Macr. verb.

10-731110Perfectum activum quod in ‘‑κα’ desinit, si habuerit paenultimam 11natura longam, transfert finalem syllabam in ‘‑μαι’ 12et facit de se passivum, ‘νενόηκα νενόημαι, τετίμηκα τετίμημαι, 13κεχρύσωκα κεχρύσωμαι’. Si vero paenultima brevis 14sit, σίγμα superaddit ultimae (oportet enim paenultimam 15in hoc tempore aut natura aut positione longam fieri), ‘τετέλεκα 16τετέλεσμαι, γεγέλακα γεγέλασμαι, ἤροκα ἤροσμαι’. 17Denique et in sexta verbi barytoni, quia interdum in illa 18παρακείμενος habet paenultimam longam, interdum brevem, 19ubi longa est, tantum mutat ‘κα’ in ‘μαι'; ubi vero brevis est, 20addit et σίγμα, ‘θεραπεύω τεθεράπευκα τεθεράπευμαι, 21σβεννύω ἔσβεκα ἔσβεσμαι, ξύω ἔξυκα ἔξυσμαι’. 22‘Λέλυκα’ autem ‘λέλυ[σ]μαι’ et ‘τέθυκα τέθυμαι’ non carent 23vitio, quia, cum brevis ‹sit› ‘υ’, ‘σ’ non recipi‹un›t. Sane in 24barytonis tertia coniugatio, et cum paenultimam longam habeat, 25tamen adhibet ‘σίγμα’, ‘πέπεικα πέπεισμαι’. Quae in 26‘‑φα’ desinunt vel quae ante ‘α’ habent ‘γκ’, haec διὰ δύο ‘μῦ’ 27in passivo pronuntiantur, ‘τέτυφα τέτυμμαι'; quae vero in ‘-χα’, 71, 1transeunt in ‘‑γμαι’, ‘νένυχα νένυγμαι, πέπληχα πέπληγμαι’. 71, 2Cum ante ultimam syllabam aut ‘ρ’ aut ‘λ’ reperitur, ‘‑κα’ transit 71, 3in ‘‑μαι’, ‘ἔψαλκα ἔψαλμαι, κέκαρκα κέκαρμαι’. Idem servant 71, 4et verba quae in prima positione ‘ν’ habent in ultima 71, 5syllaba, ‘κρίνω κέκρικα κέκριμαι, πλύνω πέπλ[ε]υκα 6πέπλυμαι’. ‘Ὑπερσυντελικός’ passivi generis de paracimeno 7suo nascitur. Ille enim incipiens a vocali in ‘‑ην’ terminum 8mutat et hunc efficit, ‘ἔφθαρμαι ἔφθάρμην, ἥττημαι 9ἡττἡμην’. A[u]t si ille coepit a consonanti, hic praeter finis 10mutationem quam diximus etiam vocalem principio suo 11adhibet, ‘πεποίημαι ἐπεποιήμην, λέλεγμαι ἐλελέγμην’. 7312 tit.12DE FUTURO PASSIVO 12-75413Paenultima syllaba apud Graecos futuri activi quarta fit 14a fine passivi, ‘νοήσω νοηθήσομαι, θεραπεύσω θεραπευθήσομαι, 15ἐλάσω ἐλασθήσομαι’. Secunda persona minor 16syllaba fit quam prima, ‘λαληθήσομαι λαληθήσει, τιμηθήσομαι 17τιμηθήσει’. Illa vero species propria Graecorum 18est, quod habe‹n›t in genere passivo futurum quod rem 19significat non multo post sed mox futuram, ut ‘πεποιήσομαι, 20γεγράψομαι’. Hoc autem tempus ex perfecto eiusdem generis 21nascitur. Insertis enim secundae personae perfecti duabus 22litteris, ‘ο’ καὶ ‘μ’, futurum paulo post, quod Atticum vocatur, 23efficitur, ‘πεποίησαι πεποιήσομαι, γέγραψαι γεγράψομαι’. 