Rufin. num. or. 23, 17-19 - 26, 24-27, 14
2317-19De genere deliberativo, περὶ τοῦ συμβουλευτικοῦ:
Siquis rem dubiam deliberet, armat iambus.
Dactylus his causis tibi dicitur aptus utrisque.
20-2820De Theophrasto idem Rufinus metro sapphico sic:
Rhetoras pulchros Theophrastus ornat,
membra dispergens bona dithyrambi
fusa per ‹p›artes: anapaestus i‹s›ta
floret in arte.
25Longior fluxit numerus per artem
quem dedit nobis anapaestus ille;
hinc pedes claros loca dithyrambi
rhetores aptant.
241-8Cicero de numeris oratoriis sic dicit: ‘Insistit autem ambitus
modis pluribus, e quibus unum est secuta Asia maxime, qui
dichoreus vocatur, cum duo extremi chorei sunt, id est e singulis
longis et brevibus: explanandum est enim quod iam ab
5aliis eidem pedes aliis vocabulis nominantur. Sed in orationis
numero nihil est tam vitiosum, quam si semper est idem: cadit
autem per se ipse ille praeclare, quo etiam satietas formidanda
est magis’.
9-13Quintilianus in arte de numeris et structura Demosthenis
10sic dicit: ‘Nam quo fit ut Demosthenis severa videatur compositio
“τοῖς θεοῖς εὔχομαι πᾶσι καὶ πάσαις”, et illa quae ab uno,
quod sciam, Bruto minus probatur, ceteris placet, “κἂν μήπω
βάλλῃ μηδὲ τοξεύῃ”’.
14-15Idem in alio sic: ‘Talia sunt Demosthenis “πᾶσι’ καὶ ‘πάσαις”
et “πᾶσιν ὑμῖν” et totum paene principium’.
16-18In alio sic: ‘Est et dochmius, qui fit ex bacchio et iambo vel
ex iambo et cretico, stabilis in clausulis et severus; spondeus
quoque, quo plurimum est Demosthenes usus’.
19-255Diomedes sic dicit in II libro artis suae: ‘Igitur spondeus e
20duabus syllabis longis aptus est clausulis qualibus maxime Demosthenes
utitur: “πᾶσι καὶ πάσαις καὶ πᾶσιν ὑμῖν”; habet enim
graves sonos finemque sensus et clausulae firmas sedes constituit,
ut “rei publicae causa” et “arma sumpsi” et “esse pro nobis”.
Gravior est autem longa syllaba praecedente quam brevi: aliter
24, 5enim sonat “arma sumpsi”, aliter “esse pro nobis”’.
256-10Cicero ad Herennium in arte sic: ‘Ὑπέρβατον. Huius modi
transiectio, quae rem non reddit obscuram, multum poterit ad
continuationes de quibus ante dictum est; in quibus oportet
verba sicuti ad poeticum exstruere numerum, ut perfecte et
10perpolitissime possint esse absolutae’.
2615-2315Postea in eodem tertio libro de oratore sic dicit: ‘Sed saepe
carpenda membris minutioribus oratio est, quae tamen ipsa
membra sunt numeris vincienda. Neque vos paean aut herous
ille conturbet: ipsi occurrent orationi, ipsi – inquam – se offerent
et respondebunt non vocati. Consuetudo modo illa sit
20scribendi atque dicendi ut sententiae verbis finiantur eorumque
verborum iunctio nascatur a proceris ‹numeris› ac liberis,
maxime heroo aut paeane priore aut cretico, sed varie distincteque
considat: notatur enim maxime similitudo in conquiescendo.
24-2714Et si primi et postremi pedes sunt hac ratione servati,
25medii possunt latere, modo ne circuitus ipse verborum sit
aut brevior quam aures expectent, aut longior quam vires atque
anima patiatur. Clausulas autem diligentius etiam servandas esse
arbitror quam superiora, quod in his maxime perfectio atque
absolutio iudicatur. Nam versus aeque prima et media et
extrema pars adtenditur, qui debilitatur, in quacumque est
26, 5parte titubatum; in oratione autem pauci prima cernunt, postrema
plerique, ‹quae›, quoniam apparent et intelleguntur,
varianda sunt, ne aut animorum iudiciis repudientur aut aurium
satietate. Duo enim aut tres fere sunt extremi servandi et
notandi pedes, si modo non breviora et praecisa erunt superiora,
10quos aut choreos aut heroos aut alternos esse oportebit,
aut in paeane illo posteriore quem Aristoteles probat, aut ei pari
cretico. Horum vicissitudines efficient ut neque ii satientur
qui audient fastidio similitudinis nec nos id quod faciemus
opera dedita facere videamur’.
Critical apparatus
De Theophrasto] De Theophrasto ~ 34, 21 rhetorum om. Tpartes suppl. Manutius: artes ζ A B E M P Q S Z; artus Kista Ascensius: ita δ A B E M P S Z; item η F; idem ed. princ.artem
] artem Iunta; artes codd.quo] † quo edd.; quod P; eo θquae] quae Pa; quod cett.καὶ πάσαις et πᾶσιν Keil: om. γ; ΚΑΙΠΑΣΑΙΣ et ΠΑΛΙΝ A E P; ΚΑΙΠΑΣΑΙΣ er ΠΑΛΙΝ M; ΚΑΙ ΠΑΣΑΙΣ et ΠΑΑΙΝ B; κιο ΠΑΣΑΙΣ et ΠΑΑΙΝ Pa; καὶ πάσαις καὶ πᾶσιν Ascensiusπᾶσιν ὑμῖν Ascensius: om. γ; ΠΑΛΙΝΥΜΙΝ E P; ΠΑΛΥΝΥΜΙΝ A Pa; ΠΛΛΙΝΙΛΣΙΝ B; ΠΑΑ Ιn MὙπέρβατον] περὶ ὑπερβάτου Manutiusin quibus oportet Capperonnerius: de quibus oportet codd.finiantur] finiatur B E G M Pnumeris Capperonnerius coll. Cic.expectent] expectant δ θ A B E G H M P; expetat X; expectent d'Alessandrohis P: iis A F G Paquae suppl. Capperonnerius coll. Cic.praecisa erunt] praeciserunt M; praecisserunt P; precesserint γ; praecisaesunt B; praecisa sunt B2ii P: hi δ η B; hii E M; enim Pa
Quotation layer
Cic. orat. 212