Ter. Mavr.

370389370Huius in locum videtur ‘u’ latina subdita, 371quae vicem nobis rependit interim vacantis ‘υ’, 372quando communem Latino reddit et Graeco sonum, 373interim vocale[m] et ipsum, sumpta propter quod ‹fuit› 374non tuendo, syllabarum saepe mutat regulam. 375Scilicet non consonantem quando vocalis ligat, | 376syllabam sed cum duabus edimus vocalibus, 377si prior locetur ipsa, consonans tunc redditur; 378porro vocalem secuta vim tenet vocalium 379et sonos utrosque iungit, unde dipthongos eas 380Graeciae dicunt magistri, quod duae iunctae simul 381syllabam sonant in unam, vique gemina praeditae 382semper effectum duorum temporum custodiunt, 383sive producto efferantur sive correpto sono. 384Fronte quod prima videri forsitan mirum potest, 385esse correptam duorum temporum quod dixerim, 386sed pedum exsequendo formam res erit probabilis. 387Non minus namque et Latinas saepe correpto sono 388promimus, quamquam duabus editas vocalibus, 389quae pedibus aeque ministrant bina et ipsae tempora. 390401390Planius quo fiat istud, ante dipthongos loquar, 391Graeca lingua quas frequenter quasque raro interserat: 392ita patebit nostra Graecis cum sonis diversitas. 393‘Ἄλφα’ et ‘ε’ et ‘ο’ priores ‘ἰῶτα’ dipthongos creat, 394‘αι’ et ‘ει’ et ‘οι’ parentur ut duabus litteris; 395sic et ‘υ’ sequens easdem reddit ‘αυ’ et ‘ευ’ et ‘ου’. 396‘Ἰῶτα’ tantum et ‘υ’ videmus subditas vocalibus, 397his enim solis duabus quinque praeponi solent, 398quando et ‘ἄλφα’, quod videtur dichronon, praeponitur. 399Neutra porro de duabus ante tres istas data, 400‘ἄλφα’ et ‘ε’ et ‘ο’, valebit esse dipthongi soni, 401syllabam nec edet unam, sed duae voces erunt. 402417402Esse dipthongos et alias rariores diximus, 403‘υ’ sibi tantum iugantes, ‘ἰῶτα’ quis non subditur: 404‘ωὑτός’ ut tradunt magistri, sic et ‘ηὔδα’ copulant. 405Esse sed longas utrasque litteras primas palam est, 406nec fuit longis iuganda vel brevis vocalium, 407syllaba ut dipthongos ulla temporum fieret trium. 408Non ita est, nec prima longis ‘υ’ dedit nativitas, 409utriusque verum origo iure dipthongos fuit, 410tempore instanti quod ‘αὐδᾷ’ ‘ηὔδα’ infecto facit, 411sic ‘ὁ αὐτός’ separatim, ‘ωὑτός’ immixtum sonat. 412Ergo, dipthongo creata, ‘υ’ sibi adnexam tenent, 413det licet longam priorem flexa declinatio, 414vel duas partes in unam contrahat confusio. 415Quin et ‘υ’ loco priore, ‘ἰῶτα’ si subiunxeris, | 416effici dipthongon unam posse nec plures reor, 417‘υἷες’, ut dicunt Achaei, ‘γυῖα, μυῖα’ et talia. 418429418Porro dipthongos Latini quattuor fixas habent, 419quattuor [id]eo separavi, quinta quod sit rarior, 420ex quibus statim videbis non, ut in Graecis sonis 421‘ἰῶτα’ subiungi necesse est alteram vel ‘υ’ dari, 422semper ‘i’ vel ‘u’ Latinas posse subdi ceteris. 423‘Ἄλφα’ semper atque ‘ἰῶτα’ quem parant Graecis sonum, 424‘a’ et ‘e’ nobis ministrant, sic enim nos scribimus; 425‘οι’ similiter ‘o‹e›’, et ‘e’ fit ‘ἰῶτα’ quod Graecum fuit. 426‘au’ et ‘eu’ cum copulamus, ‘u’ secundam iungimus, 427in vicem Graecae quod ‘υ’ ‹haec› subdita ‹est› vocalis ‘u’; 428Graeca dipthongos sed ‘ου’ ‹in› litteris nostris vacat, 429sola vocalis quod ‘u’ ‹iam› complet hunc satis sonum. 430439430‘E’ deinde ‘ἰῶτα’ (Graeca quod dipthongos ‘ει’ sonat) 431non erit semper necesse copulatas scribere, 432seu Latina seu iugetur Graeca longa syllaba, 433‘ἰῶτα’ solum quod videmus saepe produci vel ‘i’. 434‘Ἴλιον’ nam sic iubemur scribere et producere; 435‘dico’ sive ‘fido’, longae sunt priores syllabae, 436nec tamen nos ‘e’ necesse est post ‹et› ‘i’ subnectere. 437Nec potest dipthongus aliter e duabus litteris 438ista componi, nisi ante principali in corpore 439‘e’ subesse ratio monstret atque origo nominis. 440449440‘Δεῖμος’ inde sic notamus, quia ‘δέ[μ]ος’ deprenditur; 441inde ‘Μήδειαν’‹que› oportet scribere isdem litteris, 442quia ‘δέος’ non minus et istic, ut videre propalam est, 443ipsa demonstrat subesse compositio nominis. 444Scribimus si quando ‘νῖκος’, ‘ἰῶτα’ solum sufficit, | 445nulla praecedens origo quia subesse monstrat ‘ε’. 