24Nec ab re erat paulo post futurum ex paulo ante 25transacto tempore procreari. Inveniuntur huiusmodi tempora 26figurata et ex verbis in ‘‑ω’ exeuntibus, ut est ‘δεδοικήσω’, 73, 1quod proprium Syracusanorum est, et ‘δεδώσω’, ut apud 73, 2Dracontem 73, 3‘ἀτὰρ καὶ δῶρα δεδώσομεν’, 73, 4quasi paulo post dabimus. 771 tit.0, 1‹DE MODIS› 2 tit.0, 2DE INDICATIVO, QUI ET ‹DE›FINITIVUS 3-83260, 3Indicativus habet ‹ab›solutam de re quae agitur 0, 4pronuntiationem. Nam qui dicit ‘ποιῶ’ ostendit fieri; qui autem 0, 5dicit ‘ποίει’ ut fiat imperat; qui dicit ‘εἰ ποιοῖμι’ optat ut fiat; 6qui dicit ‘ἐὰν ποιῶ’ necdum fieri demonstrat; cum dicit 7‘ποιεῖν’, nulla definitio est. Solus igitur definitus perfecta‹m› 8rei definitione‹m› continet[ur]: unde Graeci ὁριστικὴν 77, 1ἔγκλισιν, Latini modum definitivum vocitaverunt. Denique 77, 2omnia tempora in hoc solo modo disiuncta et libera proferuntur. 77, 3Dicunt enim ἐνεστῶτος ‘ποιῶ’, παρατατικοῦ 77, 4‘ἐποίουν’; at in imperativo iunguntur haec tempora ἐνεστῶτος 77, 5καὶ παρατατικοῦ ‘ποίει’, item in coniunctivo ἐνεστῶτος 6καὶ παρατατικοῦ ‘ἐὰν ποιῶ’, et in optativo ἐνεστῶτος 7καὶ παρατατικοῦ ‘εἰ ποιοῖμι’, in infinito ἐνεστῶτος 8καὶ παρατατικοῦ ‘ποιεῖν’. Similiter indicativus παρακειμένου 9facit ‘πεποίηκα’ et ὑπερσυντελίκου ‘ἐπεποιήκειν'; 10imperativus vero παρακειμένου καὶ ὑπερσυντελίκου 11facit ‘πεποίηκε πεποιηκέτω’, et coniunctivus παρακειμένου 12καὶ ὑπερσυντελίκου ‘ῆὰν πεποιήκω’, optativus παρακειμένου 13καὶ ὑπερσυντελικοῦ ‘εἰ πεποιήκοιμι’, infinitus 14‘πεποιηκέναι’. Rursus indicativus utitur temporibus separatis, 15cum dicit‹ur› ἀορίστου ‘ἐποίησα’, μέλλοντος ‘ποιήσω'; 16sed imperativus facit ἀορίστου καὶ μέλλοντος ‘ποίησον’, 17coniunctivus ἀορίστου καὶ μέλλοντος ‘ἐὰν ποιήσω'; optativus 18vero et infinitus haec sola tempora proferunt separata, 19‘ποιήσαιμι’ καὶ ‘ποιήσοιμι’ et ille ‘ποιῆσαι’ καὶ ‘ποιήσειν’. 20Optativus Graecorum nec minusquamperfectum nec ‹plusquam›perfectum 21tempus admisit. Utrique ergo modum integritate 22temporum liberum contractis et coartatis iure praeponunt. 23Derivativa verba, id est ea quae ex verbis aliis derivantur, 1nonnisi ex definitivo originem sortiuntur, ut est ‘θρῶ’ 2principale et ex eo derivativum ‘θραύω’, sic apud Latinos 3meditativa et inchoativa et frequentativa verba sunt ex definitivo 4modo verborum principalium derivata. Speciatim vero 5verba apud Graecos quae in ‘‑μι’ exeunt ex definitivo tracta 6sunt verbi in ‘‑ω’ exeuntis, ut ‘τιθῶ τίθημι, ‹διδῶ› δίδωμι, 7ἱστῶ ἵστημι’. Item nomina ex verbis nascentia, quae illi 8ὀνόματα ῥηματικά vocant, de hoc solo modo sub varia vel 9personarum vel temporum declinatione procedunt. Nam nomen 10‘γράμμα’ ex prima persona, id est ‘γέγραμμαι’, natum et 