Latin Grammarians Collection
ERC

De verbo ad Sev.

De verbo ad Sev. 35, 15-18 - 37, 16-24

3515-1815Omnia optativa passiva ‹praeter› praeteritum perfectum et 16plusquamperfectum ex activis suis, sicut in praecedentibus, formabuntur 17‘‑m’ in ‘‑r’ commutata reliquisque sub eadem observatione deflexis. 19-2319‘Utinam amarer amareris’ vel ‘amarere amaretur amaremur 20amaremini amarentur’, ‘utinam monerer monereris’ vel ‘monerere moneretur 21moneremur moneremini monerentur’, ‘utinam audirer audireris’ 22vel ‘audirere audiretur audiremur audiremini audirentur’, ‘utinam legerer 23legereris’ vel ‘legerere legeretur legeremur legeremini legerentur’. 24-3224‘Utinam amatus essem fuissem amatus esses fuisses amatus esset 25fuisset amati essemus fuissemus amati essetis fuissetis amati essent 26fuissent, utinam monitus essem fuissem monitus esses fuisses monitus 27esset fuisset moniti essemus fuissemus moniti essetis fuissetis 28moniti essent fuissent, utinam auditus essem fuissem auditus esses 29fuisses auditus esset fuisset auditi essemus fuissemus auditi essetis 30fuissetis auditi essent fuissent, utinam lectus essem fuissem lectus 31esses fuisses lectus esset fuisset lecti essemus fuissemus lecti essetis 32fuissetis lecti essent fuissent’. 361-51‘Utinam amer ameris’ vel ‘amere ametur amemur amemini amentur’, 2‘utinam monear monearis’ vel ‘moneare moneatur moneamur 3moneamini moneantur’, ‘utinam audiar audiaris’ vel ‘audiare audiatur 4audiamur audiamini audiantur’, ‘utinam legar legaris’ vel ‘legare legatur 5legamur legamini legantur’. 6 tit.6DE CONIVNCTIVO MODO. 6-206Coniunctiva Latinorum eandem, quam 7apud Graecos habent, causam vocabuli et ex una eademque origine 8traxerunt. Non enim huic modo ut ceteris ex intellectu, sed ex solo 9accidenti nomen est inditum. Si qui dicit ‘lego’, nihil dubium relinquit 10quin legere se indicet, ideo indicativus appellatur; qui dicit ‘lege’, 11aperte quid fiat imperat, inde imperativus; ‘utinam legam’ cum dicitur, 12optatur quod fieri desideratur, et optativus vocatur; ‘legere’, quia 13nullum animi definit affectum, infiniti nomen accepit. Si vero dixero 14‘cum legam, cum legerim, cum legissem, cum legero’, ostendo nullum 15tempus modi istius nisi coniunctum alteri parti orationis posse proferri. 16Ideo non ex sensu, qui adhuc dubius est, sed ex sola coniunctione 17quae ei accidit coniunctivus modus appellatus est. Unde et Graeci 18ὑποτακτικὸν διὰ τὸ ὑποτετάχθαι vocaverunt, quod necesse est illi 19praemisso aliquid subdi ut sensus integer fiat et planior: 20‘cum faciam vitula pro frugibus, ipse venito’. 21-37721Notabis in hoc modo quod non more Graecorum iunctim bina tempora 22deflectunt, sed singula separatim, cum in optativo contra quam 23Graeci bina, non singula declinent. Sunt autem eadem quae in optativo 24et insuper praeteritum perfectum et futurum sub diversa finalitate, 25praesens idemque futurum optativum ‘cum legam’, praeteritum 26inperfectum ‘cum legerem’, praeteritum perfectum ‘cum legerim’, praeteritum 27plusquamperfectum ‘cum legissem’, futurum ‘cum legero’. 28Unde etiam isdem regulis formabuntur, nec alia discretio erit inter 29perfectum ac futurum, nisi quod in prima persona illud in ‘‑rim’, alterum 30in ‘‑ro’ syllabam desinet, ‘cum legerim, cum legero’. Passiva quoque 31eiusdem modi sub isdem regulis declinantur et ex suis veniunt 36, 1activis ad similitudinem superiorum, nisi quod futurum quoque per 36, 2participium et ‘ero’ vel ‘fuero’ verbum declinatur. Latini sua quadam 36, 3licentia usurpationis modo indicativa pro coniunctivis ponunt, modo 36, 4coniunctiva pro indicativis: Cicero ‘qui poterit socios tueri, si dilectum 36, 5rerum utilium et inutilium non habebit?’ pro ‘habuerit’; alibi idem 6[fuerint] ‘libenter tibi, Laeli, ut eum desideras equidem concessero’ 7pro ‘concedam’. 378-118‘Cum amem ames amet amemus ametis ament, cum moneam moneas 9moneat moneamus moneatis moneant, cum audiam audias 10audiat audiamus audiatis audient, cum legam legas legat legamus 11legatis legant’. 12-1512‘Cum amarem amares amaret amaremus amaretis amarent, cum 13monerem moneres moneret moneremus moneretis monerent, cum audirem 14audires audiret audiremus audiretis audirent, cum legerem 15legeres legeret legeremus legeretis legerent’. 16-2416‘Cum amaverim amaveris amaverit amaverimus amaveritis amaverint, 17cum monuerim monueris monuerit monuerimus monueritis 18monuerint, cum audierim audieris audierit audierimus audieritis 19audierint, cum legerim legeris legerit legerimus legeritis legerint’. 20‘Cum amavissem amavisses amavisset amavissemus amavissetis 21amavissent, cum monuissem monuisses monuisset monuissemus 22monuissetis monuissent, cum audivissem audivisses audivisset audivissemus 23audivissetis audivissent, cum legissem legisses legisset legissemus 24legissetis legissent’.

Critical apparatus

praeter Ianus Keilutinam] utinam ~ 35, 24-32 (p. 35, 32) fuissent; verba utinam~fuissent partim legi nequeunt in B propter litteras vel truncas vel evanidas quas nunc inclinatis typis exscribam: utinam legerer~legerentur, lectus essem fuissem... fuisses... fuisset fuissemus... fuissetis... fuissent; Passalacqua‘Utinam amatus essem fuissem amatus esses fuisses amatus esset fuisset amati essemus fuissemus amati essetis fuissetis amati essent fuissent, utinam monitus essem fuissem monitus esses fuisses monitus esset fuisset moniti essemus fuissemus moniti essetis fuissetis moniti essent fuissent, utinam auditus essem fuissem auditus esses fuisses auditus esset fuisset auditi essemus fuissemus auditi essetis fuissetis auditi essent fuissent, utinam lectus essem fuissem lectus esses fuisses lectus esset fuisset lecti essemus fuissemus lecti essetis fuissetis lecti essent fuissent’.] textus in columnellis ita partitur ut verba essem esses etc., fuissem fuisses etc. semel scribantur Passalacquaaccepit corr. Keil: acceperit Bsingula] singulas BUnde] nde propter litteram truncam legitur Balia Keil: aliqua B Eichenfeld–Endlicher IanusCicero] Cicero de legibus tertio Macr. verb. 117, 7-8rerum] verum B om. del. Ianus‘libenter tibi, Laeli, ut eum desideras equidem concessero’ ] exemplum Ciceronianum excidit Eichenfeld–Endlicher Keil; laeti B

Quotation layer

Verg. ecl. 3, 77

Cic. leg. frg. 3Cic. rep. 1, 13 ut eum desideras] ut de eo disseras