Latin Grammarians Collection
ERC

Prisc. ars

Prisc. ars 18, 129, 2 - 18, 134, 1

10Sunt tamen tam ex his quaedam quam ex activis quae cum accusativo etiam dativo adiunguntur, quae sunt acquisitiva, de quibus mox dicetur, ut ‘do tibi aurum, dono illi servum’; dicitur tamen et in eodem sensu ‘dono illum servo’ more Attico – Vergilius in V: ‘Sergestum Aeneas promisso munere 15donat’; similiter ‘praebeo, praesto, exhibeo, mando, polliceor, muneror, indico, exprobro tibi illam rem’; similiter dicimus ‘praepono tibi illum’ et ‘praefero’ et ‘praeficio’. Pauca sunt quae activa voce transitive soli dativo adiunguntur, ut ‘noceo tibi, invideo, maledico, benedico, praeniteo’ – 20Horatius in I carminum: ‘cur tibi iunior / laesa praeniteat fide’; ‘dissideo tibi’ – Horatius in II carminum: ‘redditum Cyri solio Phraatem / dissidens plebi numero beatorum / eximit Virtus’; quamvis, si quis attente haec quoque inspiciat, inter acquisitiva vel aequiperantia sunt ponenda: ‘noceo tibi’ est ‘nocens tibi fio’; 25‘invideo tibi’, | quasi ‘non videns tibi fio’, hoc est ‘non ferens te bene agentem videre’; ‘maledico tibi, contra te dico male’. Inveniuntur tamen pauca quorum quamvis actus transeat in aliam personam non habent tamen passiva, ut ‘facio’ et ex eo cum infinitis verbis composita, ut ‘calefacio, tepefacio, obstupefacio’; pro passivo quoque eorum ‘fio’ et ex eo similiter 18, 5composita accipiuntur, ut ‘calefio, tepefio, obstupefio’ et similia; cum praepositionibus enim compositum ‘facio’ plerumque habet passivum, ut ‘perficio perficior; afficio afficior; inficio inficior; efficio efficior’ et similia. Illa quoque verba activorum vocem habentia quorum actus ad res carentes loquella pertinent primas quidem et secundas voces non possunt naturaliter passivas habere, quippe cum 18, 10ne‹c› de se loqui ipsae quid patiuntur possint, quod est primae personae, nec ad eas, cum careant auditu, qui proprie pertinet ad secundam personam, loqui possimus; tertiam vero habent personam, de qua inter primam et secundam loquella recte fieri potest, ut ‘laboratur vestis’, unde Vergilius in I Aeneidos: 15‘arte laboratae vestes’; ‘potatur fluvius’, Iuvenalis in II‹II›: ‘epotaque flumina Medo / prandente’. Similiter dicimus ‘cenatur piscis, prandetur holus, decurritur spatium’, unde Terentius in adelphis: ‘decurso iam spatio’. DE PASSIVIS 20Passiva ablativo vel dativo transitive adiunguntur, ut ‘doceor a te’ et ‘tibi, videor ab illo’ et ‘illi’; similiter passivam vim habentia neutralia vel deponentia, ut ‘vapulo a te’ et ‘tibi, exulo, nascor, patior’. Licet tamen etiam accusativum addere his quibus per diversas res fieri solet passio, ut ‘doceor a te litteras, pascor carnem, vituperor insipientiam’ – Vergi|lius in IIII Aeneidos: ‘testor, cara, deos et te, germana, tuumque / 18, 5dulce caput, magicas invitam accingier artes’; et docemur enim et pascimur et vituperamur et accingimur diversis rebus; nasci enim et exulare ad unam rem pertinet ipsius natus et exilii. DE COMMUNIBUS Communia, quando actum significant, activorum constructionem, quando passionem, passivorum sequuntur, ut ‘criminor te’ et ‘criminor a te, veneror te’ et ‘veneror a te’.

Quotation layer

Verg. Aen. 5, 282

Hor. carm. 1, 33, 3-4Hor. carm. 2, 2, 17-19 Phraatem] Phrahatem

Iuv. 10, 177-178 Prisc. ars 8, 10, 3 et 9, 49, 4 Ter. Ad. 860 Prisc. ars 18, 53, 2 Verg. Aen. 1, 639 Prisc. ars 11, 21, 1

Verg. Aen. 4, 492-493 Prisc. ars 17, 102, 2 Arus. 6, 12-13

Critical apparatus

Phraatem] Phraaten docte D O Wne‹c›] ne β ψ M; nec post corr. R T Z cett.; re corr. in ne Lpossint] possunt E L M O Alcuin. exc. Prisc. 2, 27, 52II‹II›] II cf. 8, 10, 3; 9, 49, 4 ω corr. tacite KrehlDE PASSIVIS] om. sp. vac. relicto O Q; DE PASSIVIS ET NEUTRALIBUS PASSIVAM VIM HABENTIBUS ET DE DEPONENTIBUS Winsipientiam e lectione codicis Langer. (Guelferb. 85.7) Krehl: insipientem ω Alcuin. exc. Prisc. 2, 28, 7; incipientem van PutschenDE COMMUNIBUS] om. Oet ‘criminor a te] om. Z