11nomen ‘ψάλτης’ ex tertia persona, quae est ‘ἔψαλται’, profectum, 12litterarum quae in utroque sunt similitudo docet; item 13‘τύμμα’ ἀπὸ παρακειμένου τοῦ ‘τέτυμμαι’, ‘ποίησις’ autem 14ἀπὸ μέλλοντος τοῦ ‘ποιήσω’ composita sunt. Omnia tamen 15haec nomina ab indicativo veniunt. Denique Stoici hunc solum 16modum rectum, veluti nominativum, et reliquos obliquos, 17sicut casus nominum, vocaverunt. Rationabiliter autem 18declinatio ab activo inchoat, quod actus passionem praecedit; 19bene etiam a prima, non alia persona, quod prima de 20tertia ad secundam loquitur; apte quoque a singulari numero, 21καὶ γὰρ πᾶς ἀριθμὸς ἐκ μονάδων σύγκειται ἢ ἐκ μονάδος 22κατάγεται, et si omnis multitudo constat ex singulis, 23recte est praemissa unitas et secuta populositas. Iuste etiam 24a praesenti: ex instanti enim tempore possunt reliqua cognosci, 25non instans apparebit ex reliquis, siquidem [ἀπὸ τοῦ] 1‘λ‹ε›ίβω λ‹ε›ίβεις’ ποιεῖ ἀόριστον ‘ἔλειψα’, μέλλοντα 2‘λείψω’, item ἀπὸ τοῦ ‘λείπω’ fit ἀόριστος ‘ἔλειψα’ καὶ 3μέλλων ‘λείψω’. Cum ergo dico vel ‘ἔλειψα’ vel ‘[ε]λείψω’, quod 4esse velim huius praesens verbi tempus, incertum est; cum 5autem dico ‘λείπω’ aut ‘λείβω’, de reliquis eius temporibus 6nemo dubitat. ‘Ἠρχόμην’ imperfectum tempus est a praesenti 7‘ἔρχομαι’, similiter a praesenti ‘ἄρχομαι’. Cum ergo dico 8‘ἠρχόμην’, incertum relinquo, utrum ‘veniebam’ an ‘incipiebam’ 9intellegi velim, et ideo ἐνεστώς eius in dubio est, ‘ἔρχομαι’ 10sit an ‘ἄρχομαι': cum vero dico ‘ἄρχομαι’ aut ‘ἔρχομαι’, nihil de 11imperfecto dubitabitur. Coniugationum quoque diversitates in 12Graeco Latinoque verbo praesens facit, ‘ποιεῖς, τιμᾷς, στεφανοῖς’: 13nonnisi instantis secunda persona discernit; ceterum in 14‘πεποίηκα’ et ‘τετίμηκα’, in ‘ποιήσω’ et ‘τιμήσω’, 15item in ‘ἐποίουν’ et ‘ἐχρύσουν’ nulla discretio. Sed et in βαρυτόνοις 16‘τύπτω’ primae esse coniugationis faciunt ‘π’ καὶ ‘τ’, 17quae in praesentis prima persona ‘-ω’ litteram antecedunt, 18quae signa desunt et in ‘τέτυφα’ et in ‘ἔτυψα’ et in ‘τύψω’. 19‘Λέγω’ propter ‘γ’ secundae est, quod signum habere desinit 20in ‘λέλεχα ἔλεξα λέξω': sic in reliquis coniugationibus. Praesens 21tempus ostendit et genera verborum. Nam activum aut 22neutrum Graecus intellegit, si in ‘‑ω’ praesens desinat, passivum 23vel commune et his similia, si in ‘‑μαι’. Declinandi autem 24verbi series nonnisi cum de modis tractatur apparet. Hinc 25modus apud Graecos ἔγκλισις nuncupatur, id est ἐν ᾧ ἡ 26κλίσις. 