Frg. Bob. nom. Passalacqua 10, 2-4 - 12, 19-29
102-4Omnia ‘‑ur’ terminata eidem regulae serviunt, ut ‘turtur turture
turturum, augur augure augurum, fur fure furum, murmur murmure
murmurum’.
5-145Omnia ‘‑as’ terminata ablativo casu singulari ‘‑e’ finiuntur eaque in
‘‑um’ conversa faciunt genitivum pluralem, seu Graeca fuerint seu
Latina, seu masculina seu feminina, ut ‘Thoas Thoante Thoantum,
dorcas dorcade dorcadum, anas anate anatum, mas mare marum,
as asse assum, pubertas pubertate pubertatum, Maecenas Maecenate
10Maecenatum’. Neutra duo sunt, ‘fas’ et ‘nefas’, monoptota trium
casuum tantum. Excipitur unum ‘vas’, quod singulari tertiae declinationis
est, plurali vero numero secundae, ‘hoc vas huius vasis huic
vasi hoc vas o vas ab hoc vase haec vasa horum vasorum his vasis
haec vasa o vasa ab his vasis’.
30-112230Omnia ‘‑is’ terminata Latina, seu communis generis sine neutro seu
cuiuslibet alterius generis, eundem habentia genitivum nominativo
suo, ablativo singulari modo ‘‑e’ littera finiuntur eaque in ‘‑um’ conversa
faciunt genitivum pluralem, ut ‘hic’ et ‘haec canis’‘ab hoc’ et ‘ab hac
cane’‘horum’ et ‘harum canum’, ‘hic’ et ‘haec iuvenis’‘ab hoc’‹et ‘ab hac›
iuvene iuvenum’, ‘hic panis ab hoc pane horum panum’ (inter quae
10, 5excipiuntur ‘hic ignis igne ignium, navis nave navium, orbis orbe
orbium, finis fine finium, crinis crine crinium’); modo ‘‑i’, et addita ‘‑um’
faciunt genitivum pluralem, ‘haec puppis ab hac puppi harum puppium,
turris ab hac turri turrium, securis ab hac securi securium,
hic Liris ab hoc Liri, Fabaris ab hoc Fabari, Tiberis ab hoc Tiberi’, et,
10ut dicit Plinius Secundus in libris dubii sermonis, ‘hic salis ab hoc
sali’. Quorum etiam accusativi, praeter ‘salis’, contra propriam tertiae
declinationis finalitatem non in ‘‑em’, sed in ‘‑im’ syllabam veniunt:
‘hanc puppim, hanc turrim, hanc securim, hanc restim, hunc
Lirim, hunc Fabarim, hunc Tiberim’. Similiter et ‘funis ab hoc funi
15horum funium’, accusativo tamen per ‘‑em’, non, ut supra dictum,
per ‘‑im’ elato. Attamen et ‘ab hac puppe’ et ‘ab hac turre’ et ‘ab hoc fune’
et ‘ab hoc sale’ dicimus. Omnia ‘‑is’ terminata, quae in genitivo singulari
crescunt, ablativo singulari ‘‑e’ finiuntur eaque in ‘‑um’ conversa faciunt
genitivum pluralem, ut ‘hic cinis cineris cinere cinerum, pulvis pulveris
20pulvere pulverum, cuspis cuspidis cuspide cuspidum, cassis
cassidis casside cassidum, Samnis Samnite Samnitum’, licet Sallustius
‘Samnitium’ dixerit. Excipitur unum ‘lis litis lite litium’, non ‘litum’.
1015-200, 15Omnia ‘‑es’ terminata, seu Graeca seu Latina sint, masculina aut
feminina, ablativo casu singulari ‘‑e’ finiuntur et ea in ‘‑um’ conversa faciunt
genitivum pluralem, ut ‘paries pariete parietum, miles milite
militum, heres herede heredum, Chremes Chremete Chremetum, abies
abiete abietum, sedes sede sedum, merces mercede mercedum, nubes
20nube nubum, caedes caede caedum, rupes rupe rupum’.
21-29Omnia ‘‑is’ terminata Latina communia neutrum in ‘‑e’veniens ex
se generantia, ut ‘hic’ et ‘haec docilis hoc docile’, ablativo singulari ‘‑i’
finiuntur additaque ‘‑um’ syllaba faciunt genitivum pluralem. Quae
si propria fuerint, ablativum singularem in ‘‑e’ mittent, ut ‘hic’ et ‘haec
25cerealis’ et ‘hoc cereale’, ‘ab hoc’ et‘ab hac cereali’, ‘horum’ et ‘harum
cerealium’, ‘hic’ vero ‘Cerealisab hoc Cereale’; sic et ‘agilis, amabilis, vitalis’
et siqua talia. Huic regulae subicientur et quae a masculinis in ‘‑ter’
exeuntibus feminino genere ‘‑tris’ syllaba terminantur, ‘equester equestris,
paluster palustris, equestri equestrium, palustri palustrium’.
