Mall. Theod. 2, 6 - 4, 2
5Positione autem longae syllabae fiunt, si correpta vocalis
6habeat in eadem syllaba ultimam litteram consonantem,
7eademque littera excipiatur a consonante consequenti, ut ‘arma’.
8Fit autem positione longa syllaba, cum ipsa per se ex vocali
9et duabus consonantibus constat, ut ‘est’. Quod si praecedentem
10brevem syllabam, quam una vocalis facit, sequentur
11duae consonantes, fit syllaba positione longa, ut ‘Acrisioneis’.
12Item fit positione longa, si vocalis in duplicem desinit litteram,
13ut ‘nox erat’, aut si praemissa uocalis praecedat duplicem graecam,
14ut ‘Mezentius’. Interdum autem brevis syllaba, qua pars
15orationis terminatur, pro longa ponitur, ut:
16‘omnia vincit amor, et nos cedamus amori’.
17Quod genus syllabae inter longas vel omnino refugiendum
18vel parcissime usurpandum est, quamvis et apud Vergilium non
19rarissimum, apud Homerum vero frequentissimum reperiatur.
1Communis vero syllaba fit, cum productam vocalem
2sequitur vocalis, ut:
3‘te Corydon, o Alexi’;
4item cum duas vocales inter se coniunctas consequitur vocalis, ut:
2, 5‘insulae Ionio in magno’.
6Positam etiam communem apud Vergilium videmus eam
7syllabam, quae in ‘‑c’ litteram desinit ‹ita›, ut eam vocalis consequatur:
8nam cum dicit ‘hoc erat’, longam eam syllabam constituit,
9quae in ‘‑c’ desinit; cum autem dicit ‘solus hic’, brevem eandem
10syllabam conlocat. Est etiam communis syllaba, cum praecedens
11in vocalem desinit, sequens autem syllaba ita habet duas
12consonantes, ut prior sit muta et sequens liquida, ut:
13‘vasto Cyclopis in antro’
14‹et:
15‘vastosque ab rupe Cyclopas’›.
14Atque haec quidem de syllabis dixisse satis sit. Nunc
2, 15pedum distinctionem et varietatem persequamur. |
16DE PEDIBUS
17‹...›
1Pentasyllabos etiam quidam et hexasyllabos pedes,
2quos Graeci sy[n]zygias vocant, faciendos crediderunt, quorum
3nobis superflua et inanis opera repudianda est, cum eorum
4etiam pedum, quos supra enumeravimus, conplures ab omni
3, 5metrica disciplina alieni sint.
4Ex his enim pedibus, qui ex brevibus aut ex longis
3, 5syllabis ita conficiuntur, ut in his brevitatis et longitudinis varietas
6nulla sit, nisi ex longis et brevibus syllabis temperati
7adiungantur pedes, metrum omnino effici non potest. Nam
8cum ars musica, quae est in omni vocis sono moderationis ac
9suavitatis inventrix, metricae quoque rationis princeps ac magistra
10sit, eadem vero ita nervos testudini adiunxerit, ut eorum
11alii acutum, alii gravem sonum redderent, eandemque vocum
12distinctionem tibiarum foraminibus aptaverit, videlicet quod
13canendi dulcedo sine hac varietate existere nulla possit, is, qui
14ex his pedibus, qui solas in se breves aut solas longas syllabas
15habebunt, effici posse metrum existimabit, ab omni musica
16doctrina transversus fertur et devius.
17At vero ex viginti et octo pedum numero, quot supra
18declaravimus, qui metris utiles sint ut appareat, ipsa primum
19metrorum genera quae sint, demonstrandum nobis est; post,
20qui metris aut conveniant aut ab his discrepent, explicandum.
12DE METRO DACTYLICO
2Sunt igitur metrorum genera haec: dactylicum, iambicum,
3trochaicum, anapaesticum, choriambicum, antispasticum,
4ionicum a maiore, ionicum a minore. Siquid ergo praeter
4, 5haec, quod non ad certam pedum legem, sed ad temporum
6rationem modumque referatur, vel scribit quispiam vel ab alio
7scriptum leget, id non metrum, sed rhythmon esse sciat, hisque
8ex|ceptis metris octo, quae sunt a nobis enumerata, nullum
9aliud, etiamsi a quoquam certi ac definiti pedes attribuantur,
10aut eam quae sit digna carmine suavitatem habiturum ‹aut›
11omnino metrum esse dicendum.
1Quod cum ita sit, de ipsis iam pedibus a nobis disserendum
2est, ut ‹quibus› nullus omnino ad aliquod metrum
3pateat acessus, qui[bus] interdum admittantur, qui sua vi atque
4natura metrorum rationem expleant, palam omnibus perspiciendum
4, 5constituamus. Sunt igitur penitus repudiandi longeque
6removendi: ‹ex disyllabis, pyrrichius;› ex trisyllabis,
7‹tribrachys›, molossus, amphibrachys, amphimacrus, ‹bacchius›,
8palimbacchius; ex quadrisyllabis, proceleumaticus, dispondius,
9diiambus, ditrochaeus, paeones omnesque epitriti.