851 tit.0, 1DE DECLINATIONE INDICATIVI 2-9520, 2Omne apud Graecos verbum indicativum in ‘‑ω’ desinens, 0, 3seu barytonum seu perispomenum sit, seu praesentis seu futuri, 0, 4omni modo in secundae personae fine dipthongum habeat 0, 5necesse est, id est ‘ἰῶτα’ vel cum ‘ε’, ut ‘ποιεῖς’, vel cum 6‘α’, ut ‘τιμᾶις’, vel cum ‘ο’, ut ‘δηλοῖς’; in omni autem futuro 7cum ‘ε’, ut ‘νοήσεις, βοήσεις χρυσώσεις, λέξεις, τύψεις’. Item 8in omni Graeco verbo cuius prima positio in ‘‑ω’ desinit secunda 9persona amisso ‘σίγμα’ tertiam facit. Omne verbum in 10‘‑ω’ desinens cuiuscumque coniugationis et temporis ἰσοσυλλαβεῖ 11in prima secunda et tertia persona, ‘ποιῶ ποιεῖς 12ποιεῖ, ἐρῶ ἐρᾷς ἐρᾷ, ἀργυρῶ ἀργυροῖς ἀργυροῖ, λέγω 13λέγεις λέγει, λέξω λέξεις λέξει, νοήσω νοήσεις νοήσει’. 14In verbis in ‘‑ω’ desinentibus prima pluralis a prima singulari 15fit, operose tamen ac varie. In praesenti enim tempore ‘‑μεν ’ 16syllaba semper adicitur; sed modo nihil additur vel permutatur, 17ut in secunda | περισπωμένων, ‘βοῶ βοῶμεν, τιμῶ 18τιμῶμεν’, modo ‘ω’ in ‘ου’ dipthongum mutantes, ut in prima 19et tertia περισπωμένων, ‘νοῶ νοοῦμεν, φανερῶ φανεροῦμεν’: 20in reliquis autem, id est barytonis omnibus vel etiam 21περισπωμένων futuris, ‘ω’ in ‘ο’ transferentes, ‘λέγω λέγομεν, 22τρέχω τρέχομεν, θεραπεύω θεραπεύομεν, λαλήσω λαλήσομεν, 23ἐάσω ἐάσομεν, ἀργυρώσω ἀργυρώσομεν’. Secunda 24pluralis a tertia singulari nascitur: primae quidem et secundae 25syzygiae περισπωμένων instanti ‘‑τε’ addentes, ‘ποιεῖ 85, 1ποιεῖτε, βοᾷ βοᾶτε’, in tertia vero ultimum ‘ἰῶτα’ in ‘υ’ mutantes 85, 2et idem ‘‑τε’ addentes, ‘χρυσοῖ χρυσοῦτε': a[u]t in omnibus 85, 3barytonis et in περισπωμένων futuris ipsum ‘ἰῶτα’ ultimum 85, 4detrahentes et eandem addentes syllabam ‘‑τε’, ‘πέμπει 85, 5πέμπετε, τρέχει τρέχετε, ἀθλεύει ἀθλεύετε, ποιήσει 6ποιήσετε, ἀροτρ[ε]ιάσει ἀροτριάσετε, ἱδρώσει ἱδρώσετε’. 7Tertiam quoque personam pluralem eorundem verborum de 8prima eiusdem numeri faciunt ‘‑μεν’ mutantes in ‘‑σι’, et quia 9pluralis tertia semper exigit paenultimam longam, ideo in 10praesentibus perispomenis, in quibus hoc evenit, solam facit 11mutationem syllabae, ut diximus, ‘‑μεν’ in ‘‑σι’, ‘φιλοῦμεν φιλοῦσι, 12τιμῶμεν τιμῶσι, στεφανοῦμεν στεφανοῦσι’. At in 13barytonis et in περισπωμένων futuris addit paenultimae ‘υ’, 14ut longam ex brevi faciat, ‘ἔχομεν ἔχουσι, πέμπομεν πέμπουσι, 15λαλήσομεν λαλήσουσι’; ‘ο’ enim littera, cum apud 16illos naturaliter corripitur, adiecta ‘υ’ producitur, ut in nominibus 17‘κόρη κόρος, κούρη κοῦρος , Ὄλυμπος Οὔλυμπος’, 18eademque retracta corripitur, ‘βούλεται βόλεται, τετράπους 19τέτραπος’. Omne ergo verbum Graecum quod in ‘‑σι’ 20reppereris terminari tertiae personae pluralis esse pronuntia 21excepto ‘ἐσσί’, quod solum, cum sic desinit, secundae est, 22cuius prima ‘ἐσμί’ et pluralis prima ‘ἐσμέν’. Omnia autem verba 23in ‘‑μι’ mutant ‘μι’ in ‘σίγμα’ et faciunt secundam personam, 24‘φημὶ φής, τίθημι τίθης’. Sic debuerat ‘ἐσμὶ ἔσσ’. Sed quia 1nulla syllaba in geminum ‘σίγμα’ desinit, additum est ‘ἰῶτα’, 2‘ἐσσί’, et propter differentiam a secunda singulari tertia persona, 3quae similiter ἐσσί debuerat fieri, assumpsit ‘ταῦ’, 4‘ἐστί’. Verba enim in ‘‑μι’ terminata tertiam personam in ‘‑σι’ mittunt, 5‘δίδωσι, ἵστησι’. Omne παρατατικόν naturaliter in ‘‑ον’ 6terminatur et secundam personam ‘ν’ in ‘σίγμα’ mutando et ‘ο’ 7in ‘ε’ transferendo figurat, ‘ἔλεγον ἔλεγες, ἔφερον ἔφερες’: 8tertia de secunda ultimae litterae detractione procedit. Sed 9quod perispomena in ουν vel in ‘‑ων’ desinunt, ‘ἐκάλουν, 10ἐχρύσουν, ἐτίμων’, duarum syllabarum in unam contractio 11fecit. Nam integrum erat ‘ἐκάλεον, ἐχρύσοον, ἐτίμαον’, ex 12quo cum breves duae contrahuntur, in unam longam coalescunt. 13Ideo ‘ε’ et ‘ο’ ‹et ‘ο’ et ‘ο'› in ‘ου’ familiarem sibi 14dipthongum convenerunt, ‘ἐκάλεον ἐκάλουν, ἐχρύσοον 15ἐχρύσουν’: ‘ἄλφα’ vero et ‘ο’ in ‘ω’, ‘ἐτίμαον ἐτίμων’. Ideo et 16secunda persona ‘ω’ in ‘ἄλφα’, unde fuerat natum, reducit, 17‘ἐτίμων ἐτίμας’: ‘ου’ autem dipthongum illic servat, ubi repperit 18primam eius litteram familiarem primae positioni fuisse, 19‘χρυσοῖς ἐχρύσουν ἐχρύσους’: ibi transi[i]t in ‘‑ει’, ubi ‘‑εις’ 20primae positioni meminit contigisse, ‘καλεῖς ἐκάλουν ἐκάλεις’. 21In omnibus vero diversitatibus detractio finalis litterae 22personam, ut diximus, tertiam facit, ‘ἐποίεις ἐποίει, ἐβόας 23ἐβόα, ἐκεραύνους ἐκεραύνου, ἔλεγες ἔλεγε, ἔφερες ἔφερε’. 24Ex hoc apparet quod in ‘ἔλεγεν’ et ‘ἔφερεν’ ‘ν’ supervacuum 25est et integrum est ‘ἔλεγε, ἔφερε’, quod asserit et απόστροφος, 1quae facit ‘ἔλεγ’ ἔφερ'’. Quando enim hoc usurparetur, 2si ‘ν’ naturaliter adhaereret, cum duas litteras numquam 3apostropho liceat excludi? Indicio est ‹et› imperativus, 4cuius secunda persona praesentis semper de tertia imperfecti 5indicativi nascitur amissa in capite vel syllaba vel 6tempore, ‘ἐκάλει κάλει, ἐτίμα τίμα, ἐδήλου δήλου, ἤγου 7ἄγου’. Ergo si imperativus ‘λέγε’, ibi sine dubio ‘ἔλεγε’, non 8‘ἔλεγεν’. Sed ‘ε’ littera saepe sibi τὸ ‘ν’ familiariter adhibet. 