciente genetivo›, ‘Venus Veneris’, altero ‘‑is’ nova ratione, 24‘anus anuis’: Terentius ‘huius anuis causa, opinor, quae erat 25mortua’; et duobus quartae declinationis, ‘haec manus huius 26manus, hic sinus huius sinus’. Nam neutra nomina ‘‑nus’ terminata 27omnia ‘‑ris’ faciunt genetivo secundum rationem, ‹quam frequentissime 28ante monstravi›. Hoc tamen scire debemus, quod omnis 29nominativus ‘‑us’ terminatus corripitur, excepto qui in genetivo 30‘‹‑u‑›’ habe{n}t ante novissimam syllabam ‹habentem› dumtaxat 31consonantem. Nam ‘anus’ et ‘sus’ ‘anuis’ et ‘suis’, | quamvis habe‹a›nt 32in genetivo ‘‑u‑’ ante novissimam syllabam, ‹tamen corripiuntur, 33quoniam ipsa novissima syllaba› non habe{n}t aliquam consonantem. 34‹...› ante se habens in ‘‑us’ secundae declinationis ‘‑ni’ 35terminabit genetivo iuncta consonanti, quae convenit. 9‘Gnas’ tertiae sunt declinationis, ‘praegnas praegnatis’. 2, 10‘Gnes’ tertiae sunt declinationis, ‘magnes magnetis’, ‘‑e‑’ ubique 11producta. ‘Gnis’ tertiae sunt declinationis et similem faciunt 12genetivum nominativo, ‘hic ignis huius ignis’. ‘Gnos’: hac syllaba 13nullum nomen repperi terminatum. ‘Gnus’: omnia nomina hac 14syllaba terminata secundae sunt declinationis, ‘agnus agni, magnus 15magni’, et si qua talia. 1‘Pas’ terminata nomina Graeca sunt tertiae declinationis, 2‘lampas lampadis’. ‘Pes’ producta nomina Latina ‹vel Graeca› 3tertiae sunt declinationis, ‘‑pis’ faciunt genetivo, ‘rupes rupis, vulpes 4vulpis, puppes puppis’, excepto uno monosyllabo, ‹quod› ‘‑dis’ 2, 5facit genetivo, ‘pes pedis’. Ex eo figurata corripiuntur et ‘‑dis’ faciunt 6genetivo, ‘alipes alipedis, sonipes sonipedis’. Unum excipitur ‹ab 7eo tractum›, quod in nominativo producitur, in genetivo ‘‑pis’ 8facit, ‘haec ‘apes huius apis’: nam ‘apes’ quasi ‘ἄπους’, quod sine pedibus 9nascatur, sicut Vergilius de his ‘trunca pedum’. Nam ‘‹apes›’, 10si ‘‑pes’ corripueris, erit barbarismus (Graece significat hominem 11sine filiis). ‘Pes’ correpta Latina non tracta a pede ‘‑tis’ faciunt 12genetivo, ‘praepes praepetis, hospes hospitis’. ‘Pis’ nomina Latina 13sunt ‹tertiae declinationis› et ‘‑dis’ faciunt genetivo, ‘lapis lapidis’, 14Graeca aut ‘‑dis’ aut ‘‑pis’, ‘iaspis iaspidis, Serapis Serapidis’ vel ‘huius 15Serapis’. ‘Pos’ nomina terminata producuntur et sunt declinationis 16tertiae. Si sint tamen generis communis, ‘‑tis’ faciunt ‹genetivo›, 17ut ‘hic’ et ‘haec nepos huius nepotis’; unius vero generis ‘‹‑pos›’ 18terminata ‘‑ris’, ut ‘lepos leporis’. Nam quod ‘Arpos’ legimus, numero 19semper plurali declina{n}tur. Correpta ‘‑pos’ si inventa fuerint 20terminata, Latina non sunt et sunt declinationis II, ‘‑pi’ faciunt 21genetivo. ‘Pus’ Latina secundae sunt declinationis, ‘‑pi’ faciunt 22genetivo, ‘lupus lupi, campus campi, lippus lippi’, exceptis duobus, 23uno monosyllabo indeclinabili, ‘hoc pus’, et uno tertiae ‘‑ris’ faciente 24genetivo, ‘lepus leporis’ ‘‑o‑’ correpta: nam producta significat elegantiam. 