Ars Bob. 6, 6-9 - 7, 19-21
66-9Quaedam descendunt ab adverbiis, ut ‘hesternus, hodiernuss crastinus,
serus, nimius, citus’. Alia a participiis figurata, ut ‘ludibundus,
laudabundus, lacrimabundus, anhelabundus, furibundus, hiulcus’, (qui
hiat) ‘petulcus’ (qui petit).
24-73Sunt quaedam homonyma, quae una loquella plura significant,
6, 25ut ‘nepos, acies’: significat enim nepos et certum cognationis gradum
et consumptorem; similiter ‘acies’ et oculorum dicitur et ‘ferri’ et ‘exercitus’.
Quaedam sunt synonyma, quae pluribus loquellis idem significant,
ut ‘terra humus, ensis gladius’. Quaedam mediae potestatis,
quae significationem a coniunctis sumunt, ut ‘magnus, fortis’; haec
enim per se nullum habent intellectum et ideo a quibusdam adiectiones
vocantur, ut ‘magnus vir, fortis exercitus’.
610-146, 10Sunt etiam quae a Graecis ἐπικτητικά dicuntur, quae quibusque
personis adiciuntur, laud‹and›i gratia, veluti
‘Lausus equum domitor’,
vituperandi
‘ipse doli fabricator Epeus’.
15-1715Sed haec omnia, quamquam species sunt nominum, absolute
tamen nomina dicuntur et singulis rebus personisve ‹prae›posita
sunt.
18-23Sunt quaedam nomina quae per se sine alterius partis orationis
adminiculo intellegi non possunt, ut ‘pater, frater’; recipiunt enim sibi
20et illa per quae intelleguntur, ut ‘meus, tuus’; haec Graecis τῶν
πρός τί appellantur, id est ad aliquid. Sunt et similia τῶν πρός
τί ‹πως› ἔχοντα, id est ad aliquid quodammodo attendentia, ut
‘dexterior, sinisterior’.
74 tit.DE CONPARATIONIBVS.
4-10Gradus conlationis sunt tres: absolutus,
7, 5ut ‘doctus’, conparativus, ut ‘doctior’, superlativus, ut ‘doctissimus’.
Nomina conlationis inposita parum proprie; nam et ‘doctus’ conlationis,
gradus non est, cum solutus sit et nulli conparetur, item ‘doctior’
non recte dicitur conparativus, cum alioqui non conparet sed
superponat: cum enim dico ‘doctior illo ‹sum›’, non conparo me illi
10sed superpono.
28- 82Quaedam sunt quae diversis figuris in conlationem veniunt, ut
‘malus peior pessimus’, ‘bonus melior optimus’. His enim per omnes tres
gradus conparatio processit nec tamen unam formam nominis tenuit.
711-18Non omnia autem nomina gradus conlationis recipiunt, sed sola
quae aut qualitatem significant, ut ‘bonus, candidus’, aut quantitatem,
ut ‘longus, magnus’; cetera autem non habent [non] conlationem,
velut quae corpus significant, ut ‘homo, arbor’, vel quae gentes,
7, 15vel quae numerum. Sunt quaedam nomina quae, quamvis qualitatem
significant, gradus tamen conlationis non recipiunt, ut ‘rudis,
sobrius, mediocris, grandis’: non enim fit ‘rudior, sobrior, mediocrior,
grandior’.
19-21Quaedam sunt quae unum tantum recipiunt conparativum, ut
20‘senex senior, iuvenis iuvenior’; quaedam superlativum tantum, ut
‘pius piissimus, bellus bellissimus’.
Critical apparatus
furibundus, hiulcus] furibusndus hiulus bpetit] petat bἐπικτητικά cum Char. 197, 23 b Eichenfeld–Endlicher ut e coniectura: ἐπιθετικά cum Diom. GL I 323, 6 Keilquibusque De Nonno: cuiusque b; quibuscumque Eichenfeld–Endlicher Keillaudandi Keil: laudis Eichenfeld–Endlicherpraeposita suppl. De Nonno ex Dosith. 24, 7: apposita e cod. Char. 198, 2 Keilconlationis] conlationi bsolutus cum Dosith. 26, 2 b: absolutus Keilalioqui b: aliquando dub. Eichenfeld–Endlicher‹sum›] om. De Nonno ex Dosith. 26, 3gentes e Char. 198, 25 De Nonno: gentis b Eichenfeld–Endlicher; gentem Keil; om. Dosith. 27, 1tantum] tantum gradum malim, ut in Dosith. 27, 3 De Nonno
Quotation layer
Verg. Aen. 7, 651Verg. Aen. 2, 264