33-1210In ‘‑os’ desinentia Graeca, si crescant in genitivo singulari, supradictae
regulae servient, ut ‘Eros Erotis Erote Erotum, heros herois heroe
heroum’; si non crescant, magis propriae regulae quam Latinae subiacebunt,
ut ‘Peneleos Penelei’ seu ‘Peneleo’, ‘Androgeos Androgei’ seu
‘Androgeo’:
‘primusque Coroebus
11, 5Penelei dextra’
aut, ut alii tradiderunt, ‘Peneleo’; item
‘in foribus letum Androgei’
aut, ut aliis placet, ‘Androgeo’. Magis tunc secundae quam tertiae declinationis
erunt huiusmodi nomina cum ad Latinam venerint regulam.
1123-26Omnia ‘‑is’ terminata Graeca, seu masculina seu feminina fuerint,
ablativo singulari ‘‑e’ finiuntur eaque in ‘‑um’ conversa reddunt ex se
25genitivum pluralem, ut ‘Paris Paride Paridum, Daphnis Daphnide
Daphnidum, Lais Laide Laidum, Thais Thaide Thaidum’.
27-32Omnia in ‘‑os’ desinentia Latina, seu masculina seu feminina vel
communia, ablativo casu singulari ‘‑e’ finiuntur eaque in ‘‑um’ conversa
faciunt genitivum pluralem, ut ‘custos custode custodum, flos flore
30florum, nepos nepote nepotum’. Neutra omnino duo sunt quae in
‘‑os’ veniant, alterum producte alterum correpte, ut ‘os oris ori os ab
ore ora orum oribus’, item ‘os ossis ossi os ab osse ossa ossuum ossibus’.
1211-18Omnia ‘‑us’ terminata Latina, masculina aut feminina, communia
seu neutra, ablativo singulari ‘‑e’ finientur eaque in ‘‑um’ conversa facient
genitivum pluralem, ut ‘mus mure murum, palus palude paludum,
laus laude laudum, Venus Venere Venerum, crus crure crurum,
0, 15pectus pectore pectorum, vellus vellere vellerum, grus grue gruum,
vetus vetere veterum’. Nullum excipitur omnino. Quin immo etiam
Graeca, cum huius erint declinationis, eidem regulae subiacebunt,
‘Oedipus Oedipode Oedipodum, Melampus Melampode Melampodum’.
19-29Omnia nomina, quae ‘‑b‑‘ consonantem ante ‘‑s’ semivocalem habebunt
20et monosyllaba erunt, et ablativo ‘‑e’ finientur eaque in ‘‑i’ conversa
et addita ‘‑um’ syllaba facient genitivum pluralem, ut ‘haec trabs
ab hac trabe harum trabium, haec plebs ab hac plebe harum plebium’,
si tamen in pluralem numerum flectitur, ‘haec urbs ab hac urbe harum
urbium, haec scrobs ab hac scrobe harum scrobium’. Et universa
25haec quattuor erunt supradicta, quamvis quidam his adnumerent
‘nubs, corbs, orbs’, non inabsurde meo iudiciolo, cum tanta auctorum
adversentur exempla ‹in› quibus ‘hic corbis’ et ‘hic orbis’
et ‘haec nubes’legimus. Nam de scobis nominativo dubitatur, an
‘haec scobs’ et non magis ‘haec scobis’ habeat nominativum suum.
Critical apparatus
Omnia] omnia etiam B1anas] η νησσα B1 (cf. supra pp. 7, 15; 8, 24; 9, 8-9; 15 et infra pp. 11, 13; 12, 26-28; 13, 30)mas mare marum as asse assum B1: as asse assum mas mare marum B; η λιτρα B1generis] om. B1; genitium Bet ab hac PFabari] Fabri BSecundus] om. B1restim] σχοινον B1 (cf. supra. pp. 7, 15; 8, 24; 9, 8-9; 15; 10, 8-9 et infra pp. 12, 26-28; 13, 30)Chremes] Chemes Bneutrum in e veniens editores Vindobonenses: neutra in e veniens B; neutra in e venientia Keiladditaque] addiaque Bet quae Keil: et quia quae Bfeminino genere] feminini generis Btradiderunt] tradederint BLatinam] Latina Baut] vel Bpluralem] plurale Badnumerent
] adnumerens B‘nubs, corbs] νεφος κοφινος B1 (cf. supra pp. 7, 15; 8, 24; 9, 8-9; 15; 10, 8-9; 11, 13 et infra p. 13, 30)non inabsurde] id est absorde B; non inabsorde B1; sed absurde Keilin suppl. in app. editores Vindobonensesquibus] id est auctoribus B1scobis] το πρισμα B1 (cf. supra pp. 7, 15; 8, 24; 9, 8-9; 15; 10, 8-9; 11, 13 et infra p. 13, 30)
Quotation layer
Sall. hist. frg. 1, 39
Verg. Aen. 2, 424-425Verg. Aen. 6, 20