25Graeca tertiae sunt declinationis ‘‑dis’ facientia genetivo, 26‘Oedipus Oedipodis, Melampus Melampodis’; quamvis ‘hic Oedipodes’ 27lectum sit. ‘Pys’: hac syllaba finita nomina Graeca sunt. Nam 28‘y’ litteram Latina nomina neque habent neque recipiunt. Sunt 29ergo tertiae declinationis Graeca ‘‑is’ pura terminantia genetivo, ‘hic 30Capys huius Capyis’. ‘‑Pans’ terminata tertiae sunt declinationis, 31‘‑tis’ | faciunt genetivo, ‘hic stipans huius stipantis’. Hoc tamen scire 32debemus, quod omnia nomina ‘‑n‑’ et ‘‑s’ terminata ‘‑tis’ faciunt genetivo 33exceptis duobus, quae et ‘‑tis’ faciunt et ‘‑dis’, ‘frons frondis’ et 34‘frontis’, ‘lens lentis’ et ‘lendis’. Quidam putant ‘haec lentis’ debere dici 35et ‘haec lendis’, sed errant. 9‘Quas’: hac syllaba nulla nomina repperi terminata. ‘Ques’ 2, 10finita nomina correpta sunt et tertiae declinationis, ‘‑tis’ faciunt 11genetivo, ‘eques equitis’ – nam ‘quies’ et ‘inquies’ ‘‑es’ terminantur, 12non ‘qu{i}es’. Nam cum de his ante tractarim, tamen omnia tertiae 13sunt declinationis. ‘Quis’: hac syllaba tantum pronomina 14reguntur, nomina nulla terminantur. ‘Quos, quus’: his syllabis 15finita nomina secundae sunt declinationis, ‹‘‑qui’ faciunt genetivo›, 16‘equus equi’. 1‘Ras’: hac syllaba finita primae sunt declinationis, ‹‘‑rae’ 2faciunt genetivo›, ‘hic Hieras huius Hierae’: Cicero in Caesarianis 3sic ‘Hieras’ inquit ‘Blaesamius et Antiochus’. ‘Res’ terminata 4nomina correpta sunt ‹tertiae declinationis› et ‘‑tis’ faciunt genetivo, 2, 5‘teres teretis’, producta ‘‑ris’, ‘Antores Antoris, Seres Seris’, 6Lucanus ‘sub iuga iam Seres’, ‘verres verris’; exceptis duobus, uno 7monosyllabo quintae declinationis, ‘res rei’, et uno disyllabo, quod 8in genetivo crescit una syllaba, ‘Ceres Cereris’. ‘Ris’ tertiae sunt 9declinationis, ‘‑ris’ vel ‘‑dis’ faciunt genetivo, ‘haec Iris huius Iris’ vel 10‘Iridis’, ‘hic Paris huius Paris’ vel ‘Paridis’, ut ‘Parim creat’ et ‘iudicium 11Paridis’. Unum ‘‑ris’ facit solum, ‘hic Liris huius Liris’. ‘Ros’ 12finita omnia producuntur et ‹sunt tertiae declinationis›, ‘‑ris’ 13faciunt genetivo, ‘ros roris’. Graeca secundum rationem suam 14declinabuntur: si apud illos ‘‑ος’, apud nos ‘‑is’, ‘ἥρως ἥρωος, herois’; si 15apud illos ‘‑τος’, apud nos ‘‑tis’, Ἔρως Ἔρωτος, Erotis’. Tharros 16nomen est ‹numeri› semper pluralis. ‘Rus’ terminata nomina, si 17aliud ex se ‹genus› fecerint, secundae erunt