De verbo ad Sev. 47, 5-8 - 48, 8-16
475-85Modo optativo. ‘Utinam amaretur amatum esset fuisset ametur,
6utinam doceretur doctum esset fuisset doceatur, utinam audiretur auditum
7esset fuisset audiatur, utinam legeretur lectum esset fuisset
8legatur’.
9-139Modo coniunctivo. ‘Cum ametur amaretur amatum esset fuisset
10amatum erit fuerit, cum doceatur doceretur doctum esset fuisset
11doctum erit fuerit, cum audiatur audiretur auditum esset fuisset auditum
12erit fuerit, cum legatur legeretur lectum esset fuisset lectum
13erit fuerit’.
14-2014Modo infinito. Eadem erunt inpersonalia per omnes coniugationes
15quae infinita passiva. Sed haec erit discretio: si dixero ‘legi Ciceronem,
16legi Sallustium’, infiniti est; si vero: ‘legi’ tantummodo, inpersonale
17est; non enim hunc aut illum intellegitur, sed ipsa qualisqumque
18lectio demonstratur. ‘Amari amatum esse fuisse amatum iri,
19moneri monitum esse fuisse monitum iri, audiri auditum esse fuisse
20auditum iri, legi lectum esse fuisse lectum iri’.
21-2521Quae in ‘‑et’ exeunt, quoniam ex se nonnumquam oriuntur, non
22referentur ad coniugationes, ut est ‘taedet, pudet, piget, poenitet, miseret,
23oportet’, nisi quod potest similitudo quaedam in his esse coniugationis
24secundae quantum ad tertiam personam attinet singularem.
26-3026Modo indicativo. ‘Poenitet poenitebat poenituit poenituerat poenitebit,
27‘pudet pudebat puduit’ et ‘puditum est fuit puduerat’ et ‘puditum
28erat fuerat pudebit’, ‘piget pigabat piguit’ et ‘pigitum est fuit
29piguerat pigitum erat fuerat pigebit’, ‘licet licebat licuit’ et ‘licitum
30est fuit licuerat licitum erat fuerat licebit’.
31-3231Modo imperativo. ‘Poeniteat poeniteat, pudeat pudeat, pigeat
32pigeat, liceat liceat’.
33-48133Modo optativo. ‘Utinam poeniteret poenituisse‹t› poeniteat,
34utinam puderet puduisse‹t› puditum esse‹t› fuisset pudeat, utinam
35pigeret piguisse‹t› pigitum esse‹t› fuisset pigeat, utinam liceret
47, 1licuisse‹t› licitum esse‹t› fuisse‹t› liceat’.
482-747, 2Modo coniunctivo. ‘Cum poeniteat poenitere poenituerit poenituisset
47, 3poenituerit, cum pudeat puderet puduerit puditum sit fuerit
47, 4puduisset puditum esset fuisset puduerit puditum erit, cum pigeat
47, 5pigeret piguerit pigitum sit fuerit piguisset pigitum esset fuisset
6piguerit pigitum erit, cum liceat liceret licuerit licitum sit fuerit
7licuisset licitum esset fuisset licuerit licitum erit’.
4-90, 4Haec forma tota coniugationis est tertiae productae,
0, 5cuius similis apud Graecos quoque species invenitur. Inde
6sunt enim illa ‘μαθητιῶ, δαιμονιῶ, βινητιῶ, οὐρητιῶ’; his enim verbis
7temptamentum quoddam rei et meditatio, non ipse effectus exprimitur,
8quibus similia illa etiam videntur ‘ῥιγείω, ὀκνείω, γαμησείω, πολεμησείω,
9βρωσείω, ὀψείω’.
8-168Modo infinito. ‘Poenitere poenituisse, pudere puduisse puditum
9esse fuisse puditum iri, pigere piguisse pigitum esse fuisse pigitum
10iri, licere licuisse licitum esse fuisse licitum iri’. Eodem modo etiam
11‘miseret, oportet, decet, taedet’. ‘Miseret miserebat misertum est fuit
12[miserebit] misertum erat fuerat miserebit, oportet oportebat oportuit
13[oportebit] oportuerat oportebit, decet decebat decuit decuerat
14decebit, taedet taedebat taesum est fuit taesum erat fuerat taedebit’.
15Ad similitudinem superiorum et reliqua declinabuntur per omnes
16modos et tempora.
Info
Edition: M. Passalacqua (a c. di), Tre testi grammaticali bobbiesi, Roma 1984, 21-60 (GL V 634-654); cf. Macr. verb. in P. De Paolis (ed.), Macrobii Thedosii De verborum Graeci et Latini differentiis vel societatibus excerpta, Urbino 1990
Project: ERC PAGES, PRIN TAL
Encoding: Riccardo Morroni, Loris Silvestri