Latin Grammarians Collection
ERC

Sacerd.

Sacerd. 2, 2, 5 - 2, 2, 14

2518Tertia producta, quam ‹quidam› quartam dicunt coniugationem, 19et ipsa duas: ‘‑e‑’, ‘redeo redis redit’, et ‘‑i‑’, ‘munio munis munit’. 620Sed quoniam tota vis verborum et in tempore praeterito 21perfecto modi indicativi continetur, sicut in secunda persona 2, 1eiusdem modi temporis praesentis et in secunda persona modi 2, 2imperativi temporis praesentis declaratur, per singulas litteras 2, 3primae verbi personae doceamus personam secundam ‹modi 2, 4indicativi temporis praesentis et personam primam› eiusdem 2, 5modi temporis praeteriti perfecti et modi imperativi temporis 6praesentis secundam personam, quae fit litteris quidem tribus, 7modis vero IIII, sicut exemplis paulo ante monstravi: ‘a’ ‘ama’, ‘e’ 8producta ‘doce’, ‘e’ correpta ‘lege’, ‘i’ ‘muni’. Extra hos modos si quod | 9verbum alia littera terminaverit secundam personam modi imperativi 10temporis praesentis, nullius coniugationis continet rationem, 11ut es ‘dic, velis, cedo’, et si qua talia. 712‘‑E‑’: hanc litteram ante ‘‑o’ habentia verba aut primae sunt 13coniugationis aut secundae aut tertiae productae. Si primae 14fuerint, ‘‑avi’ facient temporis praeteriti perfecti modi indicativi 15primam personam, ut ‘commeo commeas commeavi, remeo 16remeas remeavi’; si secundae, aut ‘‑cui’, ut ‘arceo arcui, iaceo iacui’, 17aut ‘‑di’, ut ‘prandeo prandi’, interdum crescente una syllaba in 18principio, ut ‘mordeo mordes momordi, pendeo pendes pependi’, 19aut ‘‑xi’, ut ‘lugeo luxi’, aut ‘‑gui’, ut ‘langueo langui’, aut ‘‑si’, ‘algeo alsi, 20ardeo arsi’; si tertia<e> producta<e>, aut ‘‑vi’ aut duas ‘i’, ut ‘eo is ii’ 21vel ‘ivi’. ‘‑I‑’: hanc litteram ante ‘‑o’ habens verbum aut primae est 22declinationis aut tertiae utriusque: si primae, ‘‑avi’ facit tempore 23perfecto, ‘lanio lanias laniavi’; si tertiae correptae, ‘‑ui’ separatis, 24‘rapio rapis rapui’, aut ‘‑pi’, ‘capio cepi’; si tertiae productae, aut ‘‑vi’ 1iuncta aut duas ‘i’, ut ‘munio munivi’ vel ‘munii’. ‘‑U‑’: hanc litteram 2separatam ante ‘‑o’ habens verbum aut primae est coniugationis aut 3tertiae correptae: si primae fuerint, ‘‑avi’ facient tempore perfecto, 4‘fluctuo fluctuavi’; si tertiae correptae, separatis ‘‑ui’, ut ‘ruo rui, 5unguo ungui’, sed antique dicimus ‘ungo ungis unxi’. 86Ergo breviter per singulas litteras ante ‘‑eo’ positas decurramus, 7ut facilius cognoscamus ‘e’ ante ‘{‑e}o’ posita cuius sint coniugationis 8vel quo modo faciant tempus praeteritum perfectum. 99‘A’: hanc litteram ante ‘‑eo’ habens verbum non reperitur. 109‘B’ 10ante ‘‑eo’ posita aut secundae sunt coniugationis aut tertiae productae. 11Secundae ‘bui’ faciunt, ut ‘rubeo rubui, sorbeo sorbui’, nam 12‘sorbsi’ barbarismus est; tertiae productae ‘‑ivi’ vel ‘‑ii’, ‘subeo subivi’ vel 13‘subii’. (Inveni unum primae coniugationis beavi faciens tempore 14perfecto: Terentius ‘ecquid beo te?’, ‘beo beas beavi’). 1114‘C’ 15ant‹e› ‘‑eo’ posita secundae sunt coniugationis et aut ‘‑cui’ faciunt 16aut ‘‑xi’, ut ‘arceo arcui, luceo luxi’. 1216‘D’ ante ‘‑eo’ posita secundae 17sunt coniugationis, aut ‘‑di’ faciunt aut ‘‑si’, ut ‘prandeo prandi, ardeo 18arsi’, aut interdum in principio verbi crescente una syllaba, ut 1‘mordeo momordi’ et ‘pendeo pependi’ – exceptis duobus defectivis 2genere, quae incipientia quasi neutra tempus faciunt perfectum 3quasi passiva, id est quasi ‘‑r’ littera finita, ut ‘gaudeo gavisus | sum, 4audeo ausus sum’; aut ‘‑dui’, ‘studeo studui, strideo stridui’ – sed vide 5ne magis dicendum sit ‘strido stridi’: Vergilius ‘stridunt silvae’, 6non ‘strident’. 136‘E’ ante ‘‑eo’ posita tertiam coniugationem productam 7regit, tempus perfectum ‘‑ivi’ faciet vel ‘‑ii’, ut ‘anteeo anteivi’ 8vel ‘anteii’, ‘praeeo praeivi praeii’. 148‘F’: hanc litteram ante ‘‑eo’ 9habens nullum repperi verbum.