declinationis, ‘‑ri’ 18facient genetivo, ‘carus cari, austerus austeri, mirus miri’. Hac 19ratione, id est secunda‹e› declinationis, etiam Graeca nomina 20declinantur, quamvis non faciant aliud genus, ‘Tartarus Tartari, 21Gargarus Gargari’. Quae vero Latina fuerint et aliud genus ex se 22non faciunt, ea quartae sunt declinationis, ‘hic currus huius currus, 23haec nurus huius nurus’. Excipiuntur quattuor, unum ‘‑ri’ faciens 24genetivo, quamvis aliud ex se genus non | faci‹a›t, ‘hic murus 25huius muri’; alterum indifferenter declinatum et secundae declinationis 26‘‑ri’ faciens ‹genetivo› et quartae ‘‑rus’, ‘haec laurus huius 27lauri’ vel ‘laurus’; altera duo monosyllaba tertiae declinationis, ‘haec 28grus gruis, ‹hoc› rus ruris’. Hoc tamen teneamus omnia monosyllaba 29tertiae esse declinationis, exceptis duobus quintae declinationis, 30‘spes, res’. 1‘‑Sas’: hac syllaba nulla nomina repperi terminata. ‘‑Ses’: hac 2syllaba nomina finita Graeca sunt: indifferenter quoque declinantur, 3et primae sunt declinationis ‘‑sae’ ‹facientia genetivo› et 4tertiae ‘‑sis’, ut ‘Cambyses Cambysae’ vel ‘Cambysis’, ‘Perses Persae’ vel 2, 5‘Persis’. Nam quod Sallustius ‹ait› ‘ad bellum Persi Macedonicum’, 6non declinationem mutavit, sed antiqua usus est consuetudine, 7dativum posuit pro genetivo, ut Cicero ‘filiumque Verri’ 8pro ‘Verris’, et Vergilius ‘inmitis Achilli’ pro ‘Achillis’. ‘‑Sis’ omnia 9nomina tertiae sunt declinationis, ‘‑is’ faciunt genetivo, ‹Latina 10quidem ‘‑sis’›, ‘hic ensis huius ensis’; peregrina ‘‹‑s›is’ vel ‘‑dis’, ‘Isis 11Isidis’ vel ‘Isis’, ‘basis huius basis’ vel ‘basidis’, ‘haec cassis 12huius cassis’ vel ‘cassidis’, quamvis Vergilius ‘haec cassida’ declinaverit. ‘‑Sos’: hac 13syllaba pura nullum nomen Latinum repperi terminatum, unum 14Graecum legi in Sallustio secundae declinationis, ‘haec Amisos 15huius Amisi’. Cetera ‹*› ‘insons insontis’: sic Horatius. ‘Sons’ vero 16non legi. Sallustius numero plurali utrumque, ‘insontis sicut 17sontis’. De ‘‑n‑’ et ‘‑s’ terminatis docui frequentissime. ‘‑Sus’: nomina 18hac syllaba terminata propria {sunt} vel aliud genus ex se facientia 19secundae sunt declinationis: ‹‘‑si’ faciunt genetivo›, ‘Nisus Nisi’, 20proprium et participium. Appellativa vero, si non faciunt aliud ex 21se genus, quartae erunt declinationis, ‘‑sus’ facient genetivo, ‘hic 22occasus huius occasus’. Nam ‘plausus’, si sit participium, ‘huius 23plausi’, si nomen appellativum non faciens aliud ex se genus, ‘huius 24plausus’; sicut ‘nisus’: participium ‘nisi’, appellativum unius generis 25‘nisus’. Excipitur unum monosyllabum ‘‑is’ faciens | genetivo, ‘sus 26suis’, ratione monosyllaborum, de qua frequentissime tractavi.