446Porro dipthongon notamus quando ‘νεικεῖν’ scribimus, 447‘ἦτα’ quod compago ficti comprehendit nominis: 448‘νή’ et ‘εἴκειν’ namque iunctis conditum est vocabulum, 449quippe non cedendo semper quaeritur victoria. 450466450Litteram namque ‘ε’ videmus esse ad ‘ἦτα’ proximam, 451sicut ‘ο’ et ‘ω’ videntur esse vicinae sibi: 452temporum momenta distant, non soni nativitas. 453Inde vertunt hanc in ‘ἦτα’ saepe dipthongon Grai, 454quando, quos ‘ἱππεῖς’ solebant aut ‘Ἀχαρνεῖς’ dicere, 455levigant ‘ἱππῆς’ que potius aut ‘Ἀχαρνῆς’ nominant. 456Nosque ‘Medeam’ Latine sic in usum vertimus, 457nomen et regina gessit quod furens Amazonum, 458sic et ‘Αἰνείαν’ Achaeus, noster ‘Aenean’ vocat. 459Sic erit nobis et ista rarior dipthongos ‘ei’, 460‘e’ videmus quando fixam principali in nomine: 461‘eitur in silvam’ necesse est ‘e’ et ‘i’ conectere, 462principali namque verbo nascitur, quod est ‘eo’. 463Sic ‘oveis’ plures et ‘omneis’ scribimus pluraliter: 464non enim nunc addis ‘e’, sed permanet sicut fuit 465lector et non singularem nominativum sciet, 466vel sequentem, qui prioris saepe similis editur. 467480467‘Au’ et ‘eu’, quas sic habemus cum Grais communiter, 468corripi plerumque possunt temporum salvo modo, 469sive Graecis seu Latinis inserantur versibus. 470‘Aut age’ inquit ille vates, saepe dixit ‘aut ubi’, 471dixit ‘Aurunci’, quod aeque barbarum est producere: 472pes ubique lege constat, prima cum correpta sit, 473consonans et una plenum non queat tempus dare. 474Et ‘lupi ceu’ dixit idem: finis est versus quidem, 475pes tamen non est trochaeus, quia dipthongos extima est 476(dactylus nam pes et ille est, ‘nube nati ceu duo’). 477‘Αὐέρυσαν’ inquit poeta, sic et ‘αὐτάρ’ corripit; 478‘Εὔπολιν, πεύκην’ et ‘εὔνουν’ aut poetam ‘Εὐριπίδην’: 479syllabas primas necesse est ore raptim promere, | 480tempus at duplum manebit, nihil obest correptio. 481493481‘Au’ tamen capere videtur saepe productum sonum, 482‘auspices’ cum dico et ‘aurum’, sive Graecus ‘αὔριον’, 483mira nec putanda nobis talis alternatio est, 484dichronon quod ‘ἄλφα’ notum est, sicut ‘a’ nostratibus; 485inde communem ministrat sola dipthongus sonum. 486‘Eu’ manet correpta semper, est quod ‘ε’ Graecum breve, 487litteris ‹et› ‘e’ Latinis saepe cum sit dichronos, 488facta dipthongos nequibit esse producti soni, 489nec pedes idcirco fraudat temporum iusto modo. 490Hanc enim si protrahamus, ‘a’ sonabit, ‘e’ et ‘u’, 491syllabam nec invenimus ex tribus vocalibus. 492Sic ‘Aristaeum’ notamus quattuor per syllabas, 493quod sibi dipthongos ‘ae’ iam tertiam non iungit ‘u’. 494519494His ita exceptis duabus, ‘au’ et ‘eu’, quas rettuli, 495‘i’ et ‘o’ duae supersunt quinque de vocalibus. 496Ante vocales locari littera ‘o’ tres non potest, 497‘a’ vel ‘i’ vel ‘u’, cohaerens duplicem ut reddat sonum. 498Ceterum quod ‘e’, secundo copulata cum loco est, 499reddat ‘oe’ dipthongon, esse traditum supra tenes. 500Diximus rarum esse Graecis ‘ἰῶτα’ post ‘υ’ subdere, 501verum enim nec praelocari sic apud Graios potest, 502edat ut dipthongon unam de duabus voculis. 503Litterae nam nomen ipsum, ‘ἰῶτα’ quod Graius vocat, 504siquis in metro locabit, syllabae ut fiant duae, 505non potest dipthongos esse ‘ιω’ duabus litteris, 506consonans prior locata quia fit et Graios apud. 507Quod tibi exemplo probare versus herous potest: 508‘οὗτος ἰῶτα γράφει’ versus si principium sit, 509pes erit primus trochaeus, sed facit spondion hunc 510prima vocalis, notari ‘ἰῶτα’ qua Graium incipit 511(syllabas licet videri potius has Graeci velint 512esse communes, easque dictitent ‘κοινάς’ magis, 513quaeque vocalis sequetur quando supremam brevem). 514‘I’ magis Romana lingua non potest praemittere, 515edat ut dipthongon [n]ulli nexilis vocalium, 516consonans quod semper haec fit ante vocales data. 517Quippe ‘iacula’ quando dico, vel ‘iecur, Iovem’ aut ‘Iubam’, 518consonans effecta ubique est, quae fuit vocalis ‘i’, | 519quae sequuntur vim tenebunt, quam prius, vocalium.