Latin Grammarians Collection
ERC

Sacerd.

Sacerd. 2, 2, 75 - 2, 2, 84

‘‑Ho’ primae coniugationis ‘‑havi’ facit, ut ‘incoho incohavi’. Quidam putant inchoo debere dici, imperitissime. Nam neque post ‘c’ litteram ‘‑h‑’ Latina verba regit, | exceptis tribus nominibus, ‘pulcher, Orchus, lurcho’; neque 5‘o’ littera ante ‘‑o’ in Latinorum verborum prima persona reperitur; sed illae tres vocales, quas ante docui, ‘e, i, u’, nec ‘a’ nec ‘o’. Nam quod Plautus ‹posuit›, ‘{re}boo’, Graece posuit: ‘βοῶ βοᾷς’, unde derivatur ‘reboo’. Nam Latinum verbum ‘o’ ante ‘‑o’ habens nusquam repperi. Tertiae vero correptae verba ‘‑ho’ terminata ‘‑xi’ facient, 10‘traho veho, traxi vexi’. ‘‑Ko’: non invenitur verbum hac syllaba terminatum, rationabiliter. Nam ‘k’ littera non scribitur nisi ante ‘‑a’ litteram in principiis nominum vel verborum, cum sequentis syllabae consonans principium sit, sicut ‹in› institutis artium, 2, 5hoc est in primo libro, monstravi, ‘Kamenae, kalendae, kaleo, kareo’, et si qua talia. ‘‑Lo’ primae si sint coniugationis, ‘‑lavi’ facient, ‘celo celavi’; tertiae vero correptae aut ‘‑lui’, ut ‘excello excellui’, aut ‘‑li’, ut ‘tollo sustollo, tuli sustuli’ {de utroque verbo venit: nam ‘tuli’ ab eo quod est ‘fero’, ‘tuli’ facit}. ‘‑Mo’ primae coniugationis aut 10‘‑mavi’ facit, ut ‘amo clamo, amavi clamavi’, aut ‘‑mui’, ut ‘domo domui’, Cicero ‘domuisti gentes’; tertiae vero correptae aut ‘‑psi’, ut ‘sumo sumpsi’, aut ‘‑mui’, ut ‘tremo tremui’. ‘‑No’ primae coniugationis ‘‑navi’ facit, ‘sano sanavi’; tertiae vero correptae ‘‑ni’, sed in principio syllaba adiecta, ‘cano cecini’, aut ‘‑vi’, ut ‘sino cerno, sivi crevi’. ‘‑Po’ primae coniugationis ‘‑pavi’ facit, ut ‘stipo stipavi’; tertiae vero correptae ‘‑pi’, ‘rumpo rupi’. ‘‑Q’: haec littera ideo non invenitur regens verbum, quoniam nullam litteram antecedere 2, 5potest nisi ‘u’ et aliqua‹m› vocale‹m› cum ea antecedente iuncta‹m›. Unde supra, cum de vocalibus antecedentibus ‘o’ litteram tractaremus, posuimus ‘relinquo relinquis reliqui’. ‘‑Ro’ primae coniugationis ‘‑ravi’ facit, ‘oro oravi’; tertiae vero correptae aut ‘‑vi’, ut ‘sero sevi’, aut ‘‑sivi’, ut ‘quaero quaesivi’, aut ‘‑rui’, ut ‘insero inserui’. 10‘‑So’ primae coniugationis ‘‑savi’ facit, ‘penso pensavi’; tertiae correptae ‘‑sivi’, ‘quaeso quaesivi’. Tale est etiam ‘cerno cresco crevi’. ‘‑To’ primae coniugationis ‘‑tavi’ facit, ‘muto mutavi’; tertiae correptae ‘‑si’, ‘mitto misi’, aut ‘‑ti’, ‘verto verti’, aut ‘‑tui’, ‘sterto stertui’. Si ‘c’ ante ‘‑to’ habuerit prima verbi persona, prima coniugatio ‘‑tavi’ 15facit, ut ‘macto mactavi’; tertia correpta ‘‑xui’, ‘necto nexui, flecto flexui’.