9Testes huius rei Αἰολεῖς, apud quos ‘λεγόμεθα, φερόμεθα’ 10et similia finale ‘ἄλφα’ in ‘ε’ mutant, et mox ‘ε’ advocat sibi τὸ 11‘ν’, et fit prima persona ‘λεγόμεθεν, φερόμεθεν’. Contra siquando 12‘ε’ in ‘ἄλφα’ mutatur, ‘ν’ inde discedit, sicut Δωριεῖς 13τὸ ‘πρόσθεν πρόσθα’ dicunt καὶ τὸ ‘ἔνθεν ἔνθα': sed et 14Ἲωνες, cum ‘ᾔδειν ᾔδεα’ faciunt et ‘ἑστήκειν ἑστήκεα’, ‘ν’ repudiant, 15ne cum ‘ἄλφα’ iungatur. Ex his omnibus facile colligitur 16sufficere tertiae personae de secunda facienda‹e› si 17‘σίγμα’ retrahatur, quod et in capite Graeci pronominis saepe 18contingit, ‘σέθεν ἕθεν, σοὶ οἷ’. Graeci primam pluralem 19παρατατικοῦ faciunt interponentes ‘-με-’ ante ‘‑ν’ finalem primae 20singularis, ‘ἐνόουν ἐνοοῦμεν, ἑώρων ἑωρῶμεν, ἐφανέρουν 21ἐφανεροῦμεν, ἔλεγον ἐλέγομεν': et secunda illis pluralis 22efficitur addita ‘‑τε’ tertia‹e› singul‹ar›i, ‘ἐποίει ἐποιεῖτε, 1ἐτίμα ἐτιμᾶτε, ἵδρου ἱδροῦτε, ἔλεγε ἐλέγετε’: ex quo 2iterum ‘ν’ littera supervacua probatur. Tertia vero pluralis 3in hoc tempore semper eadem est primae singulari, ‘ἐγάμουν 4ἐγώ, ἐγάμουν ἐκεῖνοι’: sic ‘ἐτίμων’, sic ‘ἐστεφάνουν’, sic 5‘ἔτρεχον’. Unde Δωριεῖς in illis verbis quae in ‘‑ον’ mittunt 6παρατατικόν et propter βραχυκαταληξίαν tertium a fine 7patiuntur accentum tertiam numeri pluralis discretionis gratia 8βαρυτονοῦσιν, ‘ἔτρεχον ἐγὼ’ προπαροξυτόνως, ‘ἐτρέχον 9ἐκεῖνοι’ βαρυτόνως. Prima persona paracimeni semper 10in ‘α’ terminatur, et de hac ceterae sine operosa circuitione 11nascuntur. Accepto enim ‘σίγμα’ facit secundam et hoc rursus 12abiecto atque ‘ἄλφα’ in ‘ε’ mutato tertiam creat, ‘πεποίηκα 13πεποίηκας πεποίηκε'; primam quoque pluralem addita 14sibi ‘‑μεν’ syllaba, ‘πεποίηκα πεποιήκαμεν’. Si pro ‘‑μεν’ ‘‑τε’ 15acceperit, secunda pluralis est, ‘πεποιήκατε': si ‘‑σι’, tertia, ‘πεποιήκασι’. 16 Ὑπερσυντέλικος de prima persona facit tres 17singulares, tres vero plurales de tertia singulari: ‘ἐπεποιήκειν’ 18‘ν’ in ‘σίγμα’ mutato fit ‘ἐπεποιήκεις’, ‘ν’ abiecto fit ‘ἐπεποιήκει’. 19Ipsum vero ‘ἐπεποιήκει’ assumpta ‘‑μεν’ facit ‘ἐπεποιήκειμεν’, 20assumpta ‘‑τε’ ‘ἐπεποιήκειτε'; si ‘‑σαν’ acceperit, 21pluralem tertiam ‘ἐπεποιήκεισαν': nam ‘ἐπεποιήκεσαν’ correpta 22paenultima Ἴωνες protulerunt. Ideo autem praetermisimus 23disputare de duali numero et de tempore aoristo et de 24multiplici ratione temporum, quia his omnibus carent Latini, 25id est περὶ δευτέρων καὶ μέσων ἤ παρακειμ‹έν›ων ἤ 1ὑπερσυντελίκων ἤ μελλόντων, quibus latius Graecia sola 2diffunditur. De passiva igitur declinatione dicamus. 