Latin Grammarians Collection
ERC

De verbo ad Sev.

De verbo ad Sev. 34, 2 tit. - 35, 6-14

342 tit.2DE OPTATIVO MODO. 2-112In hoc etiam modo communis Graecis Latinisque 3quaestio exorta est, si praeteritum tempus possit admittere, 4quia nullus umquam quae iam facta sint sperat, cum infecta fieri non 5possint, sed in praesens vel in futurum aliquid optetur. Sed transactum 6quoque tempus optanti necessarium adprobatur. Nam saepe, 7cum in longinquis aliquis constitutus de re quam desiderat incertus 8sit, votis tamen adiuvat cupidinem suam, ut id precetur iam evenisse 9quod cupit, ut puta navigantibus suis, si tempestas fuerit exorta, 10diis supplicans exposcat ut parens aut filius aut cognatus evaserit 11discrimina ventorum ac vim superaverit procellarum. 12 tit.12DE PRAESENTI TEMPORE ACTIVO MODI OPTATIVI. 12-2112Omne optativum 13praesens idemque inperfectum activum in rem syllabam desinit vocali 14coniugationis suae antecedente, ut ‘utinam amarem, monerem, 15audirem, legerem’. Cuius ‘‑m’ littera in ‘‑s’ commutata nascitur secunda, 16eademque in ‘‑t’ conversa fit tertia, ‘amarem amares amaret’ et reliqua. 17Prima pluralis ex prima nascitur singulari adiecta ‘‑us’ syllaba, ut 18‘amarem amaremus’ et reliqua. Secunda pluralis ex prima fiet plurali 19‘‑mus’ ultima in ‘‑tis’ syllabam conversa, ut ‘amaremus amaretis’ et reliqua. 20Tertia pluralis ex tertia nascitur singulari ‘‑n’ litteram ante ‘‑t’ 21ultimam interposita, ‘amaret amarent’. 22-2522‘Utinam amarem amares amaret amaremus amaretis amarent, 23utinam monerem moneres moneret moneremus moneretis monerent, 24utinam audirem audires audiret audiremus audiretis audirent, utinam 25legerem legeres legeret legeremus legeretis legerent’. 26 tit.26DE PRAETERITO PERFECTO ET PLVSQVAMPERFECTO OPTATIVO. 26-3326Omne 27optativum praeteritum perfectum idemque plusquamperfectum ex 28praeterito perfecto indicativo creatur ultimae eius syllabae ‘‑s’ littera 29adiecta et addita ‘‑sem’ syllaba, ‘amavi amavissem, monui monuissem, 30audivi audivissem, legi legissem’. Sed aliquotiens ‘‑vi‑’ ex medio intercepta 31contrahimus syllabas, ut dicamus ‘amassem, audissem’. Residuas 32personas in utroque numero ad similitudinem superioris temporis figuramus. 351-51‘Utinam amavissem amavisses amavisset amavissemus amavissetis 2amavissent, utinam monuissem monuisses monuisset monuissemus 3monuissetis monuissent, utinam audissem audisses audisset 4audissemus audissetis audissent, utinam legissem legisses legisset 5legissemus legissetis legissent’. 6 tit.6DE FVTVRO OPTATIVO ACTIVO. 6-146Omne optativum futurum activum 7ex primo themate verbi nascitur, in prima quidem coniugatione ‘‑o’ 8novissimo in ‘‑em’ syllabam, in ceteris autem in ‘‑am’ converso, ut ‘amo 9amem, moneo moneam, audio audiam, lego legam’. Residuae personae 10ad similitudinem superiorum formantur. 11‘Utinam amem ames amet amemus ametis ament, utinam moneam 12moneas moneat moneamus moneatis moneant, utinam audiam 13audias audiat audiamus audiatis audient, utinam legam legas legat 14legamus legatis legant’.

Critical apparatus

sint] sunt Keilevenisse Keil: venisse B Eichenfeld–Endlicher Ianusutinam audirem] ut audirem B