10Ex quo apparet octo his metris, de quibus est dictum, novem
11pedes ita attributos, ut eorum praecipue inter se coniunctione
12uniuscuiusque metri vis contineatur. Qui quidem pedes hi
13sunt: spondius, iambus, trochaeus, [pyrrichius] dactylus, anapaestus,
14choriambus, antispastus, ionicus a maiore, ionicus a
15minore; amphimacrus et bacchius rarissime, tribrachys vero
16aliquanto frequentius, sed precarium magis quam necessarium
17in metris locum obtinent.
Quotation layer
cf. Verg. Aen. 1, 1 cf. Verg. Aen. 1, 159 cf. Verg. Aen. 7, 410 cf. Verg. Aen. 3, 147; et 4, 522 Verg. Aen. 8, 26 -. Verg. ecl. 10, 69
-. Verg. ecl. 2, 65 -. Verg. Aen. 3, 211 -. Verg. Aen. 2, 664 -. Verg. Aen. 4, 22 -. Verg. Aen. 3, 647 -. Verg. Aen. 3, 617
Critical apparatus
excipiatur] excipiantur P; excipitur κconstat] consistat ε; om. Squam] om. δfacit] om. δut Acrisioneis Heusinger: om. η; ut hac res W; ut ac res P; ut acres S U V; ut arces M; ut agros Keillitteram] consonantem litteram κ Mvincit] vicit W δet] ut γparcissime usurpandum] parcissime metrum usurpandum κcommunis corr. alia manus U: communi P R Sproductam] producta P Rte] te goridono W; tegori dono V; ae coridon o SPositam] positam positam γ; om. delevit eadem manus Wvidemus] vidimus V; videamus P S T Uita suppl. Keil: consequatur] sequatur δ hoc] hoc erat alma parens κ M sol] solis η; solus hic inflexit sensus V; solus hic inflexit sensux M; hic solus inflexit sensus w‘vasto Cyclopis in antro’ ‹et] vasto cyclopis in antro atque codd.; vasto cyclopes in antro atque κdixisse satis sit] satis dixisse nunc cf. 6, 11 (p. 35, 1) W δ; satis dixisse sufficiat nunc cf. 6, 11 (p. 35, 1) Vet varietatem] ut varietatem R; aut varietatem T; varietatemque Mpersequamur] prosequamur S M; consequamur γDE PEDIBUS] IN NOMINE DEI SUMMI INCIPIT DE PEDIBUS S; om. Mlac. Heusinger: sy[n]zygias Heusinger: synzygias codd.supra Heusinger: saepe codd.enumeravimus] enumerabimus P Uconplures Keil: quam plures codd.sint] sunt R Menim Keil: autem codd.; om. Min] om. γ Madiungantur] adiunguntur εeadem] eandem δtestudini] testudinis γ; testiatudine Madiunxerit] adiunxerat κalii acutum alii gravem w: alii gravem acutum alii M; alii gravem P; alii acutum gravem aliis exp. eadem manus Waptaverit Klotz: aptaverint codd.; aptaverunt Mis, qui
] his qui W P R T; hisque S U; quia Vin se breves Keil: inter breves β; inter se breves Meffici posse] effici non posse κexistimabit R: existimavit cett.ab omni] ut ab omni γAt] aut γquot Heusinger: quod codd.metris] metri P R S Uutiles] utile W Rappareat] appareant ε Msint] sunt R S T Uexplicandum.] explicandum. Explicit de pedibus SDE METRIS w: DE METRIS OCTO W; INCIPIT LIBER MALLII THEODORI DE METRO S; om. θ Mhaec] octo w; octo haec V M; octo Canapaesticum] anapestum γscribit] scribi γleget] legit w θ M; lege R; legerit Vrhythmon] arithmon δ; rithmum Ehisque
] hisquae W P U; his Vac Heusinger: aut codd.digna] dignam γ εcarmine] carminis γaut suppl. Heusinger: quibus suppl. Heusinger: aliquod corr. alia manus U: aliquo ε; aliquid Mqui[bus] Heusinger: quibus codd.admittantur] admittuntur C Msua vi atque
] suavia W; suavitate κ; suavitatem θ Mnatura] naturae θperspiciendum
] prespiciendum W S U; praespiciendum P T; respiciendum R; prospiciendum C Mex disyllabis pyrrichius suppl. Keil: tribrachys suppl. Keil: molossus] molossos W U; moloses Rbacchius suppl. Keil: ita] om. θmetri] ratio κ Mvis] bis W; his V[pyrrichius]] om. secl. Keilaliquanto M: aliquando cett.frequentius] frequentior P S T U θ M; frequenter Robtinent] obtinet δ θ M; hic desinit sine subscriptione V