953 tit.3‹DE PASSIVA DECLINATIONE› 4-101184Graeci activo instanti verborum in ‘‑ω’ exeuntium addunt 5syllabam ‘‑μαι’, et fit passivum. Quae syllaba omni verbo sola 6sociatur, ita ut ‘ω’ prius ultimum nunc paenultimum aut maneat, 7ut in secunda περισπωμένων, ‘ἀροτριῶμαι’, aut in ‘ου’ 8diphthongum transeat, ut in prima et tertia, ‘κ[ε]ινοῦμαι, στεφανοῦμαι’, 9aut in ‘ο’ corripiatur, ut in omnibus barytonis, 10‘πλέκομαι, ἄγομαι’. Ergo numquam passivum Graecum invenitur 11non suo activo maius. Verbum Graecum in ‘‑μαι’ desinens, 12si in secunda persona ‘μ’ in ‘σίγμα’ demutet, hoc aut est 13praesens τῶν εἰς ‘‑μι’, ut ‘τίθημι τίθεμαι τίθεσαι, δίδωμι 14δίδομαι δίδοσαι, ἵστημι ἵσταμαι ἵστασαι’, aut est τῶν εἰς ‘‑ω’ 15temporis praeteriti perfecti, ‘πεφίλημαι πεφίλησαι, τετίμημαι 16τετίμησαι’, et in his semper ἰσοσυλλαβεῖ primae 17secunda persona. Alioquin reliqua omnia quae in ‘‑μαι’ desinunt, 18sive praesentis seu futuri sint, tam passivi generis 19quam communis unam secundae personae syllabam detrahunt. 20‘Καλοῦμαι καλῇ, ὁρῶμαι ὁρᾷ, δηλοῦμαι δηλοῖ, 21βλέπομαι βλέπῃ, τιμηθήσομαι τιμηθήσῃ, λεχθήσομαι 22λεχθήσῃ, τιμήσομαι τιμήσῃ, λέξομαι λέξῃ’. Et ut advertas 23faciliori compendio, quae Graeca verba passiva secundam 24personam minorem syllaba proferant, accipe generalis regulae 95, 1repertam necessitatem. Omnis apud illos prima persona 95, 2passiva, quae activo suo syllaba maior est, haec syllabam detrahit 95, 3de secunda; quae aequalis activo est, parem et in secunda 95, 4tenet: ‘φιλῶ φιλοῦμαι’, quia passivum maius activo 95, 5est, ‘φιλῇ’ facit, ‘ἕλκω ἕλκομαι ἕλκῃ, ἔλεγον ἐλεγόμην ἐλέγου, 6ἐβόων ἐβοώμην ἐβοῶ, λαλήσω λαληθήσομαι λαληθήσῃ’: 7contra ‘εἴρηκα εἴρημαι’, quia par activo suo est, facit 8secundam ἰσοσύλλαβον primae, ‘εἴρησαι, εἰρήκειν εἰρήμην 9εἴρησο, λελάληκα λελάλημαι λελάλησαι, ἐλελαλήκειν 10ἐλελαλήμην ἐλελάλησο’. In omni verbo cuiuscumque 11temporis prima persona in ‘‑μαι’ terminata translato ‘μ’ in 12‘ταῦ’ litteram migrat in tertiam servato numero syllabarum. 13Sed paenultimam retinet in paracimeno quidem omne verbum, 14‘πεφίλημαι πεφίληται’, in praesenti vero sola tertia 15συζυγία περισπωμένων, ‘χρυσοῦμαι χρυσοῦται’. Ceterum 16prima transfert in ‘ει’ dipthongum, quae in prima verbi positione 17fuerat eius indicium, ‘καλοῦμαι καλεῖται’, ὅτι ‘καλῶ 18καλεῖς’, secunda in ‘ἄλφα’ propter eandem causam, ‘τιμῶμαι 19τιμᾶται’, ὅτι ‘τιμᾷς’. Nam et ‘χρυσοῦται’ ideo retinuit ‘ου’, 20quia propinqua priori est: utraque enim dipthongus ‘οι’ et ‘ου’ 21per ‘ο’ litteram componuntur. Futurum autem περισπωμένων 22et in barytonis tam praesens quam futurum ‘ο’ littera‹m›, 23quae fuit paenultima primae, per tertiam in ‘ε’ transfert, ut 24naturaliter brevis ‹mutetur› in natura brevem, ‘φιληθήσομαι 25φιληθήσεται, λέγομαι λέγεται, λεχθήσομαι λεχθήσεται’. 