Rufin. num. or. 35, 9-11 - 37, 18-38, 4
359-11Cicero de compositione Demosthenis sic dicit: ‘Quasi vero
35, 10Trallianus fuerit Demosthenes, cuius non tam vibrarent fulmina
illa, nisi numeris contorta ferrentur’.
12-19Versus Rufini v. c. de numeris et pedibus oratorum.
Creticus aut spondeus erit paeanve supremus,
dactylus atque trochaeus adest vel cursor iambus
15partibus in cunctis qui ponitur ante supremum;
temporibusve pares hos omnes reddere possunt,
solvere seu longas malis, ut syllaba crescat.
Rhetoricis Asiae placuit bis fine trochaeus.
Principia et medium et finem tibi dochmius ornat.
20-36720Cicero de incisis et membris et de circuitu sic: ‘“O Marce
Druse, patrem appello”: haec quidem duobus in his pedibus incisim,
deinde membratim: “Tu dicere solebas sacram esse rem
publicam”: haec item membra ternis; post ambitus: “quicumque
violasset, ab omnibus esse ei poenas persolutas”; dichoreus
(nihil enim ad rem extrema illa longa sit an brevis); deinde: “Patris
dictum sapiens temeritas filii comprobavit”: hoc dichoreo
tantus clamor contionis excitatus est, ut admirabile esset. Quaero
nonne id numerus effecerit. Verborum ordinem inmuta, fac
35, 5sic: “comprobauit filii temeritas”; iam nihil erit, etsi “temeritas”
ex tribus brevibus et longa est, quem Aristoteles ut optumum
probat’.
368-20Idem Cicero postea sic dicit: ‘Sed sunt clausulae plures
quae numerose et iucunde cadant. Nam et creticus, qui est e
10longa et brevi et longa, et eius aequalis paean, qui spatio par
est, syllaba longior, qui commodissime putatur in solutam orationem
inligari, cum sit duplex: nam aut e longa est et tribus
brevibus, qui numerus in primo viget, iacet in extremo; aut e
totidem brevibus et longa, quem optime cadere censent veteres;
15ego non plane reicio, sed alios antepono. Ne spondeus quidem
est funditus repudiandus, etsi, quod est e longis ‹duabus›,
hebetior videtur et tardior; habet tamen stabilem quendam et
non expertem dignitatis gradum, in incisionibus vero multo
magis et in membris: paucitatem enim pedum gravitate sua et
20tarditate compensat’.
21-372Donatus de structuris et pedibus oratoriis [numerorum] sic
dicit: ‘Cicero in exornatione sententiae clausulaque ponenda
modo ditrochaeum probat pedem, modo paeana primum aptum
incipientibus, modo paeana quartum finientibus congruum,
25modo dochmium ex brevi et duabus longis et brevi et
longa (cuius exemplum posuit: “amicos tenes”), modo
amphimacrum pedem, et rursus modo dactylicum numerum,
modo anapaesticum, modo dithyrambicum laudat’.
373-4Probus de numeris sic dicit: ‘Trochaeus et paeon tertius faciet
illam structuram Tullio peculiarem “esse videatur”’.
5-1236, 5Cicero de numeris et pedibus oratoriis sic: ‘Iam paean,
quod plures habet syllabas quam tres, numerus a quibusdam,
non pes existimatur: est quidem – ut inter omnes constat antiquos:
Aristotelem, Theophrastum, Theodecten, Ephorum –
unus aptissimus orationi vel orienti vel mediae; putant illi
10etiam cadenti, quo loco mihi videtur aptior creticus. Dochmius
autem e quinque syllabis – brevi, duabus longis, brevi,
longa, hoc est “amicos tenes” – quovis loco aptus est’.
13-17Item Cicero de pedibus et structuris sic: ‘Iambus enim frequentissimus
est in iis quae demisso atque humili sermone dicuntur,
15paean autem in amplioribus, in utroque dactylus. Itaque
in varia et perpetua oratione hi sunt inter se miscendi et
temperandi’.
18-384Cicero ad Herennium in arte rhetorica de membro, id est
περὶ κώλου, sic dicit: ‘Membrum orationis appellatur res breviter
20absoluta sine totius sententiae demonstratione, quae denuo
alio membro orationis excipitur, hoc pacto: “Et inimico
proderas”: id est unum, quod appellamus membrum; deinde
hoc excipiatur oportet altero: “et amicum laedebas”. Ex duobus
membris haec exornatio potest constare, sed commodissima et
absolutissima est quae ex tribus constat hoc pacto: “Et inimico
proderas et amicum laedebas et tibi non consulebas”; item:
“Nec rei publicae consuluisti nec amicis profuisti nec inimicis
restitisti”’.
Critical apparatus
Cicero] Cicero ~ 35, 9-19 ornat om. Paferrentur θ B2: ferruntur X; feruntur rellornat] post ornat iteratum est Pompeius ~ tribuit (34, 22-35, 1) Tpatrem θ: parem cett.quidem duobus in his pedibus] quidem duo binis pedibus Halmpatris ζ Pa: paris cett.inmuta A1 B2: inmut B; immut E; imm ut Z; im∙m∙ut M; immuut A; im(m)o ut γ E2; immutans Paqui commodissime] quam commodissime Capperonneriusduabus suppl. Halm coll. Cic. secl. Keil: de structuris et pedibus et numeris oratorum Schmidtet] om. B E ZProbus de numeris sic dicit] om. θ; oratorum Ascensius; oratoris Iunta Manutius Putschius Capperonnerius Orelli Gaisford Halm Keil; om. Pa X Ascensius Iuntaexistimatur Pa: om. A; s. habetur nominatur A; inhabetur nominatur B Z; nominatur del. habetur B2; habetur nominatus γ; habetur del. nominatur J2; habetur nominatur cett.Item Cicero de pedibus et structuris sic: ‘Iambus enim frequentissimus est in iis quae demisso atque humili sermone dicuntur,
paean autem in amplioribus, in utroque dactylus. Itaque
in varia et perpetua oratione hi sunt inter se miscendi et
temperandi’.] om. Z; idem β Pa; dicit A M; post temperandi iteratum est item ~ temperavit (32, 19-33, 16) A E M ZCicero] Item Cicero β; Idem Pamembrum Z: membra cett.appellatur] appellantur Pa; appellat γrestitisti”] restituisti A M; restisti Keil
Witnessess layer
Cicero ~ ferrentur A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Versus ~ ornat A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Cicero ~ probat A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Idem ~ compensat A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Donatus ~ laudat A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Probus ~ videatur A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Cicero ~ est A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Item ~ temperandi A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Cicero ~ restitisti A B D E F G H I J K L M O Pa Q T U X Z
Quotation layer
Cic. orat. 234
Cic. orat. 213-214 quidem duobus in his pedibus] quidem duo binis pedibus Cic. orat. (codd.)
deinde] dein Cic. orat. (codd.)
quicumque violasset] quicumque eam violavisset
Carbo or. frg. 4 Malcovati
Cic. orat. 215-216 qui commodissime] quam commodissime Cic. orat. (codd. nonnulli)
aut e totidem] aut totidem Cic. orat. (codd.)
quem] in quem Cic. orat. (codd.)
est funditus] funditus est Cic. orat. (codd.)
Prob. gramm. frg. GL IV, 42, 10-11
Cic. orat. 218 habet] habeat Cic. orat. (codd.)
existimatur] habetur Cic. orat. (codd.)
longa, hoc est] longa ut est hoc Cic. orat. (codd.)
Cic. orat. 196-197
Rhet. Her. 4, 19, 26 hoc pacto] hoc modo Rhet. Her. (codd.)