Ars Ambian. rec. G

49‹Incipit prima declinatio› 50∆. Quomodo intelleguntur nomina primae declinationis 51in ultimis sillabis? M. Ita intelleguntur: nominatiuus et 52uocatiuus singulares in ‘-a’ correptam exeunt, ut ‘hic poeta, o poeta’; 53genetiuus et datiuus singulares in ‘-ae’ diptongon exeunt et longi 54sunt in ultima sillaba, ut ‘huius poetae’ et ‘huic poetae’; et accusatiuus 55singularis in ‘-am’ exiit et breuis est, ut ‘hunc poetam’; ablatiuus 56singularis in ‘-a’ productam exiit, ut ‘ab hoc poeta’; nominatiuus et 57uocatiuus plurales in ‘-ae’ diptongon desinunt et longi sunt, ut 58‘hii poetae, o poetae’; genetiuus pluralis in ‘-rum’ exiit et breuis est 59ut ‘horum poetarum’; accusatiuus pluralis in ‘-as’| productus est ut 60‘hos poetas’: datiuus et ablatius in ‘-is’ productam exeunt ut ‘his poetis’ 61et ‘ab his poetis’; quando uero in ‘-bus’ exeunt differentiae causa, ut 62‘filiabus, animabus, deabus, equabus, asinabus, mulabus’, breues sunt. 63 62Nominatiuus grecus in ‘-as’aut in ‘-es’ desinens, ut ‘Aeneas, 63Anchises’, longus est, et in ceteris casibus singulari numero 64longi sunt, nisi accusatiuo: ipse enim breuis est; uocatiuus in 2, 65grecis nominibus aliquando corripitur, aliquando producitur 66apud poetas. Genetiuus primae declinationis aliquando in ‘-as’ 67inuenitur, ut ‘haec esca huius escas, haec familia huius familias, 68haec Maia huius Maias’ et caetera. Aliquando datiuus in ‘-ai’ 69inuenitur apud poetas, ut ‘haec aula huius aulae huic aulai, haec 70picta huius pictae huic pictai, haec terra huius terrae huic terrai’ et 71alia. Accusatiuus casus in grecis nominibus aliquando in ‘-an’ 72inuenitur apud poetas, ut ‘hunc Enean’. 73 73∆. Quot litteras finales et quot terminationes habet 74prima declinatio in nomine? M. Duas litteras finales habet, 75id est ‘-a’ et ‘-s’; terminationes uero III, id est ‘-a’, ‘-as’, ‘es’: ‘-a’, 76ut ‘poeta’; ‘-as’, ut ‘Eneas’; ‘-es’, ut ‘Enchises’. Alii ad|dunt ‘-am’ in 77ebraicis nominibus, ut ‘Adam, Abraham’. 78 78In prima igitur declinatione masculina propria greca in 79‘-a’ inueniuntur, ut ‘hic Iugurtha’; apellatiua greca masculina, ut 80‘hic cytharista’; propria greca feminina, ut ‘haec Deana’; apellatiua 81feminina greca, ut ‘haec syllaba’; propria masculina latina, ut 82‘hic Catilena’; apellatiua masculina latina, ut ‘hic scriba’; feminina 83propria, ut ‘haec Gaia’; apellatiua latina feminina, ut ‘haec scriptura’ 84et alia innumerabilia; commune duorum generum ut ‘hic’ et ‘haec’ 85‘conuiua’ et alia multa; trium generum communia duo tantum 86nomina inueniuntur, ut ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc aduena’ et ‘nequa’: sed 87‘nequa’ non habet pluralem numerum; et promiscuum, ut ‘haec 88aquila’; alii dicunt neutro greca in ‘-a’, ut ‘hoc Pascha, hoc manna’, 89quae alii ebraica et feminini generi esse dicunt; et alii ‘hoc Toria’ 90et ‘Heliria’, quae secundum Seregium masculina sunt et nomina 91fluminum. 92 92Et omnia nomina sicut dixit Prisc‹i›anus seu greca seu 93latina, seu masculina uel feminina, seu communia et participia 94feminina in ‘-a’ desinentia primae sunt declinationis, excepto 95pauca feminina quae in secunda declinatione pronominis 96declinantur;| et sunt ista VIIII nomina, ut ‘una, ulla, nulla, sola, 97tota, alia, altera, utra, neutra’: in ‘-us’ enim faciunt genetiuum. 98 98Neutra omnia in ‘-a’, ut ‘hoc dogma, hoc scema, hoc 99emblema’, tertia‹e› sunt declinationis. Litterarum enim nomina 100indeclinabilia sunt et neutra semper, ut ‘hoc alpha, hoc beta, hoc 101a, hoc b’. 102 102In ‘-as’ et in ‘-es’ in hac declinatione propria greca sunt 103tantum, ut ‘Aeneas, Anchises’; hebraica, ut ‘Isaias, Hieremias, 104Andreas, Thomas’; patronomica, ut ‘Pelides, Atrides’ et alia multa. 105 105Et ita declinatur masculinum nomen grecum in ‘-a’ 106in prima declinatione; nominatiuo singulari, ‘hic cytharista’; 107genetiuo, ‘huius cytharistae’; datiuo, ‘huic cytharistae’; accusatiuo, 108‘hunc cytharistam’; uocatiuo, ‘o cytharista’; ablatiuo, ‘ab hoc cytharista’; 109et pluraliter: nominatiuo, ‘hi cytharistae’; genetiuo, ‘horum 110cytharistarum’; datiuo, ‘his cytharistis’; accusatiuo, ‘hos cytharistas’; 111uocatiuo, ‘o cytharistae’; ablatiuo, ‘ab his cytharistis’. Secundum 112istam regulam declinantur omnia nomina masculina greca seu 113latina, ut ‘poeta, propheta, proreta, anatheleta, agonitheta, heremita, 114euangelista, anchorita’ et alia innumerabilia. 115Ita declinatur nomen proprium| masculinum in ‘-a’ in prima 116declinatione: nominatiuo singulari, ‘hic Iugurtha’; genetiuo, ‘huius 117Iugurthae’; datiuo, ‘huic Iugurthae’; accusatiuo, ‘hunc Iugurtham’; 118uocatiuo, ‘o Iugurtha’; ablatiuo, ‘ab hoc Iugurtha’; et non habet 119pluralem numerum quia proprium est. 120 121Apellatiuum nomen femininum grecum ita declinatur 122in prima declinatione: nominatiuo singulari, ‘haec sillaba’; 123genetiuo, ‘huius sillabae’; datiuo, ‘huic sillabae’; accusatiuo, ‘hanc 124sillabam’; uocatiuo, ‘o sillaba’; ablatiuo, ‘ab hac sillaba’; et pluraliter: 125nominatiuo, ‘haec sillabae’; genetiuo, ‘harum sillabarum’; datiuo, ‘his 126sillabis’; accusatiuo, ‘has sillabas’; uocatiuo, ‘o sillabae’; ablatiuo, ‘ab his 127sillabis’. Ita declinantur ‘aecclesia’ et alia innumerabilia. 128Proprium nomen femininum grecum ita declinatur in prima 129declinatione: nominatiuo singulari, ‘haec Deana’; genetiuo, ‘huius 130130 Deanae’; datiuo, ‘huic Deanae’; accusatiuo, ‘hanc Deanam’; uocatiuo, ‘o 131Deana’; ablatiuo, ‘ab hac Deana’; et non habet pluralem numerum 132quia proprium est. Et ita declinantur ‘Minerua, Helena, Casandra, 133Filomella’ et alia multa; et non habent pluralem numerum quia 134propria sunt. 135 135Apellatiuum nomen masculinum latinum ita declinatur 136in prima declinatione: nominatiuo singulari, ‘hic scriba’; 137genetiuo, ‘huius scribae’; datiuo, ‘huic scribae’; accusatiuo, ‘hunc 138scribam’; uocatiuo, ‘o scriba’; ablatiuo, ‘ab hoc scriba’; et pluraliter: 139nominatiuo, ‘hi scribae’; genetiuo, ‘horum scribarum’; datiuo, ‘his 140scribis’; accusatiuo, ‘hos scribas’;| uocatiuo, ‘o scribae’; ablatiuo, ‘ab his 141scribis’. Et ita declinantur ‘pincerna, auriga’ et alia multa. 142Proprium nomen masculinum latinum ita declinatur in 143prima declinatione: nominatiuo singulari, ‘hic Sisanna’; genetiuo, 144‘huius Sisannae’; datiuo, ‘huic Sisanna‹e›’; accusatiuo, ‘hunc Sisannam’; 145uocatiuo, ‘o Sisanna’; ablatiuo, ‘ab hoc Sisanna’; et non habet 146pluralem numerum quia proprium est. Sic declinantur ‘Perpenna, 147Catilena, Silla, Nerua, Galua, Galicula’ et alia multa; et non habent 148pluralem numerum si propria fuerint. 149