26Cuiuscumque verbi passivi vel passivo similis prima 27persona pluralis in quocumque tempore in ‘‑θα’ syllabam desinit, 1‘νοούμεθα, ἐνοούμεθα, νενοήμεθα, ἐνενοήμεθα, νοηθησόμεθα’: 2ἀόριστον enim, qui solus in ‘‑μεν’ exit, ‘ἐνοήθημεν’, 3transeo, quia Latini ignorant. Per omnia tempora 4primam personam pluralem maiorem proferunt singulari, 5‘ποιῶ ποιοῦμεν, ἐποίουν ἐποιοῦμεν, πεποίηκα πεποιήκαμεν, 6ἐπεποιήκειν ἐπεποιήκειμεν, ποιήσω ποιήσομεν’: 7sic et ‘ποιοῦμαι ποιούμεθα, ἐποιούμην ἐποιούμεθα, πεποίημαι 8πεποιήμεθα, ἐπεποιήμην ἐπεποιήμεθα, ποιηθήσομαι 9ποιηθησόμεθα’. Sic et apud Latinos ‘amo amamus, 10amabam amabamus, amavi amavimus, amaveram amaveramus, 11amabo amabimus’; sic et ‘amor amamur, amabar 12amabamur, amabor amabimur’. In Graecis verbis secunda 13persona pluralis activa unam ultimae syllabae suae litteram 14‘ταῦ’ mutat in ‘σίγμα’ καὶ ‘θῆτα’ et fit passiva, ‘ποιεῖτε ποιεῖσθε, 15γράφετε γράφεσθε’: quod non mireris in praeteritis 16perfectis non evenire, cum ‘πεποιήκατε πεποιήκασθε’ non 17faciat, sed ‘πεποίησθε’, nec ‘λελύκατε λελύκασθε’, sed ‘λέλυσθε’, 18nec ‘πεφράκατε πεφράκασθε’, sed ‘πέφρασθε’ et similia. 19Alia enim regula his temporibus obviavit, cuius imperium 20est ut omnia verba quorum prima persona in ‘‑θα’ exit 21secundam minorem syllaba proferant. Si ergo fecisset ‘πεποιήκασθε’, 22par foret numerus syllabarum cum prima ‘πεποιήμεθα’, 23si ‘λελύκασθε’, cum ‘λελύμεθα’, si ‘πεφράκασθε’, 24cum ‘πεφράμεθα’. Ideo necessario syllaba media subtracta 25resedit ‘πεποίησθε, λέλυσθε, πέφρασθε’. Ceterum ‘ποιεῖτε 26ποιεῖσθε, ‹λέγετε› λέγεσθε’ priori regulae obsequitur, quia 27non repugnat sequenti: ‘ποιούμεθα’ enim ‘ποιεῖσθε, λεγόμεθα 1λέγεσθε’. In verbis passivis vel passivo similibus persona 2tertia singularis addito ‘ν’ ante ‘ταῦ’ cum primae personae 3paenultima tertiam pluralem facit, ‘λέγεται λέγονται, ποιεῖται 4ποιοῦνται, πεποίηται πεποίηνται, εἴρητο εἴρηντο, 5ἐλέγετο ἐλέγοντο, ἐὰν λέγηται ἐὰν λέγωνται, εἰ λέγοιτο 6εἰ λέγοιντο’. Unde illa praeterita perfecta quae his litteris in 7medio contexta sunt, ut in tertia persona plurali ‘ν’ non possit 8adiungi, advocant sibi participia: ‘τέτιλται’, quia inter 9‘λάβδα’ et ‘τ’ ‘ν’ esse non potuit, cui nec finali esse post ‘λάβδα’ 10nec incipere ante ‘ταῦ’ fas erat, factum est ‘τετιλμένοι εἰσίν’: 11‘γέγραπται’ similiter, quia inter ‘π’ καὶ ‘τ’ non admittebat ‘ν’, 12‘γεγραμμένοι εἰσίν, τέτυπται τετυμμένοι εἰσίν, ἐσφράγισται 13ἐσφραγισμένοι εἰσίν’ et similia. Omne Graecum 14verbum indicativum cuiuscumque generis in prima sui positione 15aut in ‘‑ω’ exit, ut ‘λαλῶ, πλουτῶ’, aut in ‘‑μαι’, ‹ut› ‘λαλοῦμαι, 16βούλομαι’, aut in ‘‑μι’, ut ‘φημί, τίθημι’: licet et in ‘α’ 17esse credatur, quia ἐγρήγορα nonnulli ausi sunt primum 18θέμα verbi pronuntiare.