Ars Ambian. rec. MOW 1, 1 - 2, 9
2Incipiunt declinationes nominum
3Omnia nomina, quibus latina utitur eloquentia, quinque
4declinationibus flectuntur, quae ordinem acceperunt ab ordine
5uocalium formantium genetiuos.
6
6‹Incipit prima declinatio›
7∆. Quomodo intelleguntur nomina primae declinationis
8in ultimis syllabis? M. Nominatiuus et uocatiuus singulares in ‘‑a’
9et accusatiuum in ‘‑am’ breues sunt; genetiuus et datiuus in ‘‑ae’
10dyptongon longi sunt, et ablatiuus in ‘‑a’ longus est; nominatiuus
11et uocatiuus plurales in ‘‑ae’ dyptongon longi sunt; genetiuus in
12‘‑rum’ breuis est; accusatiuus in ‘‑as’ productus; datiuus et ablatius
13in ‘‑is’ longi sunt; quando uero in ‘‑bus’ exeunt differentiae causa,
14ut ‘filiabus’, ‹‘‑bus’› breuis est.
15
14Nominatiuus grecus in ‘‑as’ aut in ‘‑es’ longi sunt, ut
2, 15‘Aeneas, Anchises’, et in ceteris casibus singularibus longi sunt,
16nisi accusatiuo: ipse enim breuis est; uocatiuus in grecis nominibus
17aliquando corripitur, aliquando producitur apud poetas.
18Genetiuus primae declinationis aliquando in ‘‑as’ inuenitur, ut
19‘esca escas, familia familias, Maia Maias’ et cetera. Aliquando datiuus
20in ‘‑ai’ inuenitur, ut ‘aulai, pictai, terrai’. Accusatiuus in grecis
21nominibus aliquando in ‘‑an’, ut ‘hunc Aenean’ apud poetas.|
22De prima declinatione
23
24
23Prima igitur declinatio habet litteras terminales duas,
24‘‑a’ et ‘‑s’; terminationes uero tres,‘‑a’,‘‑as’,‘‑es’:‘‑a’, ut ‘poeta’; ‘‑as’, ut
2, 25‘Aeneas’; ‘‑es’, ut ‘Anchises’. Alii addunt ‘‑m’ in ebraicis nominibus,
26ut ‘Adam, Abraham’.
27
27In prima declinatione masculina propria greca in ‘‑a’
28inueniuntur, ut ‘Iugurtha’; appellatiua greca masculina, ut ‘hic
29citharista’; propria feminina, ut ‘haec Deana’; appellatiua, ut ‘haec
30syllaba’; propria masculina latina, ut ‘hic Catilena’; appellatiua,
31ut ‘hic scriba’; feminina propria, ut ‘haec Gaia’; appellatiua latina
32feminina, ut ‘haec scriptura’ et alia innumerabilia; communia
33duorum generum, ut ‘hic’ et ‘haec conuiua’ et alia multa; trium
34generum duo tantum, ut ‘hic’ et ‘haec’ et ‘hoc aduena’ et ‘nequa’: sed
35‘nequa’ non habet pluralem numerum; et promiscua, ut ‘haec
36aquila’; alii dicunt neutra greca in ‘‑a’, ut ‘hoc Pascha’ et ‘hoc manna’,
37quae alii ebraica et feminini generis esse dicunt; et alii ‘hoc
38Toria’ et ‘hoc| Eliria’, quae secundum Sergium masculina sunt et
39nomina fluminum.
40
40Et omnia nomina sicut dicit Priscianus seu graeca seu
41latina, seu masculina uel feminina, seu communia et participia
42feminina in ‘‑a’ desinentia primae sunt declinationis, exceptis
43paucis femininis quae in secunda declinatione declinantur
44pronominis; et sunt ista nouem nomina:¦ ‘una, ulla, nulla, sola,
45tota, alia, altera, utra, neutra’: in ‘‑us’ enim faciunt genetiuum.
46
46Neutra omnia in ‘‑a’, ut ‘dogma’, tertiae sunt declinationis.
47Litterarum enim nomina indeclinabilia sunt et neutra sunt
48semper, ut ‘hoc alfa, hoc beta, hoc a’.
49
49In ‘‑as’ et in ‘‑es’ in hac declinatione propria greca sunt, ut
50‘Aeneas’, hebraica, ut ‘Esaias’; in ‘‑es’, ut ‘Anchises’; patronomica, ut
51‘Atrides’ et alia multa.
52
52Et ita declinantur masculina greca in ‘‑a’, ut ‘hic cytharista
53huius cytharista’ et reliqua. Et ita declinantur omnia masculina
54graeca seu latina, ut ‘poeta, propheta, proreta, athleta, agonitheta,
55heremita, euangelista, anachoreta’.
56Et ita declinantur propria graeca masculina, ut ‘Iugurtha’; et
57non habent pluralem numerum quia propria sunt.
58
58Appellatiua graeca feminina, ut ‘haec syllaba, huius syllabae’
59et reliqua. Et sic declinatur ‘ecclesia’.
60Propria feminina graeca, ut, ‘haec Deana, Minerua, Elena,
61Cassandra, Filomella’. Et ita declinantur omnia feminina greca
62seu latina.
63
Critical apparatus
incipiunt declinationes nominum W: incipiunt quinque declinationes M; om. Oquinque M O: V Wflectuntur M W: inflectuntur Oordine M O1 W: hordine OIncipit prima declinatio suppl. suppl. Giammona 2016: om. M O Wsingulares M W: singulis Olongus M W: longa Oplurales M W: prlrls Oproductus M W1: productus est M1 O; products Wdifferentiae O W: differentia Muero M O1 W: om. O‑bus exeunt M W: rebus Ofiliabus O W: filiabus animabus M-bus suppl. suppl. De Nonno: om. M O WAeneas M W: Haeneas Osingularibus M: singularis O Wnisi M W: nis Oesca escas O W: aesca aescas MMaia Maias M W: mala malas Oin M O: om. W‑an M W: am OAenean M W: aeneam Ode prima declinatione M W: incipit prima declinatio Oterminales O W: om. Muero M W: om. Otres O W: III M‑a ‑as M W: a et as OAeneas M W: Haeneas Onominibus O W: om. MAbraham M1 W: Abraam M; Habraham Oneutra greca O W: neutri generis MIugurtha M W: Iurtha Ocitharista M W: cytharista ODeana O W: Diana Mappellativa M O W1: om. WCatilena M O: Catilina Walii M1 O W: om. Mdicunt M O: dicuntur Wet M W: om. OEliria O W: Heliria Met alia multa O W: om. Mdeclinationis M W: declinationi Ofemininis M W: feminis Onovem nomina O M: nomina novem Wuna O W: ina M; ina una M1‑us M W: huius Oenim M W: om. Oalfa M O W1: alpha Wgreca sunt M W: sunt greca Oet in M W: in OAnchises] id est pater Aeneae Opatronomica M W: patronomicas Oet M W: om. Ocytharista O W: citharista Min ‑a M W: om. Ohuius cytharista scripsit Giammona 2016: om. W; huius citharistae M; hoc cytharistae Ograeca M W: greca in a Opropheta M O: om. Wproreta] id est custos navis Oanachoreta M W: anachorita OIugurtha M W: Iurta Oet M O1 W: om. Oet O W: om. Mdeclinatur M W1: declinantur O Wecclesia O W: aecclesia MDeana O W: Diana MElena M O: Helena WCassandra M W: Casandra Ogreca M O: om. W