Sacerd.

4912Omnis coniugationis verborum passivorum modus imperativus 13similis est infinito activorum, ut ‘amare docere scribere 14munire’. Nam eiusdem modi tempus futurum, ‘r’ adiecta tempori 15futuro modi imperativi| activitatis, fiet, ut ‘amator, docetor, scribitor, 16munitor’. Nam modus infinitus passivorum omnium coniugationum 17ex modo infinito activorum fiet ‘e’ in ‘i’ mutata; excepta 18tertia correpta quae de secunda persona activitatis modi indicativi 19temporis praesentis numeri singularis fit, ‘s’ littera sublata: primae 20coniugationis ‘amari’, secundae ‘doceri’, ‹tertiae productae ‘muniri’›, 21tertiae vero correptae ‘scribi, dici, duci, legi’. 1022Hoc scire debemus, quod futurum tempus modi optativi 23primae coniugationis ‹de› modi indicativi prima persona, ‘o’ 24littera in ‘em’ syllabam mutata, fiet, ‘utinam amem’; secunda vero in 25‘am’, ‘utinam doceam’; tertia utraque sic ‘utinam scribam, utinam 26muniam’. Sed in tertia utraque prima persona modi optativi temporis 27futuri, similis orta primae personae modi indicativi temporis 28futuri, in secunda persona separatur. Nam optativi modi temporis 29futuri secunda persona ‘‑as’ syllaba terminatur, ‘utinam scribam 30scribas, utinam muniam munias’; illa autem ‘‑es’, ‘scribam scribes, 31muniam munies’. Simile est tempus praesens modi coniunctivi 1, 1futuro modi optativi in omni coniugatione, ‘cum amem, 1, 2cum doceam, cum scribam, cum muniam’. Istis omnibus ‘m’ in ‘r’ mutata 1, 3passivitas fiet: ‘utinam amer cum amer, utinam docear cum docear, 1, 4utinam scribar cum scribar, utinam muniar cum muniar’. 111, 5Quidam modi indicativi tempus futurum modum promissivum 6dicunt, sed errant. Nam nec modus indicativus potest esse 7sine futuro tempore, nec modus aliquis ‹s›ine tempore praesenti 8et praeterito poterit reperiri. Praeterea species debet dici promissiva: 9sic ut species inchoativa scribebam et species recordativa 10‘amaveram, scribseram’, sic species promissiva ‘amabo’. 15 tit.11DE DECLINATIONE 5112‘Amo’ verbum formae primae personam recipientis, ‘‑o’ littera 13terminatae, qualitatis finitae, generis, id est significationis, speciei 14vel adfectus, activi, figurae simplicis, modi indicativi, id est pronuntiativi 15vel finitivi, temporis praesentis vel instantis, numeri 16singularis, personae primae, coniugationis primae, quod declinabitur 17sic. 218‘Amo amas amat’ et pluraliter ‘amamus amatis amant’. 19Eodem modo tempore praeterito inperfecto specie inchoativa: 20‘amabam amabas amabat’ et pluraliter ‘amabamus amabatis amabant’. 21Eodem modo tempore praeterito perfecto: ‘amavi amavisti 22amavit’ et pluraliter ‘amavimus amavistis amaverunt’. 23Eodem modo tempore praeterito plusquamperfecto specie 24recordativa, numero singulari: ‘amaveram amaveras amaverat’ et 25pluraliter | ‘amaveramus amaveratis amaverant’. 26Eodem modo tempore futuro specie promissiva: ‘amabo amabis 27amabit’ et pluraliter ‘amabimus amabitis amabunt’. 329Modo imperativo tempore praesenti numero singulari ad 30secundam et tertiam personam: ‘ama amet’ et pluraliter ‘amemus 31amate ament’. 1Eodem modo tempore futuro numero singulari ad secundam 2et tertiam personam: ‘amato tu, amat‹o›’ vel ‘amet ille’, et pluraliter 3‘amemus amatote’ vel ‘amamino ament’ vel ‘amanto’. 44Modo optativo tempore praesenti et praeterito inperfecto: 5‘utinam amarem amares amaret’ et pluraliter ‘utinam amaremus 6amaretis amarent’. 7Eodem modo tempore praeterito perfecto: ‘utinam amaverim 8amaveris amaverit’ et pluraliter ‘utinam amaverimus amaveritis 9amaverint’. 10Eodem modo tempore praeterito plusquamperfecto: ‘utinam 11amavissem amavisses amavisset’ et pluraliter ‘utinam amavissemus 12amavissetis amavissent’. 13Eodem modo tempore futuro: ‘utinam amem ames amet’ et 14pluraliter ‘utinam amemus ametis ament’. 515Modo subiunctivo, qui et coniunctivus vocatur, tempore 16praesenti: ‘cum amem ames amet’ et pluraliter ‘cum amemus ametis 17ament’. 18Eodem modo tempore praeterito inperfecto: ‘cum amarem 19amares amaret’ et pluraliter ‘cum amaremus amaretis amarent’. 20Eodem modo tempore praeterito perfecto: ‘cum amaverim 21amaveris amaverit’ et pluraliter ‘cum amaverimus amaveritis amaverint’. 22Eodem modo tempore praterito plusquamperfecto: ‘cum 23amavissem amavisses amavisset’ et pluraliter ‘cum amavissemus 24amavissetis amavissent’. 25Eodem modo tempore futuro specie ulteriori: ‘cum amavero 26amaveris amaverit’ et pluraliter ‘cum amaverimus amaveritis amaverint’. 629Modo infinito, numeris personis incertis, tempore praesenti 30et praeterito inperfecto: ‘amare’; praeterito ‹perfecto et› 31plusquamperfecto: ‘amavisse’ vel ‘amasse’; futuro: ‘amatum ire’ vel 32